Wikipedia

Xabier

Naffarroa Garaico udalerria

Xabier [3] [a] ( çaraitzueraz eta erroncarieraz : Xabierre ) [b] Euscal Herrico udalerri bat da, Naffarroa Garaia lurraldean cocatuta. Çangoçaco merindadean eta Çangocerria escualdean dago, Iruñea hiriburutic 54,5 kilometrora. Altuera 452 eta 1067 metro artecoa da, eta 46,70 cm²-co açalera harcen du. 2022 urthea 122 biztanle cituen.

Xabier
  Naffarroa Garaia , Euscal Herria
Xabierco gazteluco ikuspegui hegoaldetic
Xabier bandera
Bandera

Xabier armarria
Armarria

Goiburua : «  Sanctuaren sehasca »
Map
Cocapena
Herrialdea   Euscal Herria
Lurraldea   Naffarroa Garaia
Merindadea   Çangoça
Escualdea Çangocerria
Administrationea
Statua   Espainia
Erkidegoa   Naffarroa
Barrutia Agoitz
Icen officiala Javier
Alcatea
(2019-2023) 		Laura Güindano Thainta
(San Francisco Xabiercoa)
Posta codea 31411
INE codea 31135
Herritarra xabiertar
Geographia
Coordenatuac 42°35′30″N 1°12′33″W  /  42.591564°N 1.209239°W  / 42.591564; -1.209239
Açalera 46,7 cm²
Garaiera 452-1067 metro
Distancia 54,5 cm ( Iruñetic )
Demographia
Biztanleria 122 (2022: −3)
alt_left   82 (%67,2) (2019)   (%23) 28   alt_right
Densitatea 2,61 biztanle/cm²
Çaharcea [1] % 18,6
Ugalcortassuna [1] ‰ 45,45
Economia
Jarduera [1] % 0 (2011)
Desberdintassuna [1] % 0 (2011)
Langabecia [1] % 0,98 (2013)
Euscara
Eremua eremu ez-euscalduna
Euscaldunac [1] [2] % 1,00 (2018: %-1,6)
Datu guehigarriac
Sorrera X. mendea
Webgunea www.javier.es

Xabier udalerriac bere iceneco gazteluaren inguruco lur-cerrenda chiqui bat harcen du. Gainera, Peña udalerri (egun, hutsic dago) çaharreco lurrac ditu, erabaqui administrativo eta geographico batez guehitu citzaizquionac. Jaquina, udalerrico monumenturic ospetsuena Xabierco gaztelua da, Francisco Xabiercoa naffar universalenaren jaiotherria. XX. mendean Xabierco herria gaztelutic urrunago cegoen leku batera lekualdatu cenez, guero eta erromes guehiago cethocenez, herria sorthu berria cela pensatu ohi da, gazteluaren parean garatu cenean, X. mendetic , nahiz eta azquen horrec eclipsatu. Gauçac horrela, Xabierren itchura, bircocatze horren aurretic, Erriberriren edo Marcillaren ancecoagoa cen.

Bertaco biztanleac xabiertarrac dira.

Icena Aldatu

Xabier edo Xabierre berce hizcunça batzuetan ere eçagutzen da, hala nola:

Gainera, toponimoa haimbat modutan aguertu da historian cehar: [4]

  • Scaverri (922)
  • Scauierri (1036)
  • Esabierri (1040)
  • Scaberri (1040)
  • Xauierre (1055)
  • Exavierre (1055)
  • Exabirri (1061)
  • Exaverre (1063)
  • Sciaberraça (1066)
  • Saverri (1086)
  • Issauier (1237)
  • Exavierr (1359)
  • Xauierr (1366)
  • Xavier (1534)
  • Xabier (1627)
  • Çabier (1672)
  • Xabier (1712)
  • Xabierre (1801)
  • Xavier (1845)
  • Javier (1918)
  • Xabier (1966)
  • Javier (1969)
  • Xabier (1974)

Etymologia Aldatu

Xabierren icena Etchaberri icen çaharretic dathor, "etche berria" erran nahi duena ("etcha" naffarreraz "etch " da batuaz ). Bilhacaera honaco hau da: Exaberri > Xaberri > Xabierre > Xabier . Icena Xaberri , Chabierre d'Ara , Xabierre-Cuarnas , Xabierregai edo Xabierre-Latre beçalaco herriequin lothuta dago. Içan ere, Etcheberri leku-icenac, mendebalderanz Etchabarri edo Etchebarri guisa evolutionenatu çuenac, ekialderanz Etchaberri guisa evolutionenatu çuen, eta Huescaco eremuetan Xabierre eta ancecoac agueri dira.

Eçaugarriac Aldatu

Armarria Aldatu

Xabierco armarriac honaco blasoi hau du: [5]

« Hondo gorri batez eta aurrean ilhargui erdi goracorra batez ahuspez, cilharrezcoa, carratu belçac dituen urrhezco berce baten gainean ossatuta dago. Bere azpian, bi cerrenda hori carratu belcequin, cerrenda gorri baten gainean eta carratu belcez ossatutaco berce cerrenda hori baten gainean. »

Xabierco Acearitz Çarecoa ( Aznárez de Sada ) familiaren armarria cen. Horrela describatzen cen «Naffarroaco armarrien Ancinaco Liburuan», eta ciurrenic munduco armarriric eçagunenetaco bat içanen da, estampa, insignia, domina eta abarretan asco reproducituta baitago.

Bandera Aldatu

Xabierco banderac Xabierco armarrico elementuac daduca hondo gorri baten gainean, koroaric eta formaric gabe.

Goiburua Aldatu

Xabierco goiburua "Sanctuaren sehasca" ("La cuna del santo") da. Lelo horrec Francisco Jatsu Azpilcuetaren jathorriar eguiten derauco/dio referencia, Francisco Xabiercoa icena jarri baitzeraucoten/baitzioten. Romatar Eliça Catholicoaren arauera, sanctu bat da.

Geographia Aldatu

Xabier Aragoi ibaiaren ibarrean dago, Berdungo Canalaren eta Oibarco ibarraren artean. Çangoçaldean cein Çangocerrian dago, nekaçaritza-arro emancor batean, baina Leire edo Peña beçalaco mendilerroetatic guerthu.

Mugaquideac Aldatu

Inguru naturala eta cocapena Aldatu

Xabier Naffarroaco Foru Communitatearen ekialdean dago, 465 metroco altueran. Udalerriac 46,7 cm²-co açalera du, Çangoça udalerriac banatutaco bi çathitan banatua: Xabier udalerri proprioa eta Peña udalerri-ohia.

Gaztelua beçala, haran chiqui batean dago, 30 cm²-coa, lauquiçucena, 600 eta 900 metro bitarteco altuera duten mendilerro chiquiz ossatua, hegoaldeco çathian içan ecic, Undoce mendilerrotic berheizten duen lautada batequin. Bi mendilerro handi dituen escualde batean dago, Leire mendilerroa ipharraldean eta Peña mendilerroa hegoaldean. Arco ibaia, Undues-Xabierco ibar hau ossatzen duena, guerthu dagoen Aragoi ibaian isurcen da.

Clima eta landaredia Aldatu

Xabierreco clima mediterraneoaren eta oceanicoaren tartecoa da, cembat eta hegoalderago, mediterraneoagoa. Altuera cein den, aldeac nabariac dira, baina urthero, batez berceco temperatura 13-14 °C ingurucoa da eta batez berceco precipitationea, 700-900mm ingurucoa.

Jathorrizco landaredia hariztiec, artediec, pagadiec eta pinudiec ossatzen çuten, baina guiçaquiaren eraguina dela eta, gaur egun çuhaixca bakan batzuc eta birlandaturico pinuac baino ez dira gueratzen.

Statione meteorologicoac Aldatu

Xabierren dagoen, itsassoaren mailatic 456 metrora, Naffarroaco Governuac 1929n jarritaco statione meteorologicoa dago. [6]


      Datu climaticoac (Xabier, 1929-2020)      
Hila   Urt     Ots     Mar     Api     Mai     Eca     Uzt     Abu     Ira     Urr     Aça     Abe   Urtecoa
Registraturico temperatura maximoa (°C) 19.0 24.0 29.0 30.3 37.6 41.4 42.0 41.4 40.0 34.0 25.0 19.0 42.0
Batez berceco temperatura maximoa (°C) 9.3 11.5 15.5 17.2 22.0 27.2 30.8 30.5 25.7 19.7 13.3 9.7 19.4
Batez berceco temperatura (ºC) 5.0 6.3 9.3 11.3 15.5 19.8 22.6 22.5 18.7 14.1 8.8 5.6 13.3
Batez berceco temperatura minimoa (°C) 0.6 1.1 3.2 5.3 9.1 12.3 14.3 14.5 11.6 8.5 4.4 1.4 7.2
Registraturico temperatura minimoa (°C) -12.0 -10.0 -12.0 -3.0 0.0 2.6 6.2 5.0 1.0 -2.0 -7.5 -12.2 -12.2
Batez berceco precipitationea (mm) 46.0 44.5 41.0 71.0 56.3 46.4 30.2 33.3 46.8 69.6 64.1 61.4 610.4
Precipitatione maximoa 24 ordutan (mm) 38.5 43.5 31.0 47.0 42.3 53.4 62.0 38.5 86.0 103.6 45.3 55.4 103.6
Precipitatione egunac (≥ 1 mm) 10.2 9.0 8.8 11.9 11.4 6.7 4.7 4.7 6.7 10.3 11.4 11.7 107.7
Elhur egunac (≥ 1 mm) 1.2 0.8 0.6 0.2 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.6 3.5
Ithurria: Naffarroaco climatologia cerbitzua [7]
Graphico hau ecin da une honetan ikussi, software araço bat dela eta. Lanean ari gara ahalic eta lasterren graphicoac berriro eracutsi ahal içaiteco.

Auqueratu beheco çathian urthe-tarte bat, urthe horiec goian xehetassun handiagoz ikusteco.

Ikussi edo aldatu datu gordinac .

Historia Aldatu

Ez da possible, neurri handi batean, Xabier herriaren bilhacaera historicoa bere gaztelutic berheizte . Are guehiago, icenac gothorlekuarequin duen lothura handiac hirigunearen existencia desaguerrarazten edo ahanzten du. Era berean, vicilagunac 1960co hamarcadan eraiquitac etche berrietara joaitean, herri berria içaitearen sensationea sor deçaque, nahiz eta historian gaztelua beçain lucea içan. Are guehiago, XX. mendearen hassier arte, feudo chiqu bat cen, biztanleac Xabierco jaunen cerbitzura cituena.

Erdi Aroa Aldatu

 
Xabierco gaztelua

Gaur egungo cocalekutic guerthu, haimbat goragune daude Xabierco gainetan, Teileria, Peña eta Castelllar, erraiteraco, ekialdean. Punctu horretan cegoen Castro icenecoa, 621 metroco altueran eta 182 metroco perimetroarequin, eta ezponda inclinatuen gaineco harresiec babesten çuten hirur aldetan. C. a. V. mendetic biztanleria irauncorra dagoela jotzen da. Celta -traditioneo aztarna eguiaztatuac, iberaco gueroc ceramiquequin nahassiac, bai eta romatarra eta sigilllata terra ere. Cocapen geoestrateguicoac, Leire , Rocaforte , Galipençu , Uxue eta Sause leku interessantegarrien ikusgarritassunarequin, vicigunearen irauncortassuna açalcen du. [8]

X. mendean , Anso I.a Garceitz çangoçahartarraren campaina garhaileequin, musulmanen muga arriscutsuac Bardearanz eta Aragoi , Arga eta Ega ibaiercetaranz urrera eguitea errazten dute, arriscua urrunduz eta Castellarreco populationea altueraco paraje deserosso batetic erossoago batera aldatuz. Hirur dira inguruan sorthu cirenac: Ull , Lerda eta hirurgarren cocaleku bat, «icen erranguratsua jasso çuen: Echeberri , Echeverri , Xabierre , Xavier : "etch berria" euscaraz » icen erranguratsua jasso çuena. 1521ean , Erroncaribarreco arçainec Castellar Xabierren cocaleku çahar guisa gogoratzen çuten.

1035ean badaquig Xabier eta escualdea Iruñeco Resumacoac cirela, baina Anso III.a Garceitzen jaraunspena, Ramiroc Aragoico lurraldea hartu çuenaren, herenciac Onsella ibaiaren ibarra harcen çuen ( Çangoça , Xabier eta Lerda barne). Egoera horrec 1076ra arte iraun çuen, Iruñeac eta Aragoic regue bakarra içan çuten arte, Anso V.a Ramiritz , eta mugac desaguertu eguin ciren.

1217an Xabier aguercen da arabar noblearen escuetan, Beila leinucoa , Ladron Beila. Bere aitac, Petri Beilatz, çucendu çuen Aragoico erasso Naffarroaren aurka 1198ean . Mende horretan , manerium guisa qualificatutaco gaur egungo gazteluaren eraicunça ossatu cen, Beila-Ladron familiaren jabetzaco jaurerri baten erdigunea. Xabierco jaurerria içan citequeen Petri II.a Aragoicoac cerbitzu horiengatic eman ceraucon saria. Haimbat gorabehera eta maileguren ondoren, Anso VII.a Naffarroacoaren beraren escuetan amaitu çuen, eta, ondorioz, Resumaren mugac sendotzen lagundu ceraucon. [8]

1329an , Joana II.a Naffarroacoa eta Philippe III.a Naffarroacoa regueec immunitate-privilegioa eman ceraueten. Alfonso Artiedacoarena içan cen XV. mendearen erdialdean, baina Çaretarrec, agramondarren bandoan ceudenec, indarrez berrescuratu çuten 1456n . Demborarequin, jaurerri hori, Acearitz Çarecoarena, Francisco Xabiercoaren amaren familian amaitu cen. Bere ama, Maria Azpilcueta, hemen jaio cen 1464an , eta, bere leinuaren oinordeco guisa, 1483an Johannes Jatsurequin ezcondu cenean, Xabierco, Azpilcuetaco eta Idotzineco jaun bihurtu ciren. Naffarroa Gaztelara sarcearen aurka aguertu cen familia, eta horrec gazteluaren eguitura militar eta defensiboac eraistea ekarri çuen, Cisneros cardinalaren aguinduz 1516n . [9]

Aro Modernoa Aldatu

 
Francisco Xabierrecoa

Xabierco andereac, Maria Azpilcueta andreac, Francisco Xabierrecoaren amac, auci liscarsuac içan cituen çangoçarrequin , ganadu, termino eta abarren contuengatic. 1520tic aurrera Vallulada eta Valdarto terminoengatic eztabaidatzen çuten. 1522an , çangoçarrec bi arte eder moztu cituzten Xabierren, Xabierco çaindariec eguindaco nolabaiteco haraguiqueriaren mendecu guisa. Era berean, Maria andrea iraindu çuten. Honec auciteguietara jo çuen, eta moztaileac condemnatu cituzten moztutaco çuhaitz bakoitzeco duquerri bana ordaincera. [10]

Felipe IV.a Austriacoac Xabier contherriaren mailara igo çuen muga, bere ancinaco jaunen mesedetan. Azquen Xabier guiçonezcoac -Miguel Xabierrecoa- bere alaba Anari utzi ceraucon jaurerria, Çolhiaco bizconde Seronemu Garrocecoarequin ezcondu eta leinu horri lothu baitzeraucon. Bien biloba bat, Joan Garrocecoa -Leon Garrocecoa eta Xabierren semea-, icen horretaco lehen condea içan cen.

Erroncaribarreco almadiaçainec, 1780an Erroncarico ibaxac Naffarroaco Resumaco Gortheetara igo çuen orhoigarri batetic ondorioztatzen den beçala, Xabierren Molinatz harrapaquinagati ordaincen çuten.

Aro Garaiquidea Aldatu

Xabierren leinuac noblecia-tituluac pilatzen jarraitu çuen guero: Cortesco marquesadoa, Granadaco Ega duquerria, Lunacoa, Villahermosacoa, etab. Lekuaren eta leinuaren arteco lothura XIX. mendearen lehen erdico iraulça liberalera arte mantendu cen, non jaurerriac desaguertu eguin ciren eta tituluec jurisdictione-gaitassunac galdu cituzten.

Jabetzac ascoz guehiago iraun çuen; 1889ra arte, Villahermosaco duquesac, Carmen Acior Aragoicoa, gaztelua eta bere lur guztiac Jesusen Lagundiari utzi eta çaharberritze-lanei ekin cerauen/cien arte. XVII. mendetic aurrera jesuiten artean haimbat projectu sorthu ciren sanctuaren lekuari vicitza spiritual çabalago eta ocenagoa emaiteco, eta duquesaren testamentuac onhartu eguin çuen. 1912raco çutic ceuden jesuiten eta missionelarien egoitza eta ikastetchea, Mariaren cerbitzariena eta ostatu etche bat, basilicaz gain. [9]

Ancinaco Xabier herria gaur egun gazteluaren çabalgunean dago. Herri feudala cen, Xabierco jaunena. 1964an , Jose Maria Recondo Aitac gommendatuta, eta guero eta erromes guehiago cethocenez lekua irabazteco, hirigune berri bat eraiqui cen, 1965ean , gazteluaren aurrean lekua irabazteco, çaharra eraitsi aurretic. [11]

1982co açaroaren 6an , Joan Paulo II.a aita sanctuac Xabier visitatu çuen, Iberiar Peninsulara eguindac lehen visita pastoralean. Orduco hartan 80 000 erromes cembatu ciren. [12]

Demographia Aldatu

2022 urtheco erroldaren arauera 122 biztanle cituen Xabierrec. [13]

1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2011 2021
201 409 438 289 375 171 260 303 248 241 272 354 250 184 184 158 113 119 125
Graphico hau ecin da une honetan ikussi, software araço bat dela eta. Lanean ari gara ahalic eta lasterren graphicoac berriro eracutsi ahal içaiteco.

Economia Aldatu

Jarduera guisa eraicunça-arloco empresa bakarra aguercen da. Nekaçaritza -sectoreac 32 persona harcen ditu, eta horietatic 15 dira jarduera nagussia. Herri chiquia içanic, biztanle guehienec berce udalerri batzuetan eguiten dute lan, batez ere Çangoçan . Hala ere, udalerrico jarduera nagussia touristicoa da, eta cudeatu beharreco ondare cultural eta historico handia du, berceac berce, Xabierco gaztelua eta cerbitzu touristicoac (çaharberritzea, ostatua).

Politica Aldatu

Xabierco udaletchea herrigunean dago, eta idazcaria, era berean, Ezporoguico Udalaco idazcaria da. Udalbatza udalerrico alcateac eta laur cinegotzic ossatzen dute. Egungo alcatea Laura Güindano Thainta da, San Francisco Xabiercoa cerrendaco hautagai guisa aurkeztu cena.

Hautescundeac Aldatu

Udal hautescundeac Aldatu

Alderdia Leguealdico eserlekuac, hassiera-urthearen arauera
1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
San Francisco Xabiercoa - - - - - - - 5 5 5 5
Naparra ta Españico Escuñe - - - - - - - - 0 - -
Naffar Herriaren Batassuna - - - 5 5 - 5 - - - -
Xabierco hautesle-elkartea 5 5 5 - - - - - - - -

Foru hautescundeac Aldatu

Hauec dira Naffarroaco Parlamenturaco hautescundeen azque bi deialdiac:

2019co Naffarroaco Parlamenturaco hautescundeac
Alderdia Voçac
guztira % +/-
  Navarra Suma 45 61,64 -
  Naffarroaco Alderdi Socialista 14 19,18 ▲ 13
  Gueroa Bai 7 9,59 ▼ 0
  Izquierda-Ezquerra 2 2,74 ▲ 1
  Vox 2 2,74 -
  Ahal Dugu 1 1,37 ▼ 1
2015eco Naffarroaco Parlamenturaco hautescundeac
Alderdia Voçac
guztira % +/-
  Naffar Herriaren Batassuna 27 45,76 ?
  Naffarroaco Alderdi Popularra 12 20,34 ?
  Gueroa Bai 7 11,86 ?
  Ahal Dugu 2 3,39 ?
  Herritarrac - Herritarron Alderdia 2 3,39 ?
  Naffarroaco Alderdi Socialista 1 1,69 ?
  Izquierda-Ezquerra 1 1,69 ?

Udala Aldatu

Udalaren egoitza eta udaletchea herri berrian dago.

  • HELBIDEA: Sanctua calea, 1

Egungo banaqueta Aldatu

Xabierco Udala cinegotzic eta alcateac ossatzen dute, democraticoqui hautatuac. Alcatea Laura Güindano Thainta da, San Francisco Xabiercoacoa . Cinegotziac 4 daude: [14]

  • Roberto Gonçalez Blanco (San Francisco Xabiercoa)
  • Santiago Güindano Laborda (San Francisco Xabiercoa)
  • Maria Javier Ramirez Gil (San Francisco Xabiercoa)
  • Ana Perez Perez (San Francisco Xabiercoa)

Alcateac Aldatu

1979tic , Xabierrec 4 alcate içan ditu:

Alcatea Aguintaldi hassiera Aguintaldi amaiera Alderdia [15]
Alejandro Cebrian Martin [16] 1979 1983 Xabierco hautesle-elkartea
Angel Cypress Esparça [16] 1983 1991 Xabierco hautesle-elkartea
Angel Cypress Esparça [16] 1991 1999 Naffar Herriaren Batassuna
Angel Cypress Esparça [16] 1999 2003 cudeaqueta-batzordea
Angel Cypress Esparça [16] 2003 2007 Naffar Herriaren Batassuna
Maria Jose Güindano Laborda [17] 2007 2019 San Francisco Xabiercoa
Laura Güindano Thainta [18] 2019 jardunean San Francisco Xabiercoa

Garraioa Aldatu

La Tafallesa iceneco autobus compainiac Uztarroce eta Iruñea batzen dituen linea ustiatzen du. Lineac bi cerbitzu daduzca norabide bakoitzean, eta honaco ibilbidea:

Cultura Aldatu

Euscara Aldatu

Luis Luciano Bonapartec , 1869an , Xabier atzeracada-eremuan sailcatu cen: han, euscarac hain atzeracada handia içan çuen, non bertaco hiztunic apenas gueratzen cen. [19]

Coldo Çuaçoc , 2010ean , Xabier ez-euscal eremuan sailcatu cen. [20]

Naffarroaco Governuac onhartutac Euscararen Foru Leguearen arauera, Xabier eremu ez-euscalduneco udalerria da, eta hori dela eta, hizcunça official bakarra gaztelania da. 2001eco erroldaren arauera, herritarren % 2,44c cequien euscaraz hitz eguiten, 2010ean % 2,60c eta 2018n % 1,00c.

Jaiac Aldatu

Ondassun nabariac Aldatu

Ikus cerrenda: « Xabierco cultura ondassunac »

Xabiertar ospetsuac Aldatu

Herri senidetuac Aldatu

Xabier ondorengo herriequin senidetuta dago:

Irudiac Aldatu

Oharrac Aldatu

  1. ↑ /ʃaβ̞iéɾ/ ahoscatua ( lagunça )
    Accentua: çorrotza bigarren syllaban
  2. ↑ /ʃaβ̞iére/ ahoscatua ( lagunça )
    Accentua: çorrotza bigarren syllaban

Referenciac Aldatu

  1. ↑ a b c d e f Euscal Herriari Beguira. Udalbilça .
  2. ↑ Naffarroaco Governua. (2018). Naffarroaco Datu Sociolingüisticoac. Euscarabidea, 50-55 or. .
  3. ↑ Euscalçaindia . 155. araua: Naffarroaco udal icendeguia. .
  4. ↑ «Xabier - Lekuac - EODA» www.euscalçaindia.eus (Noiz consultatua: 2021-08-30) .
  5. ↑ Otaçu Ripa, Jesús Lorenço. (D.L. 1977). Heraldica munichipal, merindad de Sangüesa (I) : Abaurrea-Içalçu. Deputación Foral de Navarra, Dirección de Tourismo, Bibliothecas y Cultura Popular ISBN 84-235-0076-4 . PMC 911388951 . (Noiz consultatua: 2021-08-31) .
  6. ↑ Meteo Navarra. «Stationec datuac - Xabier» meteoeu.navarra.es (Noiz consultatua: 2021-09-01) .
  7. ↑ Xabierreco stationeco balerauco/valio climatologicoac. Naffarroac Governua (Noiz consultatua: 2020-08-24) .
  8. ↑ a b Fortún, Luis Javier. (2012). Castillo de Javier : historia y arte. (1. ed. arguitaraldia) Gobierno de Navarra, Departamento de Cultura, Tourismo y Relationes Institutionales ISBN 978-84-235-3299-5 . PMC 780947696 . (Noiz consultatua: 2022-04-10) .
  9. ↑ a b Naffarroaco Encyclopedia Handia | XABIER. (Noiz consultatua: 2022-04-10) .
  10. ↑ (Gaztelaniaz) «Xabier - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2022-04-10) .
  11. ↑ (Gaztelaniaz) Javier, ASSER VIDONDO. (2014-06-12). «Xabier berria 50era iritsi da» diariodenavarra.es (Noiz consultatua: 2022-04-10) .
  12. ↑ (Gaztelaniaz) Navarra.com. «Xabierraldiac Naffarroan: Joan Paulo II.a aita sanctuaren visita historicoa Xabierco gaztelura» Navarra.com (Noiz consultatua: 2022-04-10) .
  13. ↑ «Xabier» www.ine.es (Espainiaco Statistica Institutua) (Noiz consultatua: 2021-08-31) .
  14. ↑ «Udalbatza | Udala | Xabier» javier.es (Noiz consultatua: 2022-04-10) .
  15. ↑ (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz consultatua: 2020-05-05) .
  16. ↑ a b c d e (Gaztelaniaz) «XABIER - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2022-05-03) .
  17. ↑ (Gaztelaniaz) VIDONDOPamplona, ASSER. (2014-11-07). «Ermandadea Xabierrengatic ere taulen gainean» diariodenavarra.es (Noiz consultatua: 2022-05-03) .
  18. ↑ (Gaztelaniaz) Vidondo, Asser. (2019-07-26). «Çangoçaco meateguiac ez du 2021a baino lehen lan eguinen» diariodenavarra.es (Noiz consultatua: 2022-05-03) .
  19. ↑ Luis Luciano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés , 1863 .
  20. ↑ Coldo Çuaço. El eusquera y sus dialectos . Alberdania, 2010.
  21. ↑ «Waybacc Machine - Naffarroaco herri eta hiri senidetuac» web.archive.org (Noiz consultatua: 2022-05-13) .

Ikus, gainera Aldatu

Campo estecac Aldatu

" https://eu.wiquipedia.org/w/index.php?title=Xabier&oldid=9335216 "(e)tic escuratuta