Sause
Sause [1] ( gaztelaniaz eta officialqui, Sos del Rey Católico ; aragoieraz , Sos d'o Rei Catholico ) Aragoico (Espainia) iphar-mendebaldeco udalerri bat da, Zaragozaco provinciacoa , Naffarroa Garaiarequico mugan cocatua, Cinco Villas escualdean. Feliciana haitzac burutzen duen muinoaren gainean dago eraiquia.
| Sause | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Espainiaco udalerria | |||||||||||
|
|||||||||||
|
|||||||||||
| Administrationea | |||||||||||
| Statu burujabe |
Espainia
|
||||||||||
| Autonomia |
Aragoi
|
||||||||||
| Provincia |
Zaragozaco provincia
|
||||||||||
| Alcatea |
Jesus Maria Iso Echegoyen
(en)
|
||||||||||
| Icen officiala | Sos del Rey Católico | ||||||||||
| Posta codea |
50680
|
||||||||||
| INEc eçarritaco codea |
50248
|
||||||||||
| Herriburua | Sos del Rey Católico | ||||||||||
| Geographia | |||||||||||
| Coordenatuac | 42°29′50″N 1°12′57″W / 42.4973°N 1.2157°W | ||||||||||
|
|||||||||||
| Açalera | 216.624807 cm² | ||||||||||
| Altuera | 652 m | ||||||||||
| Mugaquideac | Xabier , Çangoça , Undoce Lerda , Urriés , Navardún , Petilla Aragoi , Uncastillo , Castiliscar , Çarracaztelu eta Caseda | ||||||||||
| Demographia | |||||||||||
| Biztanleria |
358
(2022)
−216 (2021)
|
||||||||||
|
|||||||||||
| Densitatea | 1,65 bizt/cm² | ||||||||||
| Informatione guehigarria | |||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuac | Palermo | ||||||||||
| Matricula |
Z
|
||||||||||
| Hizcunça officiala | gaztelania | ||||||||||
| sosdelreycatolico.com | |||||||||||
Escualdeco hiriburu içan cen, eta orain biztanle gutien dituen udalerria da, 614 biztanle baitzituen 2015ean .
Historia Aldatu
Sausec Erreconquista garaian hartu çuen garrancia, mugaco herri guisa, cocaleku strategicoa baitzuen. Horregatic, X. mendecoac dira lehenengo aiphamenac. Hartara, Iruñeco lehenengo regue Anso I.a Garcecec Sause birpopulatu çuen, eta herria sorthu, 907 . urthean [2] edo 908 . urthean. [3] Içan ere, Erreconquistaco gathazca armatu sarriec ingurua gendez hustua çuten. Iruñeco bigarren regue Garcea I.a Sanoitzec , 970 . urthearen inguruan, gaztelua eraiquiaraci çuen Feliciana haitzean, musulmanen erassoetati babesteco asmoz.
1044an , Sausec Naffarroaco herria içaiteari utzi ceraucon, Ramiro I.a Aragoicoac bereganatu eta Aragoico resuman sarthu baitzuen. Baina handic lasterrera, 1076an , Anso V.a Naffarroacoarequin Naffarroac eta Aragoico resumac batu ciren, eta Sausec mugaco herria içaiteari utzi ceraucon.
Alfonso I.a Naffarroacoa hilcean 1134 . urthean, berriz banandu ciren Naffarroaco eta Aragoico resumac, eta Ramiro II.a Aragoicoac berriz eraiquiaraci çuen Sauseco gaztelua 1137an ; Aragoic huraxe içan çuen defensaraco guneric garrancitsuena, Naffarroarequin hurrengo urtheetan içandaco guerretan.
Hala ere, 1452an guerthau cen Sauseco historiaco guerthacari aiphatuena, urthe hartaco marchoaren 10ean Sausen jaio baitzen Fernando II.a Aragoicoa , goiticenez Regue Catholicoa. Horregatic, guerora, herriari icena aldatu ceraucoten/cioten gaztelaniaz eta aragoieraz (ordu arte Sos cen, soilic). Fernandoren ama Joana Enriquez Sausen egoitearen raçoina, Naffarroaco Guerra Civila içan cen.
Economia Aldatu
Sauseco economiaren oinharria nekaçaritza içan da aspaldico mendeetan. Industriaric apenas duen, eta merkataritza ascoric ere ez. XX. mendearen azquenaldeti aurrera, garranci handia hartu du tourismoac, Erdi Aroco caleac eta eraiquinac gorde dituen alde çaharraren xarmari eta lasaitassunari esquer. Tourismo paradorea eta bercelaco haimbat ostatu ditu.
Interesguneac Aldatu
1968 . urtheaz gueroztic, mulço historicoa da Sauseco alde çaharra, osso ondo gorde baititu Erdi Aroco eguitura eta haimbat eraiquin.
Harresia Aldatu
Sauseco herrigunea harresiec inguratua cegoen, eta oraindic çutic daude harresi haietaco çazpi athe:
- Portal de Zaragoza: athe nagussia, hortic abiatzen da Fernando el Catholico calea, alde çaharreco cale nagussia.
- Portal de la Reina.
- Portal de Sangüesa.
- Portal de Jaca.
- Portal de Uncastillo.
- Portal de Levante.
- Portal de Poniente edo Portal del Mudo.
Berce interesgune batzuc Aldatu
- San Esteban eliça: XI. mendean eraiquitze hassitaco cryptan, horma pictura gothicoac ditu. VIII. mendeco bathaiarri du.
- Gazteluco dorre nagussia (torre del homenaje): Feliciana haitzaren gainean XII. mendean eraiquitaco gaztelutic iraun duen hondarra. Jathorrizco X. mendeco gaztelutic ez da ia arrastoric gueratu, çurezcoa baitzuen eguitura.
- Udaletchea.
- Sada jaureguia: Sada familiaren jauretchea. Han jaio cen Fernando II.a Aragoicoa , Regue Catholicoa. Jaureguiari atchiquita dago San Martin de Tours baseliça, XIII. mendecoa.
- Español de Niño jaureguia: Español de Niño familiaren jauretchea, XVI. mendearen bucaeracoa.
- Isidoro Gil de Jaz escola.
- Erdi Aroco lonja.
Cinema Aldatu
1985ean udalerri honetan filmatu cen Luis García Berlangac çucendutaco La vaquilla ("Bigancha") filma.
Referenciac Aldatu
- ↑ Euscalçaindia: 149. araua: Euscal Herri inguruco exonimoac .
- ↑ Juan Briz Martínez: Historia de la fundación y antigüedades de San Juan de la Peña , Zaragoza, 1620. Ikus 9. capitulua, 312. folioa.
- ↑ Pascual Madoz (1846-1850): Dictionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus possessionones de Ultramar , Establecimiento typográfico de P. Madoz y L. Sagasti.
Campo estecac Aldatu
- (Gaztelaniaz) Sauseco Udalaren webgunea. Webguneco historia athaletic athera dira articulu honetaco historiari buruzco daturic guehienac, bai eta interesguneei buruzcoetaco asco ere.
-
Datuac:
Q49571
-
Multimedia:
Sos del Rey Católico
