Lesaca
Lesaca
[5]
(
[les̺aca]
)
Naffarroa Garaico
ipha -mendebaldeco
udalerri
bat da,
Borcirietaco
ibarrecoa,
Baztan-Bidassoa
escualdecoa.
2014. urthean 2.742 biztanle cituen.
Lesaca | |||
---|---|---|---|
![]() |
|||
![]()
Lesacaco Beheco plaça. Atzealdean, Escol Ttiqui etche arcupeduna. Aurrealdean, hiribildua bitan banatzen duen
Onin
erreca eta harlauçazco çubia; horche dançatzen da,
San Fermin
egunez,
çubigainecoa
.
[1]
[2]
|
|||
|
|||
![]() |
|||
Cocapena | |||
Herrialdea |
![]() |
||
Lurraldea |
![]() |
||
Merindadea |
![]() |
||
Escualdea | Borciriac | ||
Administrationea | |||
Statua |
![]() |
||
Erkidegoa |
![]() |
||
Icen officiala |
![]() |
||
Alcatea | Ladis Satrustegüi Alçugarai ( EH Bildu ) | ||
Posta codea |
31.770
|
||
INE codea |
31153
|
||
Herritarra | lesacar | ||
Geographia | |||
Coordenatuac | 43°14′57″N 1°42′14″W / 43.249166666667°N 1.7038888888889°W | ||
Açalera | 55,54 cm² | ||
Garaiera | 77 metro | ||
Distancia | 75 cm ( Iruñetic ) | ||
Demographia | |||
Biztanleria |
2.752 (2022:
![]() |
||
Densitatea | 49,55 biztanle/cm² | ||
Çaharcea [3] | % 32,18 | ||
Ugalcortassuna [3] | ‰ 38,66 | ||
Economia | |||
Jarduera [3] | % 78,96 (2011) | ||
Desberdintassuna [3] | % 0 (2011) | ||
Langabecia [3] | % 8,81 (2013) | ||
Euscara | |||
Euscaldunac [3] [4] |
% 78,00 (2018:
![]() |
||
Datu guehigarriac | |||
Webgunea | http://www.lesaca.eus/ |
Geographia Aldatu
Lesacaco thoquiric garaiena Bianditz gailurrean da, itsas mailatic 840 metro gorago; eta baxuena Endarlatsan, itsas mailatic baino 18 metro gorago baita hor Bidassoa. Bi gune horien artean dago herrigunea, 77 metroco garaieran. [6] Onin errecac udalerria gurutzatzen du, hiribildua bitan banatuz, eta ekialdean Bidassoarequin bat eguiten du. Aiphatzecoac dira, halaber, hydrologiari dagoquione , Endara urtheguia (San Anton) eta Domico .
Inguruco mendien artean hauec dira aiphagarrienac: Frain (408 m.) ekialdean, Unanua (650 m.) hegoaldean, lehen aiphatutaco Bianditz (840 m.) eta Errenga (794 m.) mendebaldean eta Aiaco harria (821-832 m), Aguiña (614 m) eta Copacarri (596 m).
Udalerri mugaquideac Aldatu
Lesacac mugaquide ditu ipharraldean Irun ( Guipuzcoa ); hegoaldean Goiçueta , Arança eta Iganci ; ipha -ekialdean Bera eta ekialdean Etchalar ; eta mendebaldean Oiarçun (Guipuzco ).
Clima eta landaredia Aldatu
Lesacac clima atlantico-hecea du, negu garaico aldaqueta thermico chiquia, eta urthe ossoan cehar jausten den eurite ugariequin. Neguac ez dira osso hotzac içaiten, eta udac nahico ephelac dira. Batez berceco temperatura 12-14 graducoa eta precipitationeac 1.600-2.000mm artecoac içaiten dira. Urtheroco egun euritsuac 180 inguru dira.
Jathorrizco landaredia (pago eta haritzez ossatutacoa) ia erabat desaguertu da guiçaquiaren eraguina dela eta. Pagoac udalerrico guneric garaienetan aurki citezqueen, eta haritzac guneric baxuenetan. Gaur egun pagadiac udalerriaren mendebalde eta iphar-mendebaldean daude eta hariztiac ipharralde eta sacabanatutaco berce haimbat guneetan. Guiçaquiac jathorrizco basoac kendu eta pinu sailac landatu ditu ( insinis pinua eta Japoniatic ekarritaco laritza ).
Statione meteorologicoac Aldatu
Lesacan bi statione meteorologico daude, bata itsassoaren mailatic 76 metrora, Naffarroaco Foru Erkidegoco Governuac 1979an jarria, [7] eta bercea San Anton auçoan, itsas mailatic 305 metro gorago, 1991ean jarria. [8]
Auqueratu beheco çathian urthe-tarte bat, urthe horiec goian xehetassun handiagoz ikusteco.
Ikussi edo aldatu datu gordinac .
Auçoac Aldatu
Herriguneac bi çathi ditu, Onin errecac berheiciac: Legarrea ekialdean, Picuicelaia mendebaldean. [6] Elkarren aurka liscarrean aritu eta guero, XV. mendean baque hitzarmena eguin çuten ancinaco bi auço haiec; dirudienez, sute baten aurka guztiac batera aritu behar içanac bulçatu cituen baqueac eguitera. Baque hitzarmen haren adiarazgarritzat, urthero San Fermin egunez çubigainecoa dançatzen dute, Beheco plaçan, harlauçazco çubiaren gainean (capitainac) eta Onin errecaren alboetaco carelen gainean (gaineraco dançariec). [1] [2]
Hauec dira Lesacaco gaur egungo auçoac:
Auçoa | 2013co biztanleria |
---|---|
Alcaiaga | 109 |
Auçoberri | 26 |
Biurrana | 33 |
Endara | 19 |
Endarlatza | 0 |
Frain | 116 |
Içotzaldea | 61 |
Catazpegui | 58 |
Lesaca | 2001 |
Nabaz | 133 |
Otsango | 61 |
Çala | 35 |
Çalain Çoko | 42 |
Demographia Aldatu
XX. mendean cehar asqui egoncor mantendu cen Lesacaco biztanle copurua. Copururic chiquiena 1950eco hamarcadan içan çuen (2.200 biztanle inguru) eta guehien 1980co hamarcadan (3.000 inguru).
Lesacaco biztanleria |
---|
![]() |
2008co erroldaren arauera, Espainiaz campoco 102 ethorquin vici ciren herrian, biztanleriaren %3,68 ( Naffarroaco batezbercecoaren azpitic).
Politica Aldatu
Udal hautescundeac Aldatu
Naffarroa Baico cerrenda baturic egon gabe eta Eusco Aberçale Ekinça legue campo utzi çutela, 2007an EAJ (5 cinegotzi) içan cen nagussi; aldiz, EAco (2) Coldo Aingueru Erquicia Otsoteco bihurtu cen alcate, Aralarretic hurbileco [10] Onin Udal Taldearen (4) votoequin. Baliogabeco votoac 317 içan ciren (emandaco guztien %18,53) eta voto çuriac 24 (%1,72). Abstentionea %27,56coa içan cen. 2009an Erquicia dimititu eta guero EAJco Juan Fermin Mitchelenac hartu çuen alcatetza [11] .
Alderdia | Votoac | Cinegotziac |
EAJ | 658 | 5 |
Onin Taldea | 451 | 4 |
Eusco Alcartassuna | 261 | 2 |
2011n hauexec içan ciren aurkeztutaco cerrendac eta lorthu cituzten cinegotziac: Bildu (6; Peio Etchabide alcate bihurtu cen), EAJ (5), PSN (0) eta UPN (0). Herri honetan, beraz, ez cen NaBai 2011co cerrendaric aurkeztu.
Alderdia | Votoac | Cinegotziac |
Bildu | 731 | 6 |
EAJ | 670 | 5 |
PSN | 77 | 0 |
UPN | 46 | 0 |
Udaletchea Aldatu
Udaletchea, XVII. mendearen amaieran eraiquitaco eguitura barrocoa da. Eraiqui cenetic haimbat aldiz eraberritu da (batez ere, barrualdea). Lesacaco Plaça Çaharrean dago eta Naffarroa ipharraldec eraicuncen eçaugarri typicoac bilcen ditu. Beheco solairuan, çuthabedun atharia dago, bi coloreco harriz eguina. Azquen eraberritzea 1980co hamarcadaren amaieran eguin cen, 19,3 millioi pecetaco aurrecontuarequin. Udala alcateac eta hamar cinegotzic ossatzen dute.
- HELBIDEA: Plaça Çaharra, 1
Alcateen cerrenda Aldatu
2007-2009 | Coldo Erquicia Otsoteco | EA |
2009-2011 | Juan Fermin Mitchelena Larralde | EAJ |
2011-2015 | Peio Etchabide García | Bildu |
Azpieguitura eta garraioac Aldatu
Hezcunça Aldatu
- Tantirumairu ikastola
- Irain escola publicoa
Garraioac Aldatu
La Burundesa autobus compainiaren Donostia eta Iruñea bitarteco lineac guelthoquia daduca herrian. Maiztassunac aldacorrac dira, baina gutinez bi cerbitzu içaiten dira norabi bakoitzean egunero. Lineac honaco ibilbidea eguiten du:
Cultura Aldatu
Euscara Aldatu
Jaiac Aldatu
Lesacaco festac uztailaren 6tic uztailaren 10era ospatzen dira. Uztailaren 7a, San Fermin eguna, egun garrancitsuena da.
Inhauteriac berhecia dira Lesacan. igandean Çacuçarrac eta Goitarrac içaite dira. Inaute astelehen eta asteartean Fraindarrac ibilcen dira arraulce-esquean.
Aiphatzecoa da, halaber, açaroco bigarren hamaborçaldian ospatzen den udazqueneco açoca. Lesaca eçaguna da, orobat, Olençaroren inguruan eguiten dituen ospaquiçunac direla eta. Içan ere, cembait ikerlaric (historialariac eta ethnographoac, batez ere) Lesacan cocatu dute eguberrietaco personaia mythico horren sorrera.
Elkarteac Aldatu
Bethi Gazte quiro elkartea nabarmencecoa da, footballa , mendia , chirrindularitza , herri quirolac eta berce athal batzuc lancen dituena.
Borcirietaco Versolaritza escola Lesacan dago, Manolo Arocena arduradun eta Estitchu Arocena eta Erica Lagoma iracasle dabilçalaric.
Musica arloan, Lesacaco Musica Banda azpimarratzecoa da, Naffarroa ossoco çaharrenetaricoa, 1857an sorthu baita. Halaber, herrian bi abesbatza, chistu , triquiti eta dança talde bana daude, Tantirumairu folklore taldearequi batera.
Ondassun nabarmenac Aldatu
- Lesacaco Alde Çaharra
- Plaça Çaharra.
- San Martin Tourseco eliça , XVI. mendean eraiquia, Naffarroaco monumentalenetarico bat da.
- Minddurenea dorrea ( XIV. mendecoa ). Seguruenic Lesacaco eraiquinic çaharrena.
- Çabaleta dorretchea ( XV. mendecoa ).
- Etcheçaharrea ( XVII. mendea ).
- Bordienea ( XVIII. mendecoa ).
- Carmeliten commentua ( XVIII. mendea ). Arriola indianoac eraiquiaracia, barruteguico mojac vicileku cen; orain hutsic dago.
- Lesacatic Oiarçuneraco bidean, Aguinaco harrespilac , tricuharria eta tumulua. Halaber, Jorge Otheiçac Aita Donostiari eguindaco orhoitharria ikus daiteque bertan.
- San Anton urtheguia : Lesacatic Oiarçuneraco bidean dago, Aritchulegui mendatetic osso hurbil.
Lesacar ospetsuac Aldatu
- Joseph Miquelestorena ( 1710 - 1785 ), apheça eta idazlea.
- Gabriel de Lassaga (1726-1791) Militarra, functionarioa eta Sancta Fe regueordeco quidea.
- Rafael Balançategui (1853 -¿?) Cacetari, telegraphista eta politicari carlista amorratua içan cen.
- Eladio Esparça ( 1888 - 1961 ), cacetari eta politicari franquista eçaguna.
- Alfonso Rodrígüez Aldabe ( 1911 - 2008 ), philosophoa, historialaria eta diplomaticoa.
- Santiago Irigoien ( 1914 - 2007 ), chistularia eta composatzailea.
- Pepito Ianci ( 1917 - 1985 ), accordeoi-jotzailea, abeslaria, musicaguilea eta Los Xey taldeco quidea.
- Rafael Olhaechea albistur (1922-1993) Religioso jesuita, universitateco iracasle eta historialari espainiarra içan cen, XVIII. mendean aditua.
- Elías Garralda Alçugaray (1926-2012) Margolari paisajista
- Javier Iguiñiz Etcheberria (1945-) Ingeniari arguiquetaria eta Perrucco eta Espainiaco economialaria.
- Manolo Arocena ( 1949 -), versolaria .
- Tasio Erquicia ( 1943 -), Herri Batassunaco Mahai Nationaleco quidea urtheetan içandacoa.
- Xabier Erro ( 1946 - 2018 ), mendigoiçalea.
- Jose Luis Etchegarai ( 1947 -), politicari jelçalea , herrico alcate içan cen haimbat urthez.
- Luciano Mitchelena ( 1952 -) chirrindulari amateurra, camioilari ohia eta camioi garraioco empresaburua.
- Francisco Javier Iraçoqui ( 1954 -), cacetaria eta idazlea.
- Miquel Taverna ( 1957 -), euscal idazlea.
- Julian Ianci ( 1967 -), televista aurkezlea. Nahiz eta Statu Batuetan jaio, gurhassoac lesacarrac ditu eta gaztaroa Lesacan igaro çuen.
- Garbiñe Larralde (1968-) Artista eta iracasle aditua Visual Thinquing-en. ICTec hezcunçari escaincen derauzquioten auquerac eta pensamendu visuala ikercen ditu
- Gaizca Sarasola ( 1974 -), musicaria, ancerquiguilea eta idazlea.
- Estitchu Arocena ( 1975 -), versolaria
- Xabier Erquicia ( 1975 -), musicaria.
- Estitchu Fernandez ( 1975 -), versolaria irrati errataria eta televista-aurkezlea.
- Iñigo Olhaetchea ( 1975 -), versolaria
- Xabier Silveira ( 1976 -), versolaria
- Xabier Saralegui Alçate (19??- 2007 ), alpinista.
- Erica Lagoma ( 1981 -), versolaria
- Iñaqui Larralde ( 1985 -), pilotaria .
Argazqui galeria Aldatu
-
Onin erreca.
-
Miquelenea.
-
Albistur carrica.
-
San Martin Tourscoaren eliça
Referenciac Aldatu
- ↑ a b Alicia DEL CASTILLO: «Çubigainecoa bajo el sol» , Diario Vasco , 2010-07-08.
- ↑ a b Haritz ARRIETA: Lesaca: San Fermin 2010 çubigainecoa . Videoa, YouTube webgunean ikusgai. Iraupena: 2' 10''.
- ↑ a b c d e f Euscal Herriari Beguira. Udalbilça .
- ↑ Naffarroaco Governua. (2018). Naffarroaco Datu Sociolingüisticoac. Euscarabidea, 50-55 or. .
- ↑ Euscalçaindia . 155. araua: Naffarroaco udal icendeguia. .
- ↑ a b Lesaca: tourismo guida . Lesacaco Udala.
- ↑ Naffarroaco Meteorologui Agenciaren webgunea.
- ↑ Naffarroaco Meteorologui Agenciaren webgunea.
- ↑ Lesacaco auçoac biztaleria - INE : Icendegui - Harreman biztanleria unitateac 2013co
- ↑ Onin Aralarren webgunean.
- ↑ Diario de Noticias , 2009co urriaren 2a .
Ikus, gainera Aldatu
Campo estecac Aldatu
Euscarazco Wikipedian
bada athari bat, gai hau duena:
Naffarroa |
- Udaleco webgunea
- Herrico albisteguia "Ttipi-Ttapa"ren webgunea
- (Gaztelaniaz) Lesacari buruzco informationea Naffarroaco Governuaren webgunean.
- "Naffa Away" saioan (11TB).