Wikipedia

Foruac Eraldatzeco Leguea

(« Naffarroaco Foruac Eraldatzeco Leguea » orritic birbideratua)

1841eco Foruac Eraldatzeco Leguea [1] , gueroag Naffarroaco Legue Hitzartua ere deithu içan dena ( gaztelaniaz : Ley Paccionada ), XIX. mendean Naffarroa Garaico status politicoa aldatu çuen Espainiaco leguea içan cen. Ondorioz, Naffarroaco Resuma desegui eguin cen, eta Naffarroa Garaia 1833an Javier de Burgos Justicia ministroac eçarritaco 49 provincietaco bat bihurtu cen Espainian. Galdu eguin ciren Gortheac , Resumaco Deputationea eta resumaco burujabetassun legueguile eta judicialac; bisorraia ren truquean, Espainiaco governadore civila eçarri cen.

1893-1894co Gamaçadan handitu cen eztabaida historiographico eta politicoan, legue hitzartu edo itundutzat jo içan dute autore eta talde batzuec, nabarmenqui Victor Praderac . Hargatic, guehienetan, ikerqueta xeheagoec guerthaera politico horren hitzarmen içaera arbuiatu dute, Naffarroaco leguediaz bercela eçarritaco impositionetzat hartuz, artean Naffarroa Espainiaco governuaren armadac occupatua cela. Foruac Eraldatzeco Leguea navarrismo espainolistaren oinharri ideologico bihurtu cen, XX. mende hassieratic eta, berheciqui, 1917tic aurrera.

Espainiaco liberalen goraldia Aldatu

 
Francisco Cea Bermúdez Espainiaco lehen ministroa eta 1933co açaroco administratione berrantolamenduaren bulçatzailea

Fernando VII.a espainiar reguearen azquen urtheetan (1830-1833), liberalac heldu ciren Espainiaco Governura. Regue hori hil cenean, liberalec thronura alcha çuten Maria Christina Borboicoa reguinordea 1833co açaroaren 30eco regue decretuz, governu liberal berriac Espainiaco administrationea berrantolatu çuen, 1820-1823 aldico Hirurteco Liberalean jada eguin çuen beçala.

Une horretan bertan, Lehen Carlistaldia phizt cen, Hego Euscal Herria erdigune harturic, Naffarroa Garaian indar berheciaz. Hurrengo urthean, Francisco Martínez de la Rosa Espainiaco ministro conseiluco buruac bulçaturic, Maria Christinac Reguinaren Statutua eman çuen 1834co aphirilean, [2] oinharrizc legue aguiri edo guthuna. Gainera, hirur urthe gueroagoco 1837co Constitutione liberaleraco bidea celhaitu çuen. [3]

1839co abenduaren 25eco Foruac Berresteco Leguea Naffarroa Garaiaren içaera forala eta 1837co Espainiaco Constitutioneac eçarritaco regimen liberala elkarcen saiatu cen. Constitutione hori Espainian Maria Christina Borboicoa regueordea cela eta Lehen Carlistaldi beth -bethean eçarri cen, 1812co constitutionean inspiratuta eta progressisten babespean .

Naffarroaco guerthaeren bilhacaera Aldatu

Naffarroaco Resumaren amaiera Aldatu

Lehen Carlistaldia Aldatu

Iberiar Peninsulaco Guerraren ondoren, Naffarroaco Resumaren eracundeac berreçarri ciren: bere dirua atheratzen jarraitu çuen, Naffarroaco ohico icendapenac valiatuz, eta eragotziz horietan "Espainia" icena aguertu ahal içaitea; are, 1818an Gortheec gaztelar tropac etcheratzea exigitu çuten eta, contraforu ethengabeac aiphatuz, egoera normaltassunera itzulcea. Gortheac 1828-1829an bildu ciren azquen aldiz, Iruñean, eta Fernando VII.a (Naffarroaco III.a) espainiar reguearen bisorraiac cin eguin cituen foruac. [4] 1833co urrian, Lehen Carlistaldia phiztu cen Naffarroan. Lord Hayc (buruçagu militar anglesac) baieztatu çuenez, berdin içanen çuen Carlos reguenahiac alde eguiten baçuen ere, euscaldunac ( vascongados ) ez omen baitziren haren alde borrocatzen, beren ascatassunen alde baicic. [4]

1834co Espainiaco Elisabeth II.a Reguinaren Statutuac bethe-bethean urratu cituen Naffarroaco foru arau asco eta ez çuen Naffarroaco Gortheen onheritziric. [2] Hargatic, Espainiaco Governuac Iruñeco Aldizcari Officialean arguitararaci çuen. Resumaco Deputationea irailaren 6an bildu cen, azquen aldiz: Naffarroaco ordezcari horiec eritzi ceraucoten/cioten Madrilera mandatariac igorceco errequerimendua leguez campocoa cela, eta resumaco leguediaren eta independenciaren contracoa, Naffarroa Behereco Statu Orocorrec 1789co Pariseraco deialdiari erançun ceraucoten/cioten beçala . Madrilec , berriz, Deputationea cargugabetzea aguindu çuen irailaren 7an. Naffarroaco Deputationearen ordez, Espainiaco Governuac batzorde bat eratu eta icendatu çuen: provinciaco deputationea edo aldundia. [2] Carlistaldia artean amaitu gabe cegoela, Iruñeco Bulletin Officialac solutione bat arguitaratu çuen Espainiaco monarchian jarraitu ahal içaiteco ( Bases bajo las cuales Navarra y las Provincias Vascongadas següirán adheridas a la monarquía de Carlos V ). Hala ere, ez ciren contuan hartu, eta guerrac bere horretan jarraitu çuen. [4]

 
Euscal Herrian Carlistaldiari amaiera eman ceraucon Maroto eta Espartero generalen arteco bessarcadaren irudicapena (1839)
 
Espartero espainiar generalaren potreta Foruac Eraldatzeco Leguea eçarceco garaian (1843)

Guerraren amaiera prestatzen ari cen, hitzarmen baten bidez bideratua. Rafael Maroto general carlista Franciaco governuaren ordezcariequin elkarrhizquetatu cen baque batera helceari beguira, eta ekainaren 28co Arramendiagaco aguirian hauxe baieztatzen cen: "Ongui ulerturic gueratzen da Provincia Vascongadoec eta Naffarroac beren foruac gordeco dituztela". Britainiar mandatariequin (aiphatutaco John Hay) carlistec içandaco elkarrhizquetetan, anceco baldinçac adostu ciren. [4]

Lehen Carlistaldia Espainiaco legue bilhacatutaco compromisso batequin amaitu cen: Bergaraco Bessarcada , Oñatin adostua. Hizquera bihurri batez, Hego Euscal Herrico foruac berresteco asmoa adiarazten cen, baina Espainiaco Governuaren escuetan uzten çuen azquen hitza; [5] hizquer ambiguo horrec aucia atzeratu berceric ez çuen eguiten. [6] Arabar cein naffar battalioi carlistec eta guipuzcoarren erdiec baino guehiagoc traitionetzat hartu çuten hitzarmen hori. [7]

Espainiaco leguedia joco celhai Aldatu

Hitzarmenac Espainiaco legue baten forma hartu çuen, Foruac Berresteco Leguea (1839), urriaren 25ecoa . Legue horrec, ordea, clausula bat guehitu ceraucon guerra amaitu çuen Bergaraco Bessarcadari, 1. articulua: "Vascongaden eta Naffarroaren foruac berresten dira, Monarchiaren batassun constitutionalari calteric eguin gabe". [8] 2. articuluac, berriz, Constitutionearequin bateratze lana eguiteco Espainiaco Gortheetan convenigarri ikusten ciren aldaquetac eguitea aiphatzen çuen. [9]

Lorenço Arráçola Gracia eta Justicia ministroaren arauera, horrec erran nahi çuen “lothura handietaco batassuna, hala nola regue constitutionala, bothere legueguilearen batassuna eta ordezcaritza national commun bakarra egoitea”. [8] Gueroag , açaroco espainiar decretu banac eçarri çuen Naffarroa provinciaco deputationeac bi ordezcari icendatu behar cituela, biec "compombideraco plana negociatzeco eta, haren bitartez, Naffarroac Nationeco berceequin bat eguitea promes eguiteco". [2]

1839co açaroaren 16co legue-decretuac bisorraiac governadore civilequin ordezcatu cituen. Aldiz, mendebaldeco euscal lurraldeec ez çuten legue-decretu hori onhartu. [6] Legu -decretu horretan bertan, Arráçolac foru araubidea onhartu çuen udalac, Batzar Nagussiac eta Deputationeac Naffarroan icendatzeco orduan. [3]

Naffarroa Garaia Espainiaco provincia Aldatu

Bi jarrera Espainiaco Governuaren aurrean Aldatu

Carlistaldia amaitzean, Naffarroan bi positione nagussi aguertu ciren: Madrilgo armada garhailearen aguintariequin negociatzearen aldecoac ("pactista") eta contracoac. Jose Mari Esparçac adiaraci du Naffarroa Garaian guehiene arbuiatu çutela compombide hori. [10] José Yanguas lehendabicicoetan cegoen, adiaraciz Naffarroaco foruac çaharquituta ceudela, eta 1837co Espainiaco Constitutionea Naffarroarençat valioetsiz. Naffarroa Garaico provinciaco aldundiaren idazcaria cen, Riberaco noblecia lur-jabearen hurbilecoa. Yanguasec Antigüedades del Reino de Navarra lan historiographico mardula arguitaratu çuen ia aldi berean ( 1840 ), Naffarroaco leguedia çaharquituta cegoela argudiatuz. Angel Sagaseta de Ilurdotz resumaco onsultore eta syndico cargugabetu eta erbesteratuac, berriz, Fueros fundamentales del Reino de Navarra ondu çuen, Iruñean 1840an arguitaratua, naffar jurisdictione soveranoaren eta independenciaren allegatua. [3]

Nafarroaco provinciaco deputatione berriac berce euscal lurraldeetaco deputatione nagussiez apparte jocatu çuen guerra amaieran. 1840co otsailaren 8an , Araba, Bizcai eta Guipuzcoan deputatione nagussiac eta batzar nagussiac eratu ciren, ez provinciaco deputationeac, eta egun horretan bertan adostu çuten ez onharcea foruei eraldaquetaric eguitea. [6] 1840co marchoan, Naffarroaco Resumaco Deputationea ez cen existitzen, eta Naffarroa Garaian Espainiaco Governuac eçarritaco provinciaco deputationea auqueratu cen hautescundeetan; [2] [oh 1] çazpi quidec ossatu çuten, lehenago Resumaco Deputationean beçala. [6] Honaco personec ossatuco çuten deputatione hori: Lorenço Muthiloa (Liçarra), Jose Maria Perez (Liçarra), Justo Galarça (Iruñea), Fermin Gamio (Iruñea), Bonifacio Garces (Erriberri), Serapio Aguirre (Çangoça) eta Thomas Arteta (Tutera). [2] Deputationa , bada, osso lerratua cen Espainiaco Governuarequin elkar ulercera, eta governu horrec atseguinez hartu çuen haren ossaera. [6]

Wikiteca n badira textuac, gai hau dutenac:
Foruac Berresteco Leguea
Wikiteca n badira textuac, gai hau dutenac:
Foruac Eraldatzeco Leguea
 
Dictionario de antigüedades del Reino de Navarra idazlanaren açala (1840)

1840co marchoaren 9an , provinciaco aldundiaren batzorde bat eratu cen, Espainiaco Governuarequin 1839co legue-decretua Naffarroan cer-nola gauçatuco cen Madrilen adostu eta cehazteco; [11] [3] lau mandataric ossatu çuten batzordea. Dagoeneco, ordea, espainiar aguintariec foruac gauçatzeco beren baldinçac edo oinharriac eçarcen ari ciren (negociatione batez hitz eguiten çuen), eta Manuel Cortina ministroac hala jaquinaraci cerauen/cien Hego Euscal Herrico deputatione guztiei:


«
  1. Statuaren carguei ekarpenac eguiteco bethebeharra, baita odol ekarpenaz ere, proportionearen eta aberastassunaren arauera.
  2. Organicoqui cein proceduraz, Peninsulan gaineracoan existitzen cen systema judiciala onharcea.
  3. Udalac Espainiaco gaineraco herrietan duten auqueratzeco methodoan berdincea.
  4. Deputatione nagussiac kenduco dira eta, truquean, provinciaco deputationeac eratuco dira, legue communaren arauera.
  5. Provincia bakoitzean goi-mailaco functionario bat egonen da, governu goreneco ordezcari lanetan, buruçagui edo correjidore politico titulua içanen duena.
  6. Aduanac Bizcaico eta Guipuzcoaco costaldean eta mugan eçarrico dira.
»


Espainiaco Governuaren jaquinarazpen hori jasso ondoren, Naffarroaco laur batzordequideec Jose Yanguasec ondutaco eguitasmoa eraman çuten Madrilera plana eztabaidatzeco oinharritzat, idazcari horrec 1840co aphirileraco prestatzen amaitua. [6] Maiatzean, naffar batzordea Araba, Bizcai eta Guipuzcoaco deputatione nagussietaco ordezcariequin bildu cen eta, haiec ez beçala, Naffarroa Garaico batzorde horrec erabaqui çuen governuarequin elkarrhizquetan jarraitzea. Donostiac , berriz, naffar ordezcarien jarrerarequin bat eguin çuen ossoqui, eta abuztuaren 1ean Guipuzcoatic banandu cen Naffarroari lotzeco. [9]

Provinciaco aldundiaren laur naffar mandatariac Madrilen içan ciren sei hilabethez, 1840co abendu arte. [2] Abenduraco, Madrilgo naffar mandatariec adiaraci ceraucoten/cioten deputationeari elkarrhizquetac ia amaituta ceudela, eta Espainiaco Governuac onçat eman çuela cerga ekarpen bakarra eguitea. Provinciaco deputationeac onçat jo çuen, ossoqui, mandatari horien cudeaqueta eta erabaquitaco eduquien oinharriac, Espainiaren ("Nationea") cein Naffarroaren interessençat onuragarriac cirelacoan. [6] [4]

Status politico-administrativo berria cehazten Aldatu

Horretan cirela, baina, Baldomero Espartero generalaren alchamenduac ordu arteco Espainiaco Governua cargugabetu çuen, [3] eta regueorde postua hartu çuen Espainiaco constitutione antholamendutic at jocatuz, 1840co urriaren 17an. [4] Naffa provinciaco deputationearen batzordeac eta Espainiaco Governuarequin hitz eguitearen aldecoec, orduan, compombide hau proposatu çuten Naffarroa Garairaco antholamendu administrativo-politico berrian gauçac cehazten joaiteco: [8]


«
  1. Governadore politicoa ( governadore civila )
  2. Provinciaco deputationea (eta ez Resumaco Deputationea)
  3. Economia ituna, cerga ekarpen bakarrecoa
  4. Udalac Espainiaco legue orocorraren arauera antholaturic
  5. Espainiaco code civila
  6. Cerbitzu militarra, foruaren arauera
  7. Aduanen lekualdaqueta, Espainiaco muguetara.
»


Espartero regueorde hautatu çuten 1841eco maiatzaren 10ean Maria Christinaren ordez; regueordetza governuco presidentetzari lothu citzaion, Esparteroc progressisten babesa içan çuen, eta compromissoetara helcearen contraco jarrera hartu çuen. Bere gogara eta moldera jocatzen hassi cen, bere aurretic hartutaco compromissoei eta, are, constitutioneari mucin eguinez. Madrildic, bada, naffar batzordeac 26 punctuco legue bat ekarrico çuen: Foruac Eraldatzeco Leguea . Bertan, Naffarroa Garaia Espainiaco provinciequin parecatzen cen, 25. punctuan içan ecic: “Naffarroac, lehen adiaracitaco cerguez gain, çuceneco cerga bakarrean, urtheco millioi bat çorciehun milla realeco cembatecoa ordainduco du”, aleguia, cupoa . [12]

 
1850eco Espainia, Hego Euscal Herrico legue jurisdictione berheciac eracutsiz

Naffarroan berce batzorde bat eratu cen, Madrilen umotu çuten plana tramitatzeco. Marchoraco legue eguitasmo bat hassi ciren Espainiaco Congressuan tramitatzen. Bada, 1841eco uztailean Espainiaco Congressuac onheritzia eman ceraucon planari, eta egun batzuc gueroago, abuztuan, herrialde horretaco Senatuac. [2] Abuztuaren 16 a, azquenean, leguea onhartu cen, "Naffarroaco administratione orocorra antholatzeco leguea" icemburucoa; legue hori 1841eco açaroaren 11n arguitarat cen Naffarroan. [2]

Foruac Eraldatzeco Legueac, bere hitzaurrean, Elisabeth II.a eta Baldomero Espartero haren icenean aiphatzen ditu, baita "Espainiar Monarchia", ordu arte nehoiz ez beçala. Aldiz, ez dira Naffarroaco traditionea eta araubidea aiphatzen, ezta foruac cin eguiteco beharra ere. [4] Esparteroc, gainera, ahalmen berheciz janciric, bere cabuz jocatu çuen 1841eco abenduan, aduanac Pyreneo eta itsassora lekualdatuz, Passaia eta Donostiara. 1842co urtharrilaren 5ean, foru baimena indargabetu çuen regue aguindu batez, eta Araba, Bizcai eta Guipuzcoaco provinciaco aldundiac eçarri cituen. José Ramón Rodil içan cen Naffarroaco azquen bisorraia (1836-1843).

 
Foruen monumentua Iruñean

Ondorioac Aldatu

1841eco abuztuco Legue horren bitartez, Lehen Carlistaldiaren ondoren, monarchia liberala Espainian eguiten ari cen reforma politico, institutional, legueguile eta judicialac eçarri ciren Naffarroa Garaian. Scotiarequin 1707an guerthatu ez beçala ( Act of Union ), Naffarroaco Resumaco organo jurisdictionalec ez ceraucoten/cioten onheritzia eman Gaztelari edo Espainiari lotzeari, Xabier Irujo historialariac açaldu duenez. [4] Leguea , casu onenean, autonomia bat eman ceraucon Naffarroari Espainiaco constitutione systemac (1812 eta 1837coac) urratzen ez cituzten gaietaraco. [4]

Resuma deseguitea negociatu çutenec ez çuten resuma hartaco eracundeen (Gortheen) babesic içan horretaraco eta, beraz, ordu arteco leguediaz campo jocatu çuten. [4] Leguea euscarri juridicoa eman ceraucon jada guerthatua cen cerbaiti: Naffarroaco Resuma deseguitea Espainiaco provincia içaiteco, noiz eta çazpi urtheco guerraren ondoren eta Espainiaco governu autoritarioaren tropec lurraldea occupatua çutenean; negociatzeco tarteric, beraz, ez cen jada existitzen. [4]

Galdu ciren Resumaco Gortheac , Resumaco Deputationea eta resumaco burujabetassun legueguile eta judicialac, baita bere dirua igorceco ahalmena, naffarrac beharturic içanen ciren cerbitzu militarrean parte harcera (Madrilgo naffar mandatariec hassieran ecetz erran baçuten ere), aduanac Pyreneoetara lekualdatu ciren, berceac berce. [10] Quintac eçarceac naffarrac viciqui sumindu cituen. [10] Valencian erbesteratuta cegoen Angel Sagaseta de Ilurdotz Gortheetaco azque syndicoac gogor criticatu çuen processua. [13] Naffarro Garaian, leguearen arbuioac Espainiaco Transitione arte luçatu cen joera politico bat sorthu çuen: foru berreçarpena edo integrismoa. [10]

Gueroco bilhacaera Aldatu

1876an, Bigarren Carlistaldian Naffarro Garaico aguintariec Vascongada Provincietatic berheiz jocatu çuten. Hori ikussita, Canovas del Castillo Espainiaco ministro conseiluco presidenteac asmo sendoa aguertu çuen Foruac Eraldatzeco Legueac Naffarroari aithorcen cerauzquion prerrogatibac kenceco, legue bat berceric ez celacoan, eta ez hitzarmen bat. 1876co ekainean, Espainiaco Aurrecontuen Leguean 1841etic aldatu gabeco cupoa aldatu çuen, 24. articuluaren bidez.

19/2/1877 Regue Decretuac status administrativo berheiz bat aithortu ceraucon Naffarroari, baina Espainiaco governua ez cen quitto gueratu: 1877co Aurrecontuen Legueac cirriquitu berriac irequi cituen 8. articuluan gueroago cerga reforma guehiago eguin ahal içaiteco, Naffarroa Espainiaco provinciequin guztiz berdinceari beguira. Naffar cerga araubidea Madrilgo aurrecontuetatic hausteco hurrengo ahaleguina 1893-94an guerthatu cen, Guermán Gamaço ministroa Naffarroa Garaiari statuco aurrecontuac imposatzen ahaleguindu cenean.

Horrec, ordea, Gamaçada phizt çuen Iruñean. Gamaçadac forutassunaren aldeco muguimendua harrotu çuen, protesta massivoac eguinez eta berce euscal lurraldeequin elkar hartuz; Madrildic Gamaço aldatzen saiatutaco naffar prerrogatibac, cupoa, berezco naffar foru nortassunçat hartu cituzten, eta ulertu espainiar ministroa hitzarmen bat hausten ari cela. Ondorioz, 1841eco Legue Hitzartuaren idea çabaldu cen. Legue hori eta hitzartua içaitearen idea bilhacatu ciren navarrismoaren oinharri ideologico. [14]

Foruac Eraldatzeco Leguea Martin Villa Espainiaco governacio ministroac 121/1979 Regue Decretua eçarri arte egon cen formalqui indarrean; Decretu horrec, içan ere, Espainiacoa harcen du aguintaritzaren (eta leguearen) ithurri bakarçat. 1982co Naffarroaco Foru Eraença Berreçarri eta Hobetzeari buruzco Legue Organicoac , ordea, regimen historico horren jarraipena dela adiarazten du bere icenean eta atharicoan.

Hitzartua içaiteari buruzco aucia Aldatu

Espainiaco monarchiaren "batassu constitutionala"c eta Naffarroa Garaico foruac iraunarazteco asmoac talca eguin çuten. Orduan sorthu cen Naffarroa Garaiaren status politicoaren inguruan, hirur eritzi nagussi daude:

  1. Legue arrunta. Leguea Espainiaco Gorthee berce legue bat baliz beçala onhartu çuten, aleguia, juridicoqui, legue arrunta berceric ez cen, eta Espainiaco Gortheec aldatu edo indargabetu ceçaqueten. Eritzi honen jarraitzaileac dira Cánovas del Castillo edo Miguel Primo de Rivera politicariac, Eduardo García de Enterría, Tomás-Ramón Fernandez edo Martínez Tomás leguelariac eta Rafael Navascués , Pedro Larumbe eta Demetrio Loperena ; joera horretan cocatzen da María Cruz Mina historialari naffarra, hitzarmenaren idea horri "mytho historico" deithuz, [14] eta Xabier Irujo historialariac ere hitzarmenaren idea okerra nabarmendu du, occupatione militarreco textuinguruan guerthatutaco impositionetzat hartuz. [15]
  2. Hitzartutaco Leguea. [oh 2] Naffarroaco Resumaco aguintariequio negociaquetetan contraprestacio eta hitzarmenac içan ciren, eta Statuac ecin du leguearen alde bateco aldaqueta eguin. Eritzi honen jarraitzaileac içan dira Prim eta Práxedes Mateo Sagasta espainiarrac eta José Alonso , Serafin Olhabe , Arturo Campion [referencia bhar] , Eladio Esparça , Rafael Aizpun , Rodriguez Garraça, Jaime Ignacio del Burgo eta Víctor Manuel Arbeloa naffarra .
  3. Tarteco leguea. Alde batetic, formalqui legue arrunta bada ere, bercetic, politicoqui hitzarmena içaitea çuten helburu bai Naffarroaco Resumaren eracundeec, bai Espainiacoec . Eritzi honen aldecoac dira Pablo Ilharregui eta Fulguencio Barrera legue negociatzeco Naffarroaco Resumaco Aldundiaren ordezcariac, [referencia bhar] eta Jose Antonio Rázquin eta Ignacio Olhabarri naffa leguelariac.

Oharrac Aldatu

  1. ↑ 1841eco abuztuaren 16co Foruac Eraldatzeco Leguea, ceinaren bidez Naffarroaco Foruen Eraldaqueta onharcen baita, ossoric adiaracita.
  2. ↑ a b c d e f g h i (Gaztelaniaz) Irujo, Xabier. (2021). «La disolución de un reino de mil años (824-1841)» Noain, 1521; Azquen battalia / La última batalla. Naffarroale , 152-161 or. ISBN 978-84-09-30804-0 . .
  3. ↑ a b c d e Convenio navarro o Ley paccionada de 1841Colaboran. (Noiz consultatua: 2021-08-14) .
  4. ↑ a b c d e f g h i j c Irujo, Xabier. (2012). «Naturaleça de la Ley de 16 de Agosto de 1841 e implantación del systema constitutional en Navarra» Iura Vasconiae : 375-430. .
  5. ↑ Convenio navarro o Ley paccionada de 1841Colaboran. (Noiz consultatua: 2021-08-14) .
  6. ↑ a b c d e f g Historia de Navarra.. Gobierno de Navarra, Departamento de Presidencia [1993?]-1995 ISBN 84-235-1203-7 . PMC 32085478 . (Noiz consultatua: 2021-08-16) .
  7. ↑ www.funsac.com, Funsac-Diseño y Programmación Web-. «El Abraço de Bergara · Guía contra la desmemoria | Jose Mari Esparça» www.tchalaparta.eus (Noiz consultatua: 2021-08-12) .
  8. ↑ a b c (Gaztelaniaz) ORELLA UNÇUÉ, José Luis. «Convenio navarro o Ley paccionada de 1841» www.eusconews.eus (Noiz consultatua: 2021-08-11) .
  9. ↑ a b (Gaztelaniaz) ORELLA UNÇUÉ, José Luis. «Convenio navarro o Ley paccionada de 1841» www.eusconews.eus (Noiz consultatua: 2021-08-11) .
  10. ↑ a b c d Çabalegui, José María Esparça. (2009-09-16). «Del Burgo: ¿inguenuo o perillán?» Naffarroalde (Noiz consultatua: 2021-08-13) .
  11. ↑ Cergac cudeatzeco eta gai administrativoac controlatzeco sorthu çuten Naffarroaco Foru Aldundia, ikus Bixente Serrano Izco : Naffarroa. Historiaren hariac ( 2005 , Euscara Cultur Elkargoa ). ISBN 84-932845-9-9
  12. ↑ Orella, José Luis (2015-11-03). Convenio navarro o Ley Paccionada de 1841, Naiz
  13. ↑ «Sagaseta de Ilurdoz, Ánguel - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2021-08-10) .
  14. ↑ a b Elhorriaga, Ibai. (2014). «Navarrismoaren bilhacaera historicoa euscal-naffar batassunaren aurrean» Condaira. UEU, 14 or. http://www.condaira.eus/article/view/47/52 .
  15. ↑ (Gaztelaniaz) Irujo, Xabier. (2021). «La disolución de un reino de mil años (824-1841)» Noain 1521; Azquen battalia / La última batalla. Naffarroale , 144-166 or. ISBN 978-84-09-30804-0 . .

Referenciac Aldatu

  1. ↑ Errolda-suffragioa cen eta, beraz, persona copuru mugatu batec çuen vozcatzeco escubidea.
  2. ↑ Jaime Ignacio del Burgo historialari eta politicari naffarraren arauera, José Alonso Espainiaco Gracia eta Justicia ministroac erabili çuen icendapen hori lehen aldiz, 1848an Recopilación y commentarios de los Fueros y Leyes del antiguo Reino de Navarra, ke han kedado viguentes por la modificación hecha por la ley Paccionada de 16 de agosto de 1841 arguitarat çuenean; ikus Del Burgo Tajadura, J.I. "EL «MILLAGRO» DE LA LEY PACCIONADA" , 47. or.

Ikus, gainera Aldatu

Campo estecac Aldatu

" https://eu.wiquipedia.org/w/index.php?title=Foruac_Eraldatzeco_Leguea&oldid=9259440 "(e)tic escuratuta