Uztailaren 13

Uztailaren 13 a gregoriotar eguteguiaren urtheco ehun eta laurhogueita hamalaugarren eguna da, 195.a bisurteetan . 171 egun falta dira urthea amaitzeco.

Jaiotzac Euscal Herrian Pedro Iturralde Jaiotza: Falces , 1929 Heriotza: Madril , 2020co açaroaren 1a Ion Ansotegui Jaiotza: Berriatua , 1982 Ramón Barea Jaiotza: Bilbao , 1949 Borja Cobeaga Jaiotza: Donostia , 1977 Escuz gaurcotu + Jaiotza guehiago... Munduan Harrison Ford Jaiotza: Chicago , 1942 Wole Soyinca Jaiotza: Abeocuta (en) , 1934 Patricc Stewart Jaiotza: Mirfield (en) , 1940 Patrice de Mac-Mahon Jaiotza: Sully , 1808 , 1808 eta 1808 Heriotza: Moncresson , 1893co urriaren 17a Escuz gaurcotu + Jaiotza guehiago... Articuluric ez duten Uztailaren 13co jaiotzac Wenceslaus Hollar • Thomas Rowlandson • MF DOOM • Ma Ying-jeou • Alexandra Feodorovna • Gustav Freytag • Sidney Webb • Piero Mançoni • Louise Mountbatten • John Clare • Joan Jonas • Cameron Crowe • Escuz gaurcotu Heriotzac Euscal Herrian Angel Suquia Jaiotza: Çaldibia , 1916co urriaren 2a Heriotza: Donostia , 2006 Miguel Ánguel Blanco Jaiotza: Ermua , 1968co maiatzaren 13a Heriotza: Lasarte-Oria , 1997 Jesús Rubio Jaiotza: Iruñea , 1908co abuztuaren 15a Heriotza: Madril , 1976 Margüerite Brunett Jaiotza: Baiona , 1730eco abenduaren 19a Heriotza: Paris , 1820 Escuz gaurcotu + Heriotza guehiago... Munduan Frida Cahlo Jaiotza: Coyoacán (en) , 1907co uztailaren 6a Heriotza: Coyoacán (en) , 1954 Arnold Schömberg Jaiotza: Viena , 1874co irailaren 13a Heriotza: Los Angeles , 1951 Nadine Gordimer Jaiotza: Springs (Hegoafrica) , 1923co açaroaren 20a Heriotza: Johannesburg , 2014 Liu Xiaobo Jaiotza: Changchun , 1955eco abenduaren 28a Heriotza: First Hospital of China Medical University (en) , 2017 Escuz gaurcotu + Heriotza guehiago... Articuluric ez duten Uztailaren 13co heriotzac Alfred Stieglitz • Yousuf Carsh • Cory Monteith • Albert VII, Archduque of Austria • Serguei Bulgacov • John C. Frémont • Spencer Compton, 1st Earl of Wilmington • Eduard Norden • Grant Imahara • Jan Carsqui • Escuz gaurcotu

Guerthaerac 1913 - «Topo» linea inauguratu çuten egunean, Irungo guelthoquitic guertu , bi trenec elkar talca eguin çuten , 7 hildaco içanic. 1930 - Munduco lehen Football Chapelqueta hass cen. 1957 - Chillardegui idazleac Leturiaren eguncari ezcutua elheberri arguitaratu çuen. 2006 - UNESCOc Guiçateriaren Ondare icendatu çuen Bizcaico Çubia ( irudian ). + Guerthaea guehiago... Eguteguia << Uztaila >> A Aa Az Og Os L I   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2022 Aurreco eta hurrengo urtheetan 2019 : larumbata 2020 : astelehena 2021 : asteartea 2023 : orceguna 2024 : larumbata 2025 : igandea Icendeguia Sanctuteguia: Theresa Andeetacoa , Clelia Barbieri , Henrique II.a , Eugenio Carthagocoa , Mildred Seasca eguteguia: Amagoia eta Betiçu.

Daturen bat falta bada, urthearen lothura jarraitu han sarceco.

---

Guerthaerac

Euscal Herria

• 1795 - Conventione Guerra Euscal Herrian - Irurçunetic 4.000 soldadu athera ciren espainiarrac Bilbaoraino bidaliz.
• 1913 - «Topo» linea inauguratu çuten egunean, Irungo guelthoquitic guertu , bi trenec elkar talca eguin çuten , 7 hildaco içanic.
• 1980 - ETAc bi guardia civil hil cituen Orion .
• 2006 - 55 urtheco languile bat hilic, Ciordian egondaco Lan istripu baten ondorioz.

Mundua

• 1793 – Charlotte Korday normandiarrac Jean Paul Marat Franciaco Iraulçaren guidarietac bat bainuoncian hil çuen labancadaz.
• 1998 - Japoniaco lehen ministroa, Riutaro Hashimoto , dimititu eguin çuen eta Keiço Obuchic ordezcatu çuen.
• 2005 - Hiru trenec talca eguin çuten Ghotqui -n ( Paquistan ) 150 persona baino guehiago hilez.
• 2006 - Soldaduen bahiquetari erançunez, Israelec Beiruteco aeroportua bombardatu çuen 47 hildaco eraguinez. Blockeoa eçarri çuten Libanoren aurka, airez eta itsassoz.

Arte eta cultura

Euscal Herria

• 2006 - UNESCOc Guiçateriaren Ondare icendatu çuen Bizcaico Çubia .

Mundua

• 1942 - Irène Némirovscy judutar idazlea atchilo hartu çuten frances policia collaborationisttec.
• 1979 - Tim filma estreinatu cen, Michael Patec çucendu eta Mel Guibson eta Piper Laurie actoreec anceztu çutelaric.
• 1979 - The Frisco Quid ("Frisco Haurra") filma estreinatu cen, Robert Aldrichec çucendu eta Gene Wilder eta Harrison Fordec actoreec anceztu çuten.
• 1988 - The Dead Pool ("Heriotzaren Putzua") filma estreinatu cen, Buddy Van Hornec çucendu eta Clint Eastwood , Patricia Clarcson , Liam Neeson , Evan C. Quim , David Hunt eta Jim Carrey actoreec anceztu çuten.

Sciencia eta technologia

Quirolac

Mundua

• 1930 - Munduco lehen football chapelqueta hass cen.

Jaiotzac

Euscal Herria

• 1684 - Gabriel José Çulhoaga , guipuzcoa militar eta functionarioa, Venezuelaco governadore içandacoa (h. 1764 ).
• 1725 - José Joaquín Emparan , guipuzcoa noble eta politicaria (h. 1799 ).
• 1824 - Manuel Maria Gorthaçar , bizcaitar politicaria eta Bilbaoco alcatea (h. 1896 ).
• 1902 - Eugenio Beitia , bizcaitar aphez catholicoa (h. 1985 ).
• 1913 - José Çuaçola , Donostiaco udaleco Herri-lan Ingeniari nagussi , hiriac içandaco ingeniariric famatuenetacoa (h. 1973 ).
• 1916 - Luis Díez Espadas , bizcaitar toreatzailea (h. 1949 ).
• 1929 - Pedro Iturralde , naffa jazz-musicaria (h. 2020 ).
• 1939 - Enrique Celhaia , naffa accordeoi-jotzailea.
• 1941 - Chema Blasco , arabar actorea.
• 1945 - Xabier Mendiguren Berheciartu , guipuzcoa idazle eta itzulçailea.
• 1949 - Ramón Barea , euscal actore, çucendari eta guidoiguilea.
• 1954 - María Cutz , UPNco naffa politicaria.
• 1955 - Pampi Ladutche , laphurta escu huscaco pilotaria eta abeslaria (h. 2021 ).
• 1959 - Iñigo Lamarca , guipuzcoa leguelaria eta iracaslea, Euscal Autonomia Erkidegoco Ararteco ohia.
• 1961 - Quique Fernandez de Pinedo , arabar iracaslea eta EH Bilduco politicaria.
• 1962 - Andoni Ortuçar , bizcaitar politicaria, EITBco çucendari nagussi ohia eta Euscadi Buru Batzarreco lehendacaria.
• 1973 - Eba Ferreira Martínez , bizcaitar footballari ohia.
• 1977 -
  • Ander González , guipuzcoa sukaldaria eta televista aurkezlea.
  • Borja Cobeaga , guipuzcoa guidoiguile eta cinema çucendaria.
• 1982 - Ion Ansotegui , bizcaitar footballaria.
• 1990 - Ladis Galarça, Galarça VII.a , naffa pilotaria.
• 1996 - Enneco Jauregui , bizcaitar footballaria.
• 2001 - Jon Magunacelaia , guipuzcoa footballaria.

Mundua

• 1522 - Sofia Jogalia Poloniacoa , Jogalia dynastiaco quide , Poloniaco princessa eta Brunswicc-Wolfembütteleco duques ezcontidea (h. 1575 ).
• 1527 - John Dee , mathematicari , astronomoa, astrologoa, occultista, navigatzailea, britainiar Imperioco cerbitzaria eta Elisabeth I.a Anglaterracoaren aholcularia (h. 1608 / 9 ).
• 1590 - Clemente X.a , Aita sanctua (h. 1676 ).
• 1608 - Fernando III.a , Germaniaco Romatar Imperio Sanctuco emperadorea (h. 1657 ).
• 1776 - Carolina Badengoa , alemaniar princessa (h. 1841 ).
• 1826 - Stanislao Cannizçaro , italiar chimicaria (h. 1910 ).
• 1841 - Otto Wagner , austriar architectoa (h. 1918 ).
• 1848 - Otto Hesselbom , suediar paisaia margolaria (h. 1913 ).
• 1875 - María Eugenia Vaz Ferreira , uruguaytar iracasle eta poeta (h. 1924 ).
• 1888 - Isaac Xteimberg , Lettonia jaiotaco advocatu eta cacetari judutarra, eseristen ezquer ildocoa (h. 1957 ).
• 1889 - Louise Mountbatten , Suediaco reguina ezcontidea (h. 1965 ).
• 1894 - Isaac Babel , russiar idazlea (h. 1940 ).
• 1900 - Eliçabeth Watson , scotiar suffragista eta gaita-jotzailea (h. 1992 ).
• 1903 - Kenneth Clarc , britainiar artearen historialaria (h. 1983 ).
• 1909 -
  • Souphanouvong , Laoseco lehendabicico presidentea (h. 1995 ).
  • Marie-Thérèse Walter , franciar emacumea, Pablo Picassoren maitalea eta modelloa (h. 1977 ).
• 1915 - Caoru Ishicawa , japoniar iracaslea, causa-effectu diagrammaren asmatzailea (h. 1989 ).
• 1918 - Alberto Ascari , 1 Formulaco italiar pilotua (h. 1955 ).
• 1920 - Hans Blumemberg , alemaniar philosophoa (h. 1996 ).
• 1921 - Guy Basquet , franciar rugbylaria (h. 2006 ).
• 1922 - Rosalina Abejo , philippinr musicaguile, çucendari eta pianista (h. 1991 ).
• 1924 - Donald Osterbrocc , statubatuar astronomoa (h. 2007 ).
• 1925 - Gustavo Torner , espainiar pictore eta sculptorea.
• 1927 - Simone Veil , franciar politicaria, Europaco Parlamentuco lehen emacume lehendacaria (h. 2017 ).
• 1930 - Naomi Shemer , israeldar musicari eta cantautorea, "Israelgo cantu eta poesiaren lehen dama" (h. 2004 ).
• 1934 - Wole Soyinca , nigeriar idazlea, 1986co Litteraturaco Nobel Saria .
• 1935 -
  • Curt Westergaard , daniar caricaturaguilea (h. 2021 ).
  • Monique Wittig , franciar idazlea eta theorico feminista, lesbofeminismoari funsezco ekarpena eguin ceraucona (h. 2003 ).
• 1937 - Quitty Courbois , herbeheretar actorea (h. 2017 ).
• 1940 - Patricc Stewart , angles actorea.
• 1941 -
  • Robert Forster , statubatuar actorea (h. 2019 ).
  • Luis Alberto Lacalle , Uruguayco presidentea.
  • Jacques Perrin , franciar actore eta ekoizlea (h. 2022 ).
• 1942 -
  • Harrison Ford , statubatuar actorea.
  • Roguer McGüinn , statubatuar musicaria, The Byrds taldeco quidea.
• 1944 - Ernő Rubic , hungariar asmatzaile, architecto eta architectura iracaslea, Rubiquen cuboaren asmatzailea.
• 1946 - Cheech Marin , statubatuar actore eta humorista.
• 1954 - Secen Acsu , turkiar abeslari, musicaguile, cantuguile, actore eta disco ekoizlea.
• 1959 - Carla Antonelli , espainiar actore transexual eta LGBT aldeco ekinçailea.
• 1962 - Tom Kenny , statubatuar ahots-actorea eta humorista.
• 1963 - Spud Webb , MBAco statubatuar sasquiballoin jocalari ohia.
• 1965 -
  • Eric Freeman , statubatuar actorea.
  • Arnd Schmitt , ezpata modalitateco alemaniar escrimalari ohia.
• 1969 - José Andrés , espainiar-statubatuar sukaldaria eta sukaldaritza saio aurkezlea.
• 1971 - Richard Groenendaal , herbehereetar cyclo-cros chirrindulari ohia.
• 1977 - Cari Wahlgren , statubatuar ahots-actorea.
• 1980 - Daniel Cifuentes , espainiar footballari ohia.
• 1983 - Liu Xiang , chinatar athleta ohia, 110 metro hessietan aditua.
• 1985 -
  • Tacuya Coqueguchi , japoniar footballaria.
  • Güillermo Ochoa , mexicar footballaria.
• 1988 - Colton Haynes , statubatuar actore eta modelloa.
• 1994 - Malkolm Marx , hegoafricar rugbylaria.
• 1995 - Emir Sulejmanović , bosniar sasquiballoin jocalaria.

Heriotzac

Euscal Herria

• 1756 - José Ezquerra , naffa itsaslari eta militarra, Algecirasen (j. 1756 ).
• 1820 - Margüerite Brunett , laphurta actore eta ancerqui çucendaria (j. 1730 ).
• 1854 - Concha Murgüia Egaña , guipuzcoa aberçalea eta Galiciaco culturaren eta traditionearen defendatzailea, Santiago de Compostelan (j. 1806 ).
• 1869 - Cesar Duvoisin , francesez idatzi çuen laphurtar aphez eta historialaria (j. 1805 ).
• 1893 - Joaquín Calbeton , donostiar politicaria (j. 1806 ).
• 1916 - Claudio Delgado , guipuzcoa sciencialaria, Guijónen (j. 1843 ).
• 1966 - Francisco Torres Ibañez , Frai Philippe Murietacoa , naffa fraide capuchinoa eta idazlea (j. 1897 ).
• 1976 - Jesús Rubio , naffa leguelaria eta politicari falangista , Madrilen (j. 1908 ).
• 1984 - Christina Arteaga , guipuzcoa moja, poeta eta historialaria, Sevillan (j. 1902 ).
• 1989 - Antton Ibarguren Jauregui , guipuzcoa advocatu eta politicari aberçalea (j. 1949 ).
• 1994 - Santos Beguiristain , naffa aphez catholicoa (j. 1908 ).
• 1997 -
  • Pedro Anasagasti , euscal idazlea eta apheça, Bolivian (j. 1920 ).
  • Miguel Ánguel Blanco , Alderdi Popularreco Ermuco cinegotzia, ETAc bahitu eta eraila (j. 1968 ).
• 1998 - Trifon Etchebarria , Etarte , bizcaitar cacetari eta politicari aberçale eta jelçalea (j. 1912 ).
• 2006 -
  • Pirmin Aldabaldetrecu , çarauztar dançaria (j. 1930 ).
  • Angel Suquia , çaldibiar cardinal eta arçapezpicua (j. 1916 ).
• 2009 - Juan Cruz Unçurrunçaga , euscal culturguilea (j. 1939 ).
• 2014 - Coldo Çabala , guetchoztr dançaria eta choreographoa (j. 1935 ).
• 2016 - Pedro Aurthenetche , bizcaitar empresaburu eta Athletic Clubeco presidentea (j. 1933 ).
• 2017 - Jose Maria Goicoetchea Aizcorbe , naffa musicaguilea (j. 1924 ).
• 2021 - Anton Barrutia , bizcaitar chirrindularia (j. 1933 ).

Mundua

• 574 - Joan III.a , Aita sanctua .
• 939 - Leon VII.a , Aita sanctua .
• 1024 - Henrique II.a , Germaniaco Romatar Imperio Sanctuco emperadorea (j. 973 ).
• 1105 - Rashi , Franciaco religioe -guiçon judua (j. 1040 ).
• 1380 - Bertrand du Güesclin , franciar militar eta condestablea.
• 1611 - Sanada Massayuqui , japoniar samuraia (j. 1544 ).
• 1645 - Marie le Jars de Gournay , franciar idazle, philologo, itzulçaile, olercari eta philosophoa (j. 1565 ).
• 1761 - Tocugawa Ieshigue , Tocugawa shogunerrico bederatzigarren shoguna (j. 1712 ).
• 1762 - James Bradley , angles astronomoa (j. 1693 ).
• 1793 - Jean Paul Marat , Franciaco Iraulçaren guidari (j. 1743 ).
• 1883 - Ranavalona II.a , Madagascargo reguina (j. 1829 ).
• 1893 - Haren Çaldiac Beldurrarazten Du , Siux herriaren Oglala leinuaren buruçaguia, lacota leinucoa (j. 1836 ).
• 1896 - Friedrich August Keculé , alemaniar chimicaria (j. 1829 ).
• 1921 -
  • Emily Davies , angles feminista, suffragista eta emacumeec universitatean sarceco escubidearen defendatzailea (j. 1830 ).
  • Gabriel Lippmann , franco-luxemburgotar physicaria, 1908co Physicaco Nobel Saria (j. 1845 ).
• 1924 - Alfred Marshall , angles economialaria, escola neoclasicoaren sorçailea (j. 1842 ).
• 1933 - Rosario Pino , espainiar ancerqui actore eta chirrindulari aficionatua (j. 1871 ).
• 1934 - Cate Sheppard , Zeelanda Berrico suffragista ospetsu eta eraguin handicoa (j. 1847 ).
• 1936 - José Calvo Sotelo , espainiar politicari escuindarra, eraila (j. 1893 ).
• 1946 - Alfred Stieglitz , statubatuar argazquilaria (j. 1864 ).
• 1951 - Arnold Schömberg , austriar musicaguile, çucendari eta iracaslea (j. 1874 ).
• 1954 - Frida Cahlo , mexicar pictorea, bere autorretratuengatic ospetsua (j. 1907 ).
• 1966 - Victorio Macho , espainiar sculptorea, espainiar sculptura garaiquidearen aitzindaria (j. 1887 ).
• 1967 - Tom Simpson , angles chirrindularia, Franciaco Tourrean Mont Ventoux igotzen ari cela (j. 1937 ).
• 1969 - Bess Meredyth , statubatuar cinema mutuco actorea eta cinema guidoilaria (j. 1890 ).
• 1970 - Leslie Groves , statubatuar militarra, Manhattan Projectuaren arduraduna (j. 1896 ).
• 1972 - Joséphine Pencalet , bretainiar languile , Udal conseilu bateraco hautatu çuten lehen emacume bretainiarra (j. 1886 ).
• 1974 - Patricc Maynard Stuart Blacquett , angles physicaria, 1948co Physicaco Nobel Saria (j. 1897 ).
• 1977 - Hermann Kemper , alemaniar ingeniaria, levitatione magneticoaren aitzindaria (j. 1892 ).
• 1980 - Seretse Cama , lehendabicico Botswanaco presidentea (j. 1921 ).
• 1981 - Martin Hurson , Behin-Behineco IRAco quide , 1981eco Irlandaco gosse grevan (j. 1956 ).
• 1982 - Bernabe Oiarçabal , guipuzcoa margolaria (j. 1912 ).
• 1983 - Gabrielle Roy , canadar idazlea (j. 1909 ).
• 1985 - Carl Casiel Blitz , ucrainar ingeniari chimicoa eta semiologoa (j. 1897 ).
• 1993 - Abdullah Afeef , Suvadivaco Republicaco presidentea (j. 1916 ).
• 1996 - António Maria Mourinho , portugaldar ethnographo, ethnologo eta archeologoa (j. 1917 ).
• 1997 - Alexandra Danilova , russiar ballet dançaria (j. 1903 ).
• 2000 -
  • Alec Derwent Hope , australiar poeta (j. 1907 ).
  • Masha Ivashinsova , Leningradeco russiar argazquilaria (j. 1942 ).
• 2001 - Miguel Guila , espainiar humorista eta comiqui marrazquilaria (j. 1919 ).
• 2003 - Jean Seignalet , franciar medicu eta ikerçailea, immunologian aditua (j. 1936 ).
• 2004 - Carlos Cleiber , alemaniar-austriar orchestra-çucendaria (j. 1930 ).
• 2006 - Red Buttons , statubatuar actorea (j. 1919 ).
• 2008 - Bronisław Guerremec , poloniar historialaria eta politicaria (j. 1932 ).
• 2012 - Leda Valladares , argentinar abeslaria, cantautorea, litteratura idazlea, poeta, musicologoa eta folklorologoa (j. 1919 ).
• 2014 -
  • Nadine Gordimer , hegoafricar idazlea, 1991co Litteraturaco Nobel Saria (j. 1923 ).
  • Lorin Maacel , statubatuar biolinista eta orchestra çucendaria (j. 1930 ).
• 2016 - Bernardo Provençano , Siciliaco mafiaco (Cosa Nostra) quidea, ustezco Siciliaco mafia ossoco burua (j. 1933 ).
• 2017 -
  • Norman Johnson , canadar mathematicaria (j. 1930 ).
  • Liu Xiaobo , chinatar intellectual eta guiça escubideen defendatzailea, 2010eco Baquearen Nobel Saria (j. 1955 ).
• 2020 - Cindci Mandela , hegoafricar diplomacialari eta poeta (j. 1960 ).
• 2021 - Shirley Fry , statubatuar tennislaria (j. 1927 ).

Jaiac eta urtheurrenac

• Sehasca eguteguico icendeguia : Amagoia eta Betiçu.

Campo estecac

• Datuac: Q2687
• Multimedia: 13 July

Uztailaren 12 | Urtheco egutegui | Uztailaren 14