Carlos IV.a Naffarroacoa

Carlos IV.a Naffarroacoa
	; Irudi guehiago
; Naffarroaco reguea
Duque of Gandía (en)
Vicitza
Jaiotza	Peñafiel , 1421eco Maiatzaren 29a (egutegu gregorianoa)
Herrialdea	Naffarroaco Resuma
Heriotza	Barcelona , 1461eco Irailaren 23a (egutegu gregorianoa) (40 urthe)
Hobiratze lekua	Pobleteco monasterioa
Heriotza modua	berezco heriotza : tuberculosia
Familia
Aita	Johannes II.a Aragoicoa
Ama	Çuria I.a Naffarroacoa
Ezcontidea(c)	Ines Clevesecoa (1440 (egutegu gregorianoa) -
Seme-alabac	ikussi Philip of Viana (en) ; Ana de Navarra (en) ;
Anai-arrebac	ikussi Fernando II.a Aragoicoa ; Martin of Aragon, Heir of Sicily (en) ; Alfonso Aragoi eta Escobarcoa ; Leonor I.a Naffarroacoa ; Joana Aragoicoa, Napolico reguina ; Çuria II.a Naffarroacoa ;
Leinua	Trastamara leinua
Hezcunça
Hizcunçac	gaztelania
Jarduerac
Jarduerac	aguintaria
Sinhesmenac eta ideologia
Religionea	Romatar Eliça Catholicoa

Carlos IV.a, Vianaco princea edo Carlos Trastamaracoa eta Evreuxecoa , ( Peñafiel , Valladolid, 1421eco maiatzaren 29a - Barcelona , 1461eco irailaren 23a ), Aragoico eta Naffarroaco infantea, Vianaco Princea eta Gironaco princea (1458 - 1461), Gandiaco duquea (1439 - 1461) Montblanceco duquea (1458 - 1461) eta Naffarroaco Resumaco reguegaia (1441 - 1461) içan cen ^[1] .

Vianaco Carlos Johannes II.a Aragoicoaren — Alfonso V.a Aragoicoaren anaia chiquia— eta Blanca I.a Naffarroacoaren — Carlos III.a Naffarroacoaren alaba— semea cen. Bi arreba içan cituen: Blanca II.a Naffarroacoa eta Leonor I.a Naffarroacoa ^[2] .

Vianaco princea cultura handico guiçona içan cen. Poesiac idatzi cituen, gaztelaniaz guehiena , eta catalanez guti batzuc, baina haren lan aiphagarriena Crónica de los reyes de Navarra historia-liburua içan cen, 1843an Yanguas y Miranda historialariac çucendua eta ossatua arguitaratu cena ^[3] . Aristotelesen Ethica gaztelaniaratu çuen.

Familia eta seme-alabac Aldatu

1439co irailaren 30ean, Erriberrin , Ines Clevesecoarequin , Philippe III.a Borgoinacoaren lobarequi , ezcondu cen, baina ez çuten seme-alabaric içan. Guero, ezconcecotan egon cen haimbat alditan; adibidez, Elisabeth I.a Gaztelacoa içanen cenarequin ^[4] .

Princeac maitale ugari içan cituen eta hauequin haimbat sasicume:

Armendariceco Maria, Leonor arrebaren doncella, eta Naffarroaco Anaren ama.
Napolin , Vacaco Brianda, Naffarroaco Philipperen ama.
Sicilian , Capp icena çuen doncella, Naffarroa eta Aragoico Johannes Alfonsoren ama.
Sayaseco Guiomar, seme-alabaric ez.
Mallorcan , Margarita Colom; seme eceçagun bat içan çuen harequin; Christobal Colon aguia ? (Hau da Mallorcaco Universitatean eguin duten azquenengo ikerquetaren emaitza. Theoria horren arauera, Colon Felanitchen, Mallorcan, jaio cen ^[5] . Gainera, contuan içan behar da Carlos IV.a, Aragoico Johannes II.aren seme içanic, Mallorcaco Resumaren oinordecoa cen, eta ascotan lurralde horretan egoitea guertha citequeen gauça cela ^[6] ).

Ondorengotzaren gaineco liscarrac Aldatu

Naffarroaco Carlos IV.a içan behar çuena, Vianaco princea içan cen (1423-1461). Titulu hau bere aitona cen Carlos III.ac sorthu çuen, 1423an, harençat eta bere ondorengo erregaiençat. Vianaco princeari cegoquion Naffarroaco regue içaitea ama hilcean, halaxe erabaqui baitzuten aitonac, amac berac eta Naffarroaco gortheec . Erabaqui hau, ordea, ez çuen hainçat hartu Johannes II.ac. Aitaren eta semearen arteco haimbat liscarren ondorioz, bien arteco harremana erabat gaiztotu eguin cen, eta 1451co irailean reguetzeraco guerra civila phizt cen Naffarroan.

Gaztelaco tropec çucenean parte hartu çuen gathazca horretan, Vianaco princearen alde. Carlos princea preso hartu çuten Oibarren , eta preso cegoela, haren anaiaordea Fernando, Fernando Catholicoa reguea içan cena, jaio cen. 1453an ascatu çuten, baina 1455ean Johannes II.ac Leonor alaba gazteena, Gaston Foixcoaren emaztea, hautatu çuen ondorengo, Vianaco princea eta honen arreba Blanca behin bethico bazter utzita.

1456an Napolira joan cen Vianaco princea, eta ossaba Alfonso V.a Aragoico reguearen escuetan utzi çuen aucia, haren eta aitaren arteco bitartecaritza eguin ceçan, baina Alfonso V.a accordioric gauçatu gabe hil cen, eta Johannes II.ac Aragoi eta Cataluniaco Regnua artu çuen oinordecotzan. Hala, aita-semeen arteco gathazca Cataluniara hedatu cen; catalan oligarchiac princearen alde eguin çuen, Johannes II.aren autoritarismoaren aurka baitzegoen.

1460co urtharrilean accordio batera iritsi ciren aita-semeac. Berceac berce, Vianaco princeac, aitaren barkamenaren truque, bere mendeco lurrac itzuli behar cituen eta uko eguin behar ceraucon Naffarroan eta Sicilian vicitzeari; beaumondarrec ez çuten horrelacoric onhartu. 1460co marchoan, Barcelonara iritsi cen Carlos, eta osso harrera ona eguin ceraucoten/cioten. Oinordecotzaren aucia compondu gabe cegoen artean. Henrique IV.a Gaztelacoa regueac bere arreba Elisabeth, Elisabeth Catholicoa reguina içanen cena, Vianaco princearequin ezconaraci nahi çuen, eta lagunça militarra escaini ceraucon princeari Naffarroaco koroa escuratzeco. 1460co abenduaren 2an, Johannes II.ac preso hartu çuen princea Lleidan . Baina catalanec, matchinatuta, princerrico ondorengo eta governari nagussi hautatu çuten princea, eta Johannes II.ac ascatu eguin behar içan çuen 1461eco otsailaren 25ean. Hurrengo hilean, Vianaco princea Cataluniaco ascatassunen babesle guisa omendu çuten Barcelonan. Johannes II.ac berac Cataluniaco tenienteorde icendatu çuen. Bien bitartean, princearen ascatassunaren berriac suspertuta, beaumondarrac borrocara deithu çuten eta guerra civila phiztu cen berriro Naffarroan. Nolanahi ere, urthe bereco abuztuan Aragoico eta Gaztelaco regnuen arteco baquea icempetu cen eta, ondorioz, reguetza lorceco lagunçaric gabe gueratu cen princea. Urthe hartaco irailaren 23an hil cen tuberculosiac jota edo, batzuen ustez, poçoituta, aitarequin behin bethico accordiora iritsi gabe. Princea hilcean, barcelonarrec sanctutzat hartu çuten.

Referenciac Aldatu

Articulu honen eduquiaren çathi bat Lur hiztegui encyclopedico tic edo Lur encyclopedia thematico tic cherthatu cen 2011/12/27 egunean. Eguile-escubideen jabeac, Eusco Jaurlaritzac , hiztegu horiec CC-BY 3.0 licenciarequin arguitarat ditu, Open Data Euscadi webgunean .

↑ Paschal Ros, Alfonso. (1998). Las raçones del príncipe: una biographía de Carlos de Viana; Arteta. Fundación Mariscal Don Pedro de Navarra ISBN 84-605-8301-5 . .
↑ Iribarren, Manuel. (1983). El príncipe de Viana. Poçuelo de Alarcón: Espasa-Calpe ISBN 84-239-1027-X . .
↑ Ibars, Mariona. (1998). El príncipe de Viana. Barcelona Editiones del Bronche ISBN 84-89854-35-1 . .
↑ Ramírez Vaquero, Eloísa. (2001). El príncipe de Viana. Iruñea: Naffarroaco Governua ISBN 84-235-2141-9 . .
↑ Verd Martorell, Gabriel. (1986). Christóbal Colón y la revelación del enigma. ISBN 978-84-398-7877-3 . .
↑ Verd Martorell, Gabriel. (1992). Christóbal Colón era noble y de sangre real. ISBN 978-84-604-1727-9 . .

Campo estecac Aldatu

Datuac: Q470641
Multimedia: Charles of Navarre, Prince of Viana

[1] Paschal Ros, Alfonso. (1998). Las raçones del príncipe: una biographía de Carlos de Viana; Arteta. Fundación Mariscal Don Pedro de Navarra ISBN 84-605-8301-5 . .

[2] Iribarren, Manuel. (1983). El príncipe de Viana. Poçuelo de Alarcón: Espasa-Calpe ISBN 84-239-1027-X . .

[3] Ibars, Mariona. (1998). El príncipe de Viana. Barcelona Editiones del Bronche ISBN 84-89854-35-1 . .

[4] Ramírez Vaquero, Eloísa. (2001). El príncipe de Viana. Iruñea: Naffarroaco Governua ISBN 84-235-2141-9 . .

[5] Verd Martorell, Gabriel. (1986). Christóbal Colón y la revelación del enigma. ISBN 978-84-398-7877-3 . .

[6] Verd Martorell, Gabriel. (1992). Christóbal Colón era noble y de sangre real. ISBN 978-84-604-1727-9 . .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]