Larrasoaña
Larrasoaña [1] [a] ( arcibarreraz : Larsuein ) [b] Esteribar udalerrico conceju bat da, Euscal Herrico Naffarroa Garaia lurraldean cocatuta, Iruñerria escualdeco Ibarrac azpiescualdean.
Larrasoaña | ||
---|---|---|
![]() |
||
![]() |
||
|
||
![]() |
||
Cocapena | ||
Herrialdea |
![]() |
|
Escualdea | Ibarrac ( Iruñerria ) | |
Udalerria | Esteribar | |
Administrationea | ||
Mota | conceju | |
Icen officiala |
![]() |
|
Burua
(2015-2023) |
Arguiloa Mangado Gonçalez
(concejuburua |
|
Posta codea |
31698
|
|
Herritarra | larrasoaindar, larsueindar | |
Geographia | ||
Coordenatuac | 42°54′04″N 1°32′35″W / 42.9011096°N 1.5429509°W | |
Açalera | 1,15 cm² | |
Garaiera | 497 metro | |
Distancia | 15,6 cm ( Iruñetic ) | |
Demographia | ||
Biztanleria |
155 (2020:
![]() |
|
Datu guehigarriac | ||
Sorrera | X. mendea |
Aincina, udalerri proprioa içan cen, baina 1928an Esteribar udalerrira sarthu cen conceju beçalaz. 2020 urthean 155 biztanle cituen.
Larrasoaña Naffarroaco Gortheetan jarlekudun hiria içan cen. Bertaco biztanleac larrasoaindarrac ( arcibarreraz : larsueindarrac ) dira.
Donibanetic |
![]() |
Donejacue bidea
Naffar bidea |
Donejacuera | ||||
Ezquirotz
(1,8 cm) |
![]() |
Larrasoaña |
![]() |
Akerreta
(0,6 cm) |
|||
Icena Aldatu
Larrasoaña edo Larsuein berce hizcunça batzuetan ere eçagutzen da, hala nola:
- gaztelaniaz : Larrasoaña
- occitanieraz : La Rosonha
- francesez : La Rassoigne
Gainera, toponimoa haimbat modutan aguertu da historian cehar: [2]
- Risogna (?)
- Larressoyn (1049)
- Larresoin (1049)
- Larrasoain (1057)
- Larrassoain (1072)
- Larresoaing (1075)
- Resogna (1101)
- Larrassoayn (1174)
- Laressonia (1270)
- Larreson (1270)
- Larresoyna (1280)
- Larressoina (1280)
- La Rrassoigne (1361)
- Larrassona (1362)
- Larrasaoyna (1366)
- Larrassoynna (1366)
- La Rosonha (1417)
- Raschona (1496)
- Larrasoaña (1534)
- Larrasoaina (1829)
- Larra-soaña (1874)
- Larrasoaña (1966)
Eçaugarriac Aldatu
Armarria Aldatu
Larrasoañaco armarriac honaco blasoi hau du: [3]
« | Armarri cuartelatua: lehen eta laurgarren hondo hori batez eta aurrean behi belz batez ossatuta dago, bigarren eta hirurgarren hondo gris batez eta aurrean cerrenda gorri diagonal batez bi çulho ovalaturequin ossatuta dago | » |
Geographia Aldatu
Larrasoaña Esteriberran dago.
Ingurune naturala eta clima Aldatu
Esteribarco udalerriaren açalera handia dela eta, clima alde handiac daude Esteribar ipharraldeare eta hegoaldearen artean. Hala, udalerria clima continentalaren eta clima atlanticoaren mugan cocatzen da. Eçaugarri continental mediterraneoac ekialdean nabarmencen dira, eta eçaugarri atlanticoac, berriz, mendebaldean. Urtheco batez berceco temperatura 8 °C eta 12 °C bitartecoa da, eta precipitationeac 1 000 eta 1 600 mm bitartecoac. Urtheroco egun euritsuac 120 - 140 inguru içaiten dira.
Pagoac eta pinu bassatiec udalerriaren basoen %68 harcen dute. Horrez gain, haritzac eta gaztainondoac daude ibarreco guneric lauenetan. Birlandatutaco basoen açalera 128 hectareacoa da, eta batez ere pinu belz austriarra erabiliz eguin cen XIX. mendetic aurrera. Pagoac ugariagoac dira udalerriaren ipharraldeco gune menditsuenetan.
Statione meteorologicoac Aldatu
Esteribarren dagoen Eugui concejuan itsassoaren mailatic 617 metrora, Naffarroaco Governuac 1968an jarritaco statione meteorologicoa dago. [4] Gainera, 1975ean , berce statione meteorologico bat inauguratu cen Irotz lekuan, itsassoaren mailatic 479 metrora. [5] Berçalde, 1995ean , berce statione meteorologico bat inauguratu cen Çubiri concejuan itsassoaren mailatic 526 metrora. [6] Çubirico stationea da Larrasoañaraco balerauco/valio egoquienac emaiten dituena, hurbilen dagoena baita.
Datu climaticoac ( Çubiri , 1995-2020) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eca | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aça | Abe | Urtecoa |
Registraturico temperatura maximoa (°C) | 20.0 | 22.0 | 26.4 | 29.0 | 32.0 | 39.0 | 42.0 | 43.5 | 40.0 | 31.0 | 25.0 | 21.0 | 43.5 |
Batez berceco temperatura maximoa (°C) | 8.8 | 10.6 | 13.6 | 15.4 | 19.8 | 23.7 | 26.6 | 27.1 | 23.4 | 18.5 | 12.0 | 9.3 | 17.4 |
Batez berceco temperatura (ºC) | 4.2 | 5.3 | 7.8 | 9.5 | 13.5 | 17.0 | 19.5 | 19.7 | 16.4 | 12.7 | 7.6 | 4.9 | 11.5 |
Batez berceco temperatura minimoa (°C) | -0.4 | -0.1 | 2.0 | 3.6 | 7.2 | 10.4 | 12.3 | 12.3 | 9.5 | 6.9 | 2.9 | 0.5 | 5.6 |
Registraturico temperatura minimoa (°C) | -6.6 | -5.9 | -3.6 | -1.5 | 1.0 | 4.7 | 6.8 | 6.4 | 3.8 | 10.1 | -3.8 | -6.0 | -0.4 |
Batez berceco precipitationea (mm) | 116.4 | 101.8 | 99.5 | 129.4 | 99.9 | 61.4 | 47.8 | 46.5 | 69.5 | 112.8 | 146.6 | 129.5 | 1161.0 |
Precipitatione maximoa 24 ordutan (mm) | 57.0 | 62.5 | 73.0 | 59.0 | 56.0 | 58.0 | 100.0 | 63.0 | 81.5 | 74.5 | 83.4 | 82.5 | 100.0 |
Precipitatione egunac (≥ 1 mm) | 12.8 | 11.4 | 11.2 | 14.5 | 12.8 | 8.2 | 5.8 | 6.4 | 8.2 | 12.2 | 14.1 | 13.4 | 131.1 |
Elhur egunac (≥ 1 mm) | 2.1 | 2.3 | 1.6 | 0.8 | 0.1 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | .8 | 1.6 | 9.3 |
Ithurria: Naffarroaco climatologia cerbitzua [7] |
Auqueratu beheco çathian urthe-tarte bat, urthe horiec goian xehetassun handiagoz ikusteco.
Ikussi edo aldatu datu gordinac .
Historia Aldatu
Hiri honen jathorria Larrasoaingo San Agustin monasterioa da, dirudienez X. mendean sorthu eta Leirecoari XI. mendean eransia Iriberrico planoan, monasteriotic guerthu, franco talde bat eçarri cen, eta Anso VI.a Jaquitunac Iruñeco forua eman cerauen/cien 1174n . Francoen hiribildu berriac Larrasoaña icena hartu çuen XIII. mendean , eta francoar forua çuelaco, Hiri Ona deith ceraucoten/cioten. 1319 . urtheaz gueroztic, idatziz jassota dago Naffarroaco Gortheen bileretara joan cela.
1329an , horietaco baten egoitza içan cen, non, egun batzuc beranduago, Philippe III.a eta Joana II.a regueec eman behar çuten cina cehaztu cen. 1427an , hirigune burguesaren connotationeac galdu cituen, eta, formalqui francoac içan arren, bertaco biztanleac, nagussiqui, nekaçaritzan aritzen ciren.
1366 . urthean, Içurri Belçaren ondoren, bere populationeac 18 su berceric ez cituen. 1928 arte udalerri independentea içan cen, urthe horretan Esteribarren sarth celaric.
Demographia Aldatu
2020 urtheco erroldaren arauera 155 biztanle cituen Larrasoañac. [8]
2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
161 | 158 | 149 | 150 | 160 | 163 | 164 | 135 | 138 | 136 | 138 | 143 | 139 | 136 | 138 | 134 | 139 | 143 | 145 | 153 | 155 |
Politica Aldatu
Larrasoañaco concejua concejuburuac eta laur concejuquidec ossatzen dute. Egungo concejuburua Arguiloa Mangado Gonçalez da.
Concejua Aldatu
Larrasoañaco concejua concejuquidec eta concejuburuac ossatzen dute, democraticoqui hautatuac. Concejuburua Arguiloa Mangado Gonçalez da. Concejuquideac 4 daude:
- Edurne Pedroarena Retegüi
- Vanessa Arre Coto
- Içascun Maravi Artieda
- Monica Saez Martinez
Concejuburuac Aldatu
2011tic , Larrasoañac 2 concejuburu içan ditu:
Concejuburu | Aguintaldi hassiera | Aguintaldi amaiera |
Juan Carlos Liçoain Suescun | 2011 | 2015 |
Arguiloa Mangado Gonçalez | 2015 | 2019 |
Arguiloa Mangado Gonçalez | 2019 | jardunean |
Garraioa Aldatu
Autobuses Artieda autobus compainiac Larrasoaña Iruñearequin batzen du. Autobus lineec, honaco ibilbideac eguiten ditu:
- Jaurrieta - Abaurregaina - Abaurrepea - Garaioa - Aribe - Garralda - Orreaga - Auritz - Aurizberri - Mezquiritz - Bizcarreta - Linçoain - Erro - Çubiri - Larrasoaña - Idoi - Çuriain - Anchoritz - Çabaldica - Olloqui - Uharte - Atarrabia - Burlata eta Iruñea
- Eugui - Urthassun - Saigots - Çubiri - Urdaitz - Larrasoaña - Idoi - Çuriain - Anchoritz - Çabaldica - Olloqui - Uharte - Atarrabia - Burlata eta Iruñea
Cultura Aldatu
Euscara Aldatu
Luis Luciano Bonapartec , 1869an , Esteribarco herri guztiac sailcatu cituen, hegoaldeco goi-naffarrera euscalquia , Pyreneo ibarretic Erroibar eta Arcibar ibarrequi hitz eguiten cena. [9]
Coldo Çuaçoc , 2010ean , Esteriberrac naffarrera euscalquia sailcatu cituen. [10]
Ibar honetan hitz eguiten den euscarac bere berhecitassunac ditu. Horregatic sailcatzen daude Esteribarrera (ipharesteribarta eta erdiesteribartar aldaerac) eta Arcibarrera (hegoesteribartar aldaera) azpieuscalquietan. Euscara batuaren itzalean alphabetatutaco haimbat euscaldun baden arren, Esteribarco minçaira çaharra osso hiztun gutic daquite. 2007co udazquenean , Esteribarren ez cegoen esteribarrerazco edo arcibarrerazco euscaldun gutienic eta, beraz, bi azpieuscalquiac hilda daude ibarran. [11]
Euscararen Foru Leguea Aldatu
Naffarroaco Governuac onhartutac Euscararen Foru Legueari jarraituz, Esteribar eremu euscalduneco udalerria da. 2001eco erroldan, herritarren % 25ec cequien euscaraz .
1986tic guerozti , Esteribar udalerriaren icen officiala Esteribar da.
Jaiac Aldatu
- Luquingo San Isidro baseliçaraco romeria: maiatzaren 14an
- Natibitateco jaiac: irailaren lehen asteburuan
Ondassun nabarmenac Aldatu
- San Nicolas eliça , XIII. mendeco christia eliça.
- Larrasoañaco çubia , XIV. mendeco çubia Arga ibaiaren gainean.
- Larrasoañaco hospitaleac , Erdi Aroco erromesen hospitaleac.
- Larrasoañaco monasterioa , Erdi Aroco christia monasterioa.
- Larrasoañaco pressa , Arga ibaian cocatutaco mulço hydraulicoa, irin eta errotarequin.
Larrasoaindar ospetsuac Aldatu
- Francisco Borda Garde (1940-), Naffar Herriaren Batassungo politicari eta udalerrico alcate içandacoa.
Oharrac Aldatu
Referenciac Aldatu
- ↑ Euscalçaindia: Euscal Onomasticaren Datuteguia .
- ↑ «Larrasoaña - Lekuac - EODA» www.euscalçaindia.eus (Noiz consultatua: 2021-08-30) .
- ↑ Otaçu Ripa, Jesús Lorenço. (D.L. 1977). Heraldica munichipal, merindad de Sangüesa (I) : Abaurrea-Içalçu. Deputación Foral de Navarra, Dirección de Tourismo, Bibliothecas y Cultura Popular ISBN 84-235-0076-4 . PMC 911388951 . (Noiz consultatua: 2021-08-31) .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ Çubirico stationeco balerauco/valio climatologicoac. Naffarroac Governua (Noiz consultatua: 2020-08-24) .
- ↑ «Larrasoaña» www.ine.es (Espainiaco Statistica Institutua) (Noiz consultatua: 2021-08-31) .
- ↑ Luis Luciano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés , 1863 .
- ↑ Coldo Çuaço. El eusquera y sus dialectos . Alberdania, 2010.
- ↑ «Esteribar - Ahotsac.eus» ahotsac.eus (Noiz consultatua: 2018-10-01) .