Wikipedia

Tutera

Naffarroa Garaico udalerria

Tutera [3] [a] ( çaraitzueraz : Tutra ) [b] Naffarroa Garaico hegoaldeco udalerri bat da, provincia ossoco gendetsuenetan bigarrena ( Iruñea da lehena), eta Riberaco hirigune nagussia.

Tutera
  Naffarroa Garaia , Euscal Herria
Tuterako bandera
Bandera

Tuterako armarria
Armarria

Map
Cocapena
Herrialdea   Euscal Herria
Lurraldea   Naffarroa Garaia
Merindadea   Tutera
Administrationea
Statua   Espainia
Erkidegoa   Naffarroa
Icen officiala Tudela
Alcatea Alejandro Toquero Gil ( Navarra Suma )
Posta codea 31500
INE codea 31232
Herritarra tuterar
Geographia
Coordenatuac 42°03′55″N 1°36′24″W  /  42.065277777778°N 1.6066666666667°W  / 42.065277777778; -1.6066666666667
Açalera 215,7 cm²
Garaiera 264 metro
Distancia 96 cm ( Iruñetic )
Demographia
Biztanleria 37.247 (2022: 239)
alt_left   18.731 (%50,3) (2020)   (%49,2) 18.311   alt_right
Densitatea 172,68 biztanle/cm²
Çaharcea [1] % 30,3
Ugalcortassuna [1] ‰ 42,82
Economia
Jarduera [1] % 79,71 (2011)
Desberdintassuna [1] % 7,43 (2011)
Langabecia [1] % 14,97 (2013)
Euscara
Euscaldunac [1] [2] % 2,60 (2018: %1,43)
Datu guehigarriac
Sorrera XI. mendea ( hiri musulmana )
Webgunea http://www.tudela.com

Tuteraco merindadeari icena eman derauco/dio, eta bertaco hiriric handiena da, 2012co urtharrilaren 1eco erroldaren arauera 35.358 biztanle cituen.

Mugaquide udalerri hauec ditu: Ipharraldean Castejón eta Argüedas ; mendebaldean Cintruenigo ; ekialdean Fustiñana eta Ribaforada ; eta hegoaldean Ablitas , Murchante eta Cascante .

Icena Aldatu

Udalerriaren euscal icen arautua Tutera da, nahiz eta batzuetan Muscaria icena ere erabili içan den. Bercetic, udalerriaren icen officiala gaztelaniazco forma ( Tudela ) da.

Banaqueta administrativoa Aldatu

 
Monreal dorrea , Lourdes auçoan.

Tuterac honaco auçoac ditu: Lourdes, Açucarera, Virguen de la Cabeça, Griseras, Velilla, Elola, Centroa , Gardachales, Keiles, Institutua , Musicarena .

  • Lourdes : Auçoa 1950eco hamarcada eraiqu cen Lasa aitaren ekimenaren bidez Tuterara vicitzera ethorritaco haimbat biztanleri etchevicitza duina emaiteco asmoarequin. Auçoari "etche merkeac" ecicena jarri citzaion.
  • Açucarera : 1990eco hamarcadan eraiqu cen Tuteraco açucre lanteguia eraitsi eta horren inguruco lurretan udalac hiriguinça plan bat prestatzean. Auçoac chalet adosatuac eta etchevicitza blockeac batzen ditu.
  • Virguen de la Cabeça : Alpharoraco errepidea eta Virguen de la Cabeça calearen artean dagoen auçunea da. Densitate chiquico eraicunçac eta hiriguinça desordenatua dira auçoco hiriguinçaren eçaugarriac.
  • Griseras : Muga cehatzic gabeco auçoa da, Zaragozaraco errepidearen bi aldeetan eraiquitaco auçoa da. Bertan cecen plaça eta Otoño parquea daude. Ipharraldean burdimbidearequin eguiten du muga.
  • Velilla : Alpharoraco errepidearen hegoaldean eraiquitaco auço berria da. Herrico udal industrialdearen ipharraldean. Hiriguinçari dagoquionez, densitate chiquico auçoa da, chalet adosatuac nagussi direla.
  • Elola : XX. mendearen erdialdetic aurrera eraiquitaco mendebaldeco çabalgunea da. Mugac Diaz Bravo, Almoceda eta Loretoco aldapa caleac dira. Densitate ertain eta altuac nagussi dira bertan.
  • Erdigunea : Erdigunea, Tuteraco ekialdeco çabalgunea da. Caleric garrancitsuenac Zaragoza ethorbidea, Capuchinoen calea eta Juan Antonio Fernandez calea dira. Caleac oro har estuac dira, eta hirico gainonceco thoquietan baino eraicunça altuagoac daude bertan.
  • Gardachales : Griseras eta Puente de la Ribera mercatataritza-gunearen artean dagoen auço berria da. Tuteran azquen urtheetan eraiquitaco auço guztietan beçala, densitate chiquico eraicunçac dira nagussi bertan.
  • Keiles edo La Albea : Musicaren auçoa eta Sancta Quiteriaco basoaren artean dago. Auçoac ondoco Keiles ibaiaren icena harcen du eta bertan cale luce eta çucenac dira nagussi. Horrez gain, Keiles ibaiaren gainean çubi berriac eraiquitzea aurreikusten da.
  • Institutua : Gardachales auçoaren hegoaldean dago. Auçoco hiriguinçan oinezcoençaco cale estuac nagussi dira. Auçoaren icena Benjamin de Tudela bigarren hezcunçaco institututic erathorria da. Auçoco guneric garrancitsuena Alfonso I.a Battaliatzailearen plaça da.
  • Musicaren auçoa : Virgue de la Cabeça auçoaren mendebaldean dagoen auçune chiquia da, industrialdeetatic guerthu. Paralleloqui hedaturico familia bakarreco etcheec ossatzen dute. Auçoco gune verde bakarra Musicaren parquea den arren, udalac herrico parqueric handiena içanen denaren projectua prestatzen dabil.

Inguru naturala eta cocapena Aldatu

Ebroc ipha -ekialdean inguratzen du hiria eta Keiles eta Mediavilla ibaiec mendebaldetic ekialdera ceharcatzen dute.

Regue Bardea udalerriaren ekialdean dago.

Clima eta landaredia Aldatu

Tutera
Clima-diagramma
U O M A M E U A I U A A
 
 
40
 
 
10
3
 
 
22
 
 
15
7
 
 
2
 
 
16
6
 
 
29
 
 
18
8
 
 
40
 
 
23
11
 
 
56
 
 
28
16
 
 
0
 
 
31
18
 
 
80
 
 
31
17
 
 
52
 
 
26
16
 
 
22
 
 
21
10
 
 
76
 
 
13
6
 
 
30
 
 
10
5
Temperatura maximoen eta minimoen batezbercecoac (°C)
Euria litro/m2-tan



Tuterac clima mediterraneo-continentala daduca, steppaco clima hotza ( Bsc ) Cöppen clima sailcapenaren arauera, Ebroco depressioneaen inguruco udalerriec beçala. Urtheco batez berceco temperatura 14,6 graducoa eta batez berceco precipitationeac 400mm ingurucoac içaiten dira. Urtheco euri egunac 90 inguru dira [4] .

Herrigunearen campoaldean hirur statione meteorologico daude. Lehena, Taraçona eta Tutera bitarteco errepidearen ondoan dago, itsassoaren mailatic 300 metrora. [5] Statione Espainiaco Meteorologu Agenciaren (AEMET) jabetzacoa da. Bigarrena, itsassoaren mailatic 258 metrora dagoen Nekaçaritza ministerioaren statione meteorologicoa da [6] . Eta hirurgarrena, Montes del Cierço industrialdearen ondoan dagoen Naffarroaco Foru Erkidegoco Governuaren jabetzaco stationea, itsassoaren mailatic 314 metrora. [7] .


Graphico hau ecin da une honetan ikussi, software araço bat dela eta. Lanean ari gara ahalic eta lasterren graphicoac berriro eracutsi ahal içaiteco.

Auqueratu beheco çathian urthe-tarte bat, urthe horiec goian xehetassun handiagoz ikusteco.

Ikussi edo aldatu datu gordinac .


      Datu climaticoac (Tutera 1986-2009)      
Hila   Urt     Ots     Mar     Api     Mai     Eca     Uzt     Abu     Ira     Urr     Aça     Abe   Urtecoa
Registraturico temperatura maximoa (°C) 19.0 26.6 30.0 30.5 36.0 40.0 40.5 41.0 39.0 30.0 24.9 21.0 41.0
Batez berceco temperatura maximoa (°C) 9.8 12.5 16.6 18.4 23.3 27.9 30.8 30.6 25.8 20.1 13.8 10.1 20.0
Batez berceco temperatura (ºC) 5.9 7.7 11.0 12.9 17.3 21.3 23.9 23.9 20.0 15.3 9.8 6.4 14.6
Batez berceco temperatura minimoa (°C) 2.0 2.9 5.4 7.4 11.2 14.8 17.1 17.1 14.1 10.5 5.7 2.8 9.3
Registraturico temperatura minimoa (°C) -7.0 -6.0 -7.0 -2.0 0.0 6.0 9.0 8.8 5.5 0.0 -5.0 -9.0 -9.0
Pilatutaco precipitationea (mm) 24.5 19.1 24.1 42.5 46.9 32.2 18.8 25.1 42.9 41.4 29.3 31.8 378.6
Ithurria: meteo.navarra.es [4]


Historia Aldatu

Saconceco, iracurri: « Banu Qasi » eta « Tuteraco juduac »
 
Tuteran aurkitutatco ceramicazco çathi bat ( I Burdin Arocoa ) eta berce bat Terra Sigilllata Gallicacoa ( romatarra )

Udalerriaren muguen barnean lur hau Behe Paleolithotic habitatua içan dela frogatzen duten ceramicac eta material lyticoac aurkitu dira. Sancta Barbara muinoan lehen eta bigarren burdin aroco ondare archeologicoac topatu cituzten 1988 eta 1999. urtheen artean. Badirudienez, celtiberiar herrixca bat hemen cocatua cegoen. Içan ere zonalde hau aitzinaroan vascoi en eta celtiberiar ren arteco gathazca eremua içan cen, lurrac herri baten edo bercearen controlpean egonic garaiaren arauera.

Romatarren garaia n segurasqui Tutera garranci handiric gabeco herrixca chiqui bat içan cen, alde çaharrean eta Sancta Barbara muinoan aurkitu diren arrastoac reparatuz hori uste baitute historialariec. Claudio Ptolomeo c II. mendean aiphaturico Muscaria hiri vascoia urthe lucez Tuteran cocatua cegoela uste içan cen arren, ez da hori frogatzen duen arrastoric aurkitu, bere cocaleku cehatza oraindic ere mysterio bat içanic.

Erdi Aroa Aldatu

 
Anso VII.a ren sculptura bere icena daducan Tuteraco plaçan. Antonio Loperena Arquetaseco artistac eguina.

802 . urthean musulmanen escuetara passa eta hauec hiria harresitu çuten. VIII. mendetic XII. mendera Islamen mempe egon cen, bai eta Ribera guztia ere. Banu Qasi edo "Ebroco muladiac" sendi indarsua içan cen bertan nagussi. Garai hau Tuteraren urrhezco garaia içan cen, bai economicoqui bai culturalqui. Herri ezberdin anhitzen vicilekua içan cen (musulmanac, moçarabiarrac, judutarrac...), eta hau hirico templuetan islatzen cen. Gaur egun cathedrala dagoen lekuan Mesquita Nagussia cegoen, eta horrez gain cembait mesquita chiquiago, moçarabiarrendaco eliçac eta judutarrendaco synagoga c aurki citezqueen.

Thaifen garaian Zaragozaco thaifa ren escuetan egon cen, borz urthez thaifa burujabe bat sorthuz, segurasqui 1046 eta 1051. urtheen artean. Opharotassun economicoaren ondorioz Iruñea baino hiri handiagoa içan cen 1119an Naffarroaco Resumac hiria bereganatu çuen arte.

Hala ere, XVI. mende arte christauac , juduac eta musulmanac elkarrequi vici içan ciren nahico harreman baquetsuan. Benjamin Tuteracoa hiria naffar escuetan cegoelaric vici içan cen bertan.

Juduei dagoquienez, XI. eta XII. mendeac içan ciren distiratsuenac sciencia , philosophia eta litteratura arloetan icen handico eguileac sorthu baitziren. 1170 . urthera arte, "Judutegui Çaharra" gaur egungo cathedralaren inguruan cegoen, baina urthe hartan Anso VI.a "Jaquinsua" regueac lekuz aldatu çuen orduco hirico harresien aldera eta "Judutegui Berria" sorthu çuen.

Bere semea Anso VII.a bere vicitza guehiembat Tuteran igaroco duena, arrano belça -ren armarria hautatuco du 1194ean Naffarroaco resumaraco bere amona Margarita l'Aiglecoa ren omenez .1196an Aragoico eta Gaztelaco regueequin elkartu cen Egoitza Sanctua ren babesarequin christau regnuac batzeco helburuarequin.

Nahiz eta Gaztelaco Anso VIII-ac Araba invaditu çuen 1199-an berarequin Navas de Tolosaco guduan parte hartu çuen 1212an bere egoera hobetuz berce regue christauen aurrean eta lurralde batzuc berrescuratuz, guerthaquiçun honengatic Naffarroaco resumaren cateen contaquiçuna sorthuco da. Azqueneco urtheetan bere hancan gaixotassun bat pairatuco du bere biographoaren erranetan, Tuteraco gazteluaren barnean gueratzera behartuco duena bere heriotza heldu arte.

XVI. mendean , Regue-reguina Catholicoec Naffarroac Resuma memperatu çutenean, Tutera içan cen azquen gothorlekua invaditzaileei men eguiten Pyreneoez hegoaldera, 1512 . urtheco irailean.

Aro Garaiquidea Aldatu

XIX. mendea Aldatu

 
Tuteraco Gudua . January Suchodolsqui, 1827, Varsovia co Museo Nationala.

Berçalde, XIX. mendean , 1808co urriaren 26an Fernando VII a Naffarroaco Deputationea c reguetzat icendatu çuten loyaltassuna eta fideltassuna cin eguinez. Açaroaren 23an Napoleonen armadac Tuteraco Guduan icenecoa irabaci çuen, hori dela eta Tuteraco icena Parisco Garhaipen Arcuan idatzi çuten. 1813an franciarrac derrigortuac retiratu eguin ciren espainiar lurraldeetatic, Tuteratic alde eguinez. Hiriac calte handiac pairatu cituen gudan parte hartu çuten bi aldeen ondorioz.

Honequin batera eta hurrengo urtheetan emanen diren coleraren aguerraldie cein carlistaldequin , hiriaren populationea 7000 biztanle ingurutan mantenduco da, gaimbehera eta gueldialdi economicoac pairatuz.

Carlistaldiei dagoquione aiphatutaco calteac ez ciren hala ere neurri handicoac içan, içan ere hiriaren eçaugarri geographicoac cirela medio (cocapenarengaitc hegoaldean eta lautadan cocaturic), guehiembat gudaroste liberaleec menderatuta ceducaten, lehengo guda civiletic (1839-1839) milicia localaren lagunça jassoz.

Hiriaren fisionomia aldatzen hassico da 30eco hamarcadatic aurrera eman ciren desamortiçacioengatic. Commentu batzuc eçabatu eguin ciren eta onguitzaztezco functione socialac içaitera edo eraiquin privatuac bilhacatu ciren. Denarequin batera, ancerqui bat (1833) eta cecen plaça bat (1841-1842) eraiqui eguin ciren.

XX. mendea Aldatu

Tutera gathazca social ascorequin sarthu cen XX.mendean lur jabeequin lurraren controlarengatic eta languileen muguimenduengatic . 1920an CNT syndicatu anarchistac aguerrer eguin çuen, greva garrancitsu bat bulçatuz Açucarera-co fabrican aste batzuetan cehar, UGT -c bere partetic ez cen antholatatu 1926-co urthea heldu arte. Regimen republicanoaren iritsiera arte jabetassuna osso era desberdinean banatuta cegoen, 13 jabe nagussien artean udalerriaren catastroaren açaleraren %20a baino guehiago concentratuz 1930an, jabe ertain eta chiquiac nekaçaritzaren biztanleria activoaren %26a supposatzen çuten bitartean, %70a lur gabeco jornalariac içanic.

Espainiaco Guerra Civilean , berriz, Tutera eta Naffarroa Garai guehien Francoren alde aguertu cen. Hori dela eta, 3 hegazquin russiarrec Tupolev SB2 bederatzi bomba jaurti eguin cituzten hiria bombardeatuz 1937co abuztuaren 13an. Helburua telephono eta electricitate centralac, Guardia Civilaren cuartela eta Ebroco çubia ciren arren, lehenego bietara cindoacenac etche familiarretan errori ciren eta horren ondorioz 13 hildaco içan ciren [8] . Guda igarota, ethorquin asco hartu cituen hiriac Aragoitic eta Gaztelatic (batez ere Soriatic ) iritsitacoac nagussiqui.

1981eco urtharrilaren 29an ETA -c ekimen bat burutu çuen hirico subestacio electricoaren aurka Fuerças Eléctricas de Navarra, SA (FENSA)-ren jabegoan cegoena. Ança cenez, José Ricardo Barro-c bomba bat ipincen saiatu cen baina lehertu eguin citzaion prestatzen çuen bitartean bere heriotza eraguinez. [9]

Azquen urtheotan, Latinoamericatic eta herrialde arabiarretatic joandaco gende ugari vici da udalerrian.

Economia Aldatu

 
Paper industria, Ebro ercean

Tuteraren economiaren ardatza nekaçaritza içan da historian cehar, dena den, XX. mendean , industria eta tourismoa garatu cituen,eta hala fincatu cen Tuterac Riberarençat , eta oro har, Naffarroa Garaico hegoaldearençat duen garranci economicoa.

Tourismoari dagoquionez, guero eta guehiago dira Tuteran dauden hotelac, berceac berce:

  • AC Tudela **** [1]
  • Aire de Bardenas Hotela **** [2] (Ejearaco errepidean)
  • Tudela Bardenas Hotela *** [3]
  • Sancta María Hotela *** [4]
  • NH Delta Hotela **
  • Remiguio Ostatua ** [5]
  • La Parrilla Ostatua *

Tutera Naffarroa Garaico bigarren hiria da biztanleriari eta garrancia economicoari dagoquienez. Horrec haimbat negocio sorcea ekarri du, merkataritza-guneac herriaren campoaldean eta haimbat denda herrigunean.

Empresa garrancitsuac Aldatu

Tuteran edo haren inguruan dauden empresa garrancitsuenac honacoac dira:

  • Guardian Navarra: Crystalla ekoizten duen empresa.
  • Dynamit Nobel: Autoetaraco plasticozco athalac ekoizten dituen empresa.
  • UVESA: Nekaçaritza eta abelçainçaraco aritzen den empresa, berceac berce, pensuen ekoizpenean eta hegaztien hiltegui guisa.
  • Nacesa: Ossagai electronicoac ekoizten dituen empresa.
  • SCF: Errodamenduac ekoizten dituen empresa

Bardeaco aprovechamendua Aldatu

Erdi Aroan , Tuterac, Fustiñana , Cabanillas , Cortes , Buñuel , Çarracaztelu , Melida , Capparroso , Alesbes , Cadreita , Valtierra , Argüedas , Sanctacara , Marcilla , Falces , Azcoien , Funes , Millagro , Corella , Olivaco monasterioa , eta Erroncarico ibarra eta Çaraitzu ibarrequi batera, Naffarroa Garaico Bardeaco elkartea ossatu çuen, Bardeaco lur communac nekaçaritzaraco erabilceco asmoz.

Parque eolicoac Aldatu

Saconceco, iracurri: « Naffarroa Garaico parque eolicoac »

Tuteraco udalerriaren muguen barruan, Naffarroaco Foru Erkidegoco Governuac eraiquitac Montes del Cierço I eta Montes del Cierço II iceneco parque eolicoac daude. Lehenac 29,40 megawatteco potencia du, eta bigarrenac 30,80 megawattecoa . Bi parqueen jabea Naffarroaco Foru Erkidegoco Governua da gaur egun.

Demographia Aldatu

Tuteraco biztanleria

Politica Aldatu

Articulu nagussia: « Tuteraco politica »

Udaletchea Aldatu

Udaletchea plaça çaharrean dago, cathedralaren ondoan. XV. mendean eraiquitac eraiquin hau Tuteraco udalaren eraiquinic garrancitsuena da oraindic ere, eta udalaren bulego nagussiac bilcen dira bertan. 1490ean eraiqu cen. Udaletche içan aurretic, eraiquina Azcoiengo Mosen Pierresen jabetza içan cen.

Historian cehar haimbat eraberritze içan ditu, batez ere XVII. , XIX. eta XX. mendeetacoac . Fachada nagussia 1938an eguinic lanen ondorio da.

Eraiquin honen aurretic udala cathedralaren claustroan hartu cen, baina 1550 . urthearen hassieran gotzaindeguiari eman ceraucon udalac eraiquin hori, bertan abade-etchea eraiquitzeco.

  • HELBIDEA: Plaça Çaharra, 1

Udal hautescundeac Aldatu

Tuteraco alcatea Navarra Suma alderdico Alejandro Toquero da, 2019co udal hautescundeez gueroztic.

Aurreco alcatea 4 urthez, Izquierda-Ezquerra alderdico Enneco Larrarte içan cen, 2015eco udal hautescundeen ondorioz.

2007an Udaleco 21 cinegotzietatic hamabi lorthu cituen Naffarroaco Herriaren Batassunac eta hortaz, guehiengo ossoa. Baliogabeco votoac 272 içan ciren (emandaco guztien %1,54) eta 256 voto çuri içan ciren (votoen %1,47). Abstentionea %27,00coa içan cen.

2011co udal hautescundeetan ere UPN (8 cinegotzi) içan cen vozcatuena, guehiengo absolutua galdu baçuen ere; jaitsiera horretan funsezcoa içan cen PPc lorthutac emaitza (4 hautetsi). PSNc (5) eta I-Ec (4) ere ordezcaritza lorthu çuten, ez ordea NaBai 2011c , Bilduc eta DNEc . Voto copuruetan 2007tic 2011ra içugarrizco gorabeherac egon ciren [10] .

2015eco udal hautescundeetan UPNc berriro voto guehien jasso cituen, baina beheracada handia içan çuen aurreco hautescundeequin alderatuta, eta cinegotzi copuruari dagoquionez Izquierda-Ezquerra alderdiaren copuru bera jasso çuen. Azquen talde horretaco Enneco Larrartec escuratu çuen alcatetza, PSNren eta independenteen babesari esquer.

2015eco udal hautescundeac Aldatu

Tuteraco udalbatza

Alderdia

2015eco maiatzaren 24a

2011co maiatzaren 22a

Cinegotziac Voto copurua Cinegotziac Voto copurua
Naffar Herriaren Batassuna (UPN)
6 / 21
4.349 (%   26,58)
8 / 21
5.400 (%   33,44)
Izquierda-Ezquerra
6 / 21
3.766 (%   23,01)
4 / 21
2.868 (%   17,76)
Naffarroaco Alderdi Socialista (PSN-PSOE)
3 / 21
2.408 (%   14,71)
5 / 21
3.651 (%   22,61)
Tudela Puede
3 / 21
1.933 (%   11,81)
Naffarroaco Alderdi Popularra (PPN)
2 / 21
1.498 (%   9,15)
4 / 21
2.595 (%   16,07)
Candidatura de Unidad Popular
1 / 21
919 (%   5,62)
Datuen ithurria: Hautescundeen emaitzac electiones.mir.es webgunean

Alcateac Aldatu

Hauec içan dira Tuteraco azquen alcateac:

Alcatea Aguintaldi hassiera Aguintaldi amaiera Alderdia [11]
Francisco Alava Jimenez [12] 1979 1980 a Euscadico Alderdi Socialista
Alberto Tantos Bordonaba 1980 1983 Euscadico Alderdi Socialista
Jose Antonio Perez Sola [12] 1983 1987 Naffarroaco Alderdi Socialista
Jose Antonio Perez Sola 1987 1991 Naffarroaco Alderdi Socialista
Jose Antonio Perez Sola [12] 1991 1995 Naffarroaco Alderdi Socialista
Luis Campoy Çueco [12] 1995 1999 Naffar Herriaren Batassuna
Luis Campoy Çueco 1999 2003 Naffar Herriaren Batassuna
Luis Casado Oliver 2003 2007 Naffar Herriaren Batassuna
Luis Casado Oliver 2007 2011 Naffar Herriaren Batassuna
Luis Casado Oliver 2011 2015 Naffar Herriaren Batassuna
Enneco Larrarte Hugüet [11] 2015 2019 Izquierda-Ezquerra
Alejandro Toquero Gil [11] 2019 Jardunean Navarra Suma

a Alcateac ez çuen legueguinçaldia bucatu.

Azpieguitura eta garraioac Aldatu

Alberto Elkarte Aldatu

Alberto Elkarte autobus compainiac Tutera Cascante eta inguruco herriequin batzen ditu. Autobus lineac honaco ibilbidea eguiten du:

Automoviles Rio Alhama Aldatu

Automoviles Rio Alhama compainiac Rioxan dagoen Agüilar del Río Alhama udalerriaren eta Tuteraren arteco linea ustiatzen du honaco ibilbidearequin:

Condaren lineac Aldatu

Iruñea - Zaragoza Aldatu

Condaren Iruñea eta Zaragoza bitarteco lineac guelthoquia daduca herrian. Egunean borz cerbitzu içaiten dira norabide bakoitzean. Lineac honaco ibilbidea daduca:

Cortes - Iruñea / Tutera - Cortes Aldatu

Condaren Cortes eta Iruñea bitarteco autobus linea çucenac egunean cerbitzu bakarra daduca norabide bakoitzean. Ibilbidea honacoa da:

Tutera - Zaragoza Aldatu

Condaren Tutera eta Zaragoza bitarteco autobus lineac laur cerbitzu daduzca egunean. Ibilbidea honacoa da:

Tutera - Iruñea (çucena) Aldatu

AP-15 autobidetic çucenean doan Condaren linea honec borz cerbitzu ditu Iruñeraco norabidean eta berce bi Tuteraracoan.

Cerbitzuac Aldatu

Cultura Aldatu

  • Elizbarrutico museoa , jauregu decanalean cocatua.
  • Muñoz Sola arte moderno museoa .
  • Tuteraco eliçaren archivoa, XI. mendetic aurreraco documentuac daude bertan.
  • Castell Ruiz cultur aretoa, Musica eta jota escolaren egoitza. Auditorioa ere bada.
  • Miguel Sanchez Montes cultur aretoa.
  • Gaztambide Teatroa, berreraiquitze processuan gaur egun.
  • Moncayo Cinema.

Euscara Aldatu

Naffarroaco Foru Erkidegoco Governuac onhartutac Euscararen Foru Leguearen arauera, Tutera eremu ez-euscalduneco udalerria da, eta hori dela eta, hizcunça official bakarra gaztelania da. 2001eco erroldan jassota dagoenez, herritarren % 1,17c daqui euscaraz .

Euscal hiztun guehien dituen Riberaco herria da. Escola publicoetan euscara ez da officiala, emaiten den eredu bakarra A (gaztelania) da. Ikastola privatua dago eta hara joan behar da euscaraz ikassi nahi bada.

Jaiac eta ospaquiçunac Aldatu

 
Foruen emparança jaietan

Larumbat Sanctuan, Foruen emparançan "Volatín" iceneco pampina eracusten dute Erlojuaren Etchean, Juda Iscariote irudicatzen duena. Pazco Igandean , berriz, "Bajada del Ánguel" edo "Aingueruaren jaitsiera" eguiten dute plaça horretan bertan, 1851 . urthera arte Emparança Çaharrean eguiten çuten. Ekitaldi horretan, ume bat jaisten dute soca batetic cincilic, plaçan dagoen Ama Virginaren irudiarequin bat eguin arte.

  • San Juan :Tuteraco Lourdes auçoan ospatzen dira 1977 . urthetic, San Joan egunetic hurbilen dagoen asteburuan. Jaien hassiera iragarcen duen suciria orciralean jaurtitzen da.
  • "Barazquia goresteco Jardunaldiac" ( "Jornadas de Exaltación de las Verduras" ): Udalac urthero antholatzen ditu maiatzean, Riberaco barazqui eçagunac nabarmenceco.

Romeriac Aldatu

Christorena:

  • Maiatzaren 1a . 1734 . urthetic ospatua, herritarrac Sancta Barbara muinoaren magalean eta Ebro ibaiaren escuinaldean dagoen Christoren baseliçara joaiten dira romerian. Bidean, "culeca" icenez eçaguna den oguiz eguinico ophil goçoa jaten da.

Kence Sanctuarena:

  • Maiatzaren 22a . Icen bereco baseliçara eguina. Christoren romerian beçala, icen bereco ophila jaten da, arratsaldean.

Ondassun nabarmenac Aldatu

Ondare religiosoa Aldatu

 
Tuteraco cathedraleco Andre Maria Çuria.

Bercelaco monumentu civilac Aldatu

Tuterar ospetsuac Aldatu

Herri eta hiri senidetuac Aldatu

Tutera ondorengo herri eta hiriequin senidetuta dago:

Oharrac Aldatu

  1. ↑ /tutéɾa/ ahoscatua ( lagunça )
    Accentua: çorrotza bigarren syllaban
  2. ↑ /tutrá/ ahoscatua ( lagunça )
    Accentua: çorrotza bigarren syllaban

Referenciac Aldatu

  1. ↑ a b c d e f Euscal Herriari Beguira. Udalbilça .
  2. ↑ Naffarroaco Governua. (2018). Naffarroaco Datu Sociolingüisticoac. Euscarabidea, 50-55 or. .
  3. ↑ Euscalçaindia: 155. araua: Naffarroaco udal icendeguia .
  4. ↑ a b Tuteraco escuzco stationeco balerauco/valio climatologicoac. Landa Garapen, Industria, Emplegu eta Ingurumen Departamentua. Naffarroaco Foru Erkidegoco Governua (Noiz consultatua: maiatza 4, 2012) .
  5. ↑ Naffarroaco Foru Erkidegoco Meteorologia Agenciaren webgunea.
  6. ↑ Naffarroaco Foru Erkidegoco Meteorologia Agenciaren webgunea.
  7. ↑ Naffarroaco Foru Erkidegoco Meteorologia Agenciaren webgunea.
  8. ↑ (Gaztelaniaz) TUDELA, DN. (2008-12-23). «Una plaça recordará a los 13 muertos en el bombardeo de 1937 | Últimas noticias de Tudela en Diario de Navarra» diariodenavarra.es (Noiz consultatua: 2023-02-05) .
  9. ↑ (Gaztelaniaz) Goñi, Fermin. (1981-01-30). «Supuesto "etarra" muerto al actionar una bomba en Tudela» El País ISSN 1134-6582 . (Noiz consultatua: 2023-02-05) .
  10. ↑ Emaitzac Berrian .
  11. ↑ a b c (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz consultatua: 2020-05-05) .
  12. ↑ a b c d «TUDELA - Auñamendi Eusco Encyclopedia» Auñamendi Eusco Encyclopedia (Noiz consultatua: 2020-05-05) .

Ikus, gainera Aldatu

Campo estecac Aldatu

Euscarazco Wikipedian bada athari bat, gai hau duena:
Naffarroa


" https://eu.wiquipedia.org/w/index.php?title=Tutera&oldid=9400800 "(e)tic escuratuta