Wikipedia

Naffarroaco Contuen Gambera

eracundea

Naffarroaco Contuen Gambera [1] ( gaztelaniaz Cámara de Comptos de Navarra ) Naffarroaco Foru Erkidegoaren sectore publicoaren cudeaqueta economico eta finançarioa aztercen duen eracundea da. Naffarroaco Contuen Gambera eraiquinean cocatzen da.

Naffarroaco Contuen Gambera
Datuac
Mota campo controleco organo autonomicoa
Herrialdea Espainia
Aguintea
Egoitza nagussi
Jabea Naffarroaco Parlamentua

Espainiaco Contu Auciteguiric çaharrena da.

Historia Aldatu

1365eco otsailaren 18an Carlos II.a Naffarroacoac aldarricatutaco ordenançac sorthu çuen [2] . 1274 eta 1328 artean Naffarroaco Resuma Franciarequin lothur dynasticoa içan çuen eta bertan jadanic gastu publicoa controlatzeco eracundeac existitzen ciren.

Eracundea officialqui eratu baino lehen Naffarroaco Resumac jadanic aditzaile eta Contuen Maisuac cituen regnuco financen egoera noicean behin controlatzeco. Içan ere, lehendabicico contuen liburu eçaguna 1258coa da [3] . Carlos II.aren ogassunac gorriac ikussi cituen inguruco resumequin guerrac eusteco, hori cela eta behin behineco eracundea fincatu eta behin bethico bilhacatu çuen.

Lehendabicico eracunde hori sei lagunec ossatzen çuten: laur Aditzaile Orocor, "guiçon cinço eta çucenac", eta elizguiçon bi notario-lanetan aritzeco. Bere aguinduac bethearazteco Atheçaina eta Regnuco Officialac contractatzen cituzten [4] .

Lehendabicico bethebeharrac honacoac içan ciren:

  • Reguearen cergariac aditzea, hortic aditzaile icena.
  • Reguearen escubideac controlatzea
  • Reguearen finança-contuetan aholcuac emaitea.

Epheca-epheca Contuen Gamberac berce eguinquiçun batzuc hartu cituen bere gain, ciur asco lorthutaco icen ona cela-eta. Horrela, hassieran aditzea eta aholcuac emaiteari lothu bacerauzquion ere, laster Ogassun contuetan aucitegui bihurtu eta Contuen Gamberaren Auciteguia hartu çuen icena. Bercetic, cerga-bilquetaz (epheac eta copurua), monetaz eta cargu officialen cinez arduratu cen.

Bere aguiri eta liburuec Archivoa ossatu çuten egun Naffarroaco Aguiritegui Orocorrean daudenac eta Naffarroaco historia cehazqu eçagutzeco laguncen dutenac.

Contuen Gamberac dembora passa ahala, bere escumenen, professionaltassuna eta independenciagatic, guero eta garranci handiagoa lorthu çuen Resumaren eguitur politicoan, batez ere gainetic Conseilua eta Reguea berceric ez cituelaco.

1512an Gaztelaco Koroac Naffarroaco Resuma conquistatu eta laster hassi ciren Gambera deuseztatzeco saiaquerac, batzuetan regueordeec bulçatuac eta bercetan Gortheen lagunça çutenac. Garai hartan, Gamberaren quide asco gaztelarrac içan ciren. [5] Iruñeco hiria beçalaco aldeco jarraitzaile sutsuari esquer, Gambera marchan jarraitu çuen XVI. , XVII. eta XVIII. mendeetan cehar.

XIX. mendean centralismoa indarcearequin batera Contuen Gambera desaguerrarazteco saiaquerac ere ugaritu eguin ciren. Horrela 1836co marchoaren 18co Isabel II.a Espainiacoac eçarritaco regue-aguindu batec eracundearen deuseztatzea aguindu çuen.

1841co Legue Hitzartuac egoera berretsi çuen.

1980co urtharrilaren 28an Foru Parlamentuac "Eracundearen Birreçarpeneraco Araua" onhetsi eta organo technico guisa berreçarri çuen Gambera [6] . Hala ere, 1982an " Naffarroaco Foru Eraença Birreçarri eta Hobetzeari buruzco Legue Organicoa " onhart eta " de jure " Naffarroa berriro contuac ikuscatzeco eracundea içan çuen, Carlos II.ac sorthutac eracundearen icen bera çuena [2] . Egungo Gambera Parlamentua du gainean eta 19/1984 Foru Legueac antholatuta dago.

Helburua, eguinquiçunac eta antholaqueta Aldatu

Helburua Aldatu

Gamberaren helburu nagussia Naffarroaco Foru Erkidegoaren funsa publicoac leguearen arauera eta guero eta era eraguincorragoa erabil ditzatela da [7] . Horretaraco chostenac eta aguiriac eguiten ditu.

Eguinquiçunac Aldatu

19/1984 Foru Legueac eçarritaco eguinquiçunac bi dira [7] :

  • Naffarroaco sectore publicoaren cudeaqueta economicoa eta contuac fiscaliçatzea:
    • Naffarroaco Governuac urther aurkezten duen Contu Orocorrei buruzco chostena eguitea [8] .
    • Naffarroaco Udal eta Concejuac eta mempean dituen eracundeen cudeaqueta economicoa eta contuei buruzco chostenac emaitea [9] .
    • Contu Auciteguiari bere chostenac bideratzea, honec funs publicoac governatzen dituztenei erançuquiçunac escatzeaz arduratzen delaco.
  • Parlamentuari aholcu emaitea economi eta finança gaietan [10] .

Antholaqueta Aldatu

Gamberaren quideac Presidentea, Auditoreac eta Idazcaritza Nagussia dira.

  • Presidentea sei urthe epheraco Naffarroaco Parlamentuac auqueratu da [7] .
  • Auditore edo Contu Ikuscariac (hirur), oppositione-lehiaqueta baten ondorioz auqueratuac, chostenac idaztea eta Presidenteari bideratzea dute eguinquiçuna.
  • Idazcaritza Nagussia, Gamberaren leguelarien artean Presidenteac auqueratzen du eta eracundearen aholcularitza juridicoa çucencea du bethebeharra [7] .

Egoitza Aldatu

Saconceco, iracurri: « Naffarroaco Contuen Gambera (egoitza) »

Egoitza Iruñeco Ansoleaga caleco hamarrean dute, hirico architectura gothico civilaren eraicunça bakarra eta 1868an Cultura Ondassun declaratua [11] .

XIII. mendeco etche 1524an Carlos V.a Naffarroacoac eross çuen lehen egoitza fincoa omen ez celaco. Bertan eta 1836an eracundea deuseztatu arte moneta ere eguiten çuten.

Gambera desaguertu ondoren, bere archivoa Naffarroaco Aguiritegui Orocorrera eraman çuten eta bertan hassieran Monumentu Historico eta Artisticoen Batzordea, 1919tic aurrera Naffarroaco museoa , 1941 eta 1994 artean Vianaco Prince Eracundea içan ciren.

1995ean Vianaco Prince Eracundeac egoitza berria lorthu eta Comptos Gamberac 1524 eta 1836 artean içandaco egoitza berrescuratu çuen.

Comptos Archivoa Aldatu

Archivoac eduqui ezberdineco 25.000 documentu ditu: udal foruac , tituluac, scripturac, bulac , itunac, cinac, eta abar, guehienac, Naffarroaco Resumaren barne eta campoco harremanequin lothuac.

Gainera Contuen Gamberac eguindaco aguiri eta chostenac, bai azterçaile bai Contu Aucitegui moduan eguindacoac.

Archivoan ere Comptosen Registroac ( gaztelaniaz : Reguistros de Comptos ) daude, hau da, diruçaina, borz merindadeetaco ( 1407 eta guero sei) atheçainac, hiri eta hiriburu nagussietac baileraue eta berce official publicoec eramandaco contu-liburuac.

1258 eta 1836 arteco Registroac mantencen dira, bi capitulutan ordenatuac: diru sarrerac ( recepta ) eta gastuac ( expensa ). Guehienac dembora passa ahala mantendu ciren baina badaude batzuc gai cehatz batzuei buruzcoac direnac.

Berce hirur liburu nagussiac daude:

Referenciac Aldatu

  1. ↑ Comptos Gambera agueri da eracundearen webgunea officialean , baina noizbehinca Naffarroaco Contu Gambera ere agueri da webgune berean
  2. ↑ a b (Gaztelaniaz) «La Cámara de Comptos de Navarra, primer tribunal de cuentas en una communidad autónoma» El País 1982-09-06 .
  3. ↑ Huici, María Puy. (1988). La Cámara de Comptos de Navarra entre 1328 y 1512. Iruñea: Naffarroaco Governua ISBN 84-235-0823-4 . .
  4. ↑ [1]
  5. ↑ Serrano Izco, Bixente . Navarra. Las tramas de la Historia. ISBN 84-932845-9-9 . .
  6. ↑ (Gaztelaniaz) «La Cámara de Comptos se restablece en Navarra» El País 1980-01-30 .
  7. ↑ a b c d Ley Foral 19/1984, reguladora de la Cámara de Comptos de Navarra
  8. ↑ Luis Ordoqui Urdaci ( 1997 ) "La Cámara de Comptos. Institución Fiscaliçadora de Fondos Públicos de Navarra" Iruñea : Naffarroaco Governua
  9. ↑ Diario Vasco: La Cámara de Comptos dice ke Baztan gestiona adequadamente sus presuppostus (2006-01-26)
  10. ↑ ABC: El Parlamento foral aborda el polémico informe de la Cámara de Comptos (2006-11-06)
  11. ↑ www.turismonavarra.es: Comptos Gambera

Ikus, gainera Aldatu

Campo estecac Aldatu

Euscarazco Wikipedian bada athari bat, gai hau duena:
Iruñea
" https://eu.wiquipedia.org/w/index.php?title=Nafarroaco_Contuen_Gambera&oldid=8896971 "(e)tic escuratuta