Margarita Naffarroacoa edo Angulemacoa

Margarita Naffarroacoa edo Angulemacoa
	; Irudi guehiago
Naffarroaco regue-reguina ezcontidea	;
Naffarroaco regue-reguina ezcontidea
Vicitza
Jaiotzaco icen-deithurac	Margüerite de Valois-Angoulême
Jaiotza	Angulema , 1492co aphirilaren 11
Herrialdea	Francia
Lehen hizcunça	francesa
Heriotza	Odos , 1549co abenduaren 21a (57 urthe)
Hobiratze lekua	Lescarreco cathedrala
Familia
Aita	Charles
Ama	Luisa Savoiacoa
Ezcontidea(c)	Charles IV, Duque of Alençon (en) (1509 (egutegu gregorianoa) - ; Henrique II.a Naffarroacoa ( 1526co urtharrilaren 24a (egutegu gregorianoa) -
Seme-alabac	ikussi Joana III.a Naffarroacoa ; Joan Naffarroacoa ;
Anai-arrebac	ikussi Jeanne d'Angoulême (en) ; Francisco I.a Franciacoa ;
Leinua	Valois leinua
Hezcunça
Hizcunçac	francesa ; latina ; italiera ; gaztelania
Jarduerac
Jarduerac	idazlea , poeta , salonnièrea , ancerquiguilea eta reguea
Muguimendua	humanismoa
Sinhesmenac eta ideologia
Religionea	Calbinismoa

Margarita Naffarroacoa ( Angulema , 1492co aphirilaren 11 - Odos , 1549co abenduaren 21 ), Margarita Angulemacoa eta Margarita Orleansecoa ere deithua, 1509 - 1525 bitartean Alençongo duques eta 1527 - 1549 bitartean Naffarroaco reguina ezcontidea içan cen. Eraguin handico emacumea içan cen, batez ere Francisco , bere neba, 1515ean Franciaco regue bihurtu cenetic aurrera. Cultura arloan ere aritu cen: poesiac idatzi eta arguitaratu cituen eta Reforma Protestantea bulçatu çuen.

Articulu hau Henrique II.aren emazteari buruzcoa da; beste erranahietaraco, ikus « Margarita Naffarroacoa ».

Biographia Aldatu

Carlos Orleansecoa, Angulemaco condearen eta Luisa Savoiacoaren alaba eta Francisco I.a Franciacoaren arreba cen. Ama içan çuen iracasle, eta latina , greciera , hebreera , gaztelera eta italiera ikass cituen gaztetan. Hamar urthe cituela, Henrique Gallesco princearequin ezconcecotan içan cen, baina ezconça ez cen eguin. Guero, Gaston II.a Narbonacoarequin ere ezconcecotan egon cen, baina senhargaia aurretic hil cen.

Carlos IV.a Alençongoa, Franciaco condestablearequin ezcondu cen 1509an eta alhargun gueratu cen 1525ean . Henrique II.a Naffarroac reguearequin ezcondu cen bigarrenez eta Naffarroaco Resumaco lurretan vici içan cen ordudanic. 1549co abenduaren 21an hil cen Odoseco gazteluan.

Cultura handico persona cen eta Reforma protestantearen aitzindariac eracarri cituen Naffarroaco gorthera, Joan Calbin bera tarteco. Politican, ahaleguinac eguin cituen Naffarroaco Resuma berriro batzeco, baina aurka içan cituen Carlos Habsburgocoa emperadorea, Naffarroari kendutacoa ez itzulcearren protestantismoaren aurkaco borroca aitzaquia guisa ethengabe erabili çuena, eta reformaren alderaco harrera çabal hura nehoiz onhetsi ez çuten Naffarroaco guiçarte sectore batzuc.

Obra ugari idatzi çuen, francesez bethiere; Heptameron iceneco iphuin eta historio bilduma ( 1558 - 1559 urtheeta arguitara emana), Boccaccioren Decamerona -ren guisara baina gordinqueria nabarmenic gabea eta guiro platonico batean taxutua, da eçagunena . Berce obra batzuc: Le Dialogüe ( 1525 , Elkar-hizqueta), Le miroir d’une âme pécheresse ( 1531 , Arima bekatari baten miraila) eta Contess et Nouvelles ( 1698an arguitaratu , Iphuinac eta Noelac). 1641 - 1642 urtheeta arguitaratu ciren bere guthunac ( Lettres de Margüerite d’Angoulème ) eta 1896an arguitarat ciren canta eta poema eceçagun asco ( Les dernières poésies de Margarite de Navarre ).

Ezconçac eta seme-alabac Aldatu

Margarita Angulemacoa. Francois Clouetec eguindac retratua, Paris

1509co abenduaren 3an , Carlos IV.a Alençongo duquearequn ezcondu cen, baina ez çuten seme-alabaric içan. 1525ean alhargund ostean, 1527co urtharrilaren 24an Henrique II.a Albretecoarequin ezcondu cen. Bi seme-alaba içan cituzten:

Joana III.a Albretecoa ( 1528 - 1572 ).
Johannes Naffarroacoa ( 1530 - ? ), umetcho cela hila.

Idazlanac Aldatu

Liburu hauec idatzi cituen (arguitaratzailea Pierre Boaistuau içan cen):

Le Dialogüe en forme de vision nocturne ( 1524 ).
Le Miroir de l’âme pécheresse ( 1531 ), poema, ebanjelismo aldecoa.
Les Margüerites de la Margüerite des princessses ( 1531 ), textuen bilduma.
Les Chansons spirituelles ( 1547 )
La Comédie de la nativité de notre seigneur Jésus-Christ
La Comédie de l’adoration des trois rois
La Comédie des innocens
La Comédie du désert
Le Triomphe de l'agneau
La Complainte pour un détenu prisonnier
La Fable du Faux Cuyder
Le Malade ( 1535 - 1536 )
L'Inquisiteur ( 1536 )
Trop, Prou, Peu, Moins ( 1547 )
La Coche ( 1541 )
Comédie des Quatre Femmes ( 1542co otsaila )
La Navire ( 1547 )
La Comédie sur le trépas du roi ( 1547 )
Les Prisons
La Comédie de Mont-de-Marsan ( 1548 )
L'Heptaméron ( 1559 ). Ecin içan çuen bucatu baina bere lan nagussia içan cen.

Referenciac Aldatu

Articulu honen eduquiaren çathi bat Lur hiztegui encyclopedico tic edo Lur encyclopedia thematico tic cherthatu cen 2015/05/07 egunean. Eguile-escubideen jabeac, Eusco Jaurlaritzac , hiztegu horiec CC-BY 3.0 licenciarequin arguitarat ditu, Open Data Euscadi webgunean .

Campo estecac Aldatu

(Anglesez The Heptameron by Margüerite de Navarre (Margarita Angulemacoari eta bere lanei buruzco web orri bat)

Datuac: Q190058
Multimedia: Margaret of Valois-Angoulême