Iruñeco cathedrala

Iruñeco Andre Mariaren Jassocundearen cathedrala XV. mendean Iruñeco Alde Çaharrean eraiquitac cathedral gothicoa da. Orube berean, lehenago, cathedral romanico bat eta, ciur asco, romatar capitolioa ere egon ciren. Iruñeco eta Tuteraco archidiocesiaren egoitza da. Berce cathedral batzuetan ohicoac diren eraiquinac ditu, hala nola eliça , claustroa eta sacristia ; baina, horiez gain, baditu aleteguia , janguela , capitulu-guela eta loguela ere. Azquen horiec bere ancinaco cabildoari lothutac eguneroco vicitzacoac dira, mendeetan cehar cathedral guehienetan eraitsiac. Cathedrala ossatzen duten guelac, garai eta stylo bat baino guehiagotan eraiqui ciren; gaur egun, çutic diraute guela romanico batzuc, baina, batez ere, gothico styloan eraiquitacoac dira nagussi (horien artean, eliça eta claustroa), XIV. mendetic XVI.era bitartecoac. Mendebaldeco fachada, stylo neoclasicocoa , XVIII. mendearen amaieran eraiqui cen.

Iruñeco Andre Maria Reguinaren cathedrala
UNESCOren guiçateriaren ondarea Cultura ondassuna
Naffar bidea Iruñeco Alde Çaharra
Andre Maria Reguinaren cathedralaren fachada. Irudi guehiago
Cocapena
Herrialdea	Euscal Herria
Provincia	Naffarroa Garaia
Udalerria	Iruñea
Coordenatuac	42°49′11″N 1°38′27″W
Historia eta erabilera
Irequiera	1394
Icenaren jathorria	Mariaren Jassocunde
Religionea	catholicismoa
Elizbarrutia	Iruñea eta Tuteraco archidiocesia
Icena	Maria
Architectura
Styloa	architectura gothicoa Architectura neoclasicoa
Guiçateriaren ondarea
Referencia	669-185
Escualdea	Europa eta Iphar America
Icen-emaitea	bilkura )
BIC	RI-51-0000755
185
Webgune officiala

Eraiquin mulço horretan, nabarmencecoac dira: claustroa, Europaco arte gothicoco onenen artecoa eta XIV. mendeco claustroric onena jotzen dena; sukaldea , Europa ossoco sukalde gothicoaren hirur adibide bakarretaco bat; eta, azquenic, fachada nagussia, peninsulaco neoclasicismoaren obraric garbi eta adiarazgarrienetaco bat.

Cocalekua

Iruñeco Alde Çaharreco lekuric garaiena den muino batean dago, Erdi Aroan Nabarreria ceritzon burgu historicoan.

Bere aurrealdean Nabarreria calea , Curia calea eta Compañia caleac bat eguiten dute, alboan Naffarroaco Administratione Publicoaren Institutuaren egoitza , San Jose plaçatchoa eta Redin calea daude, atzealdetic berriz Iruñeco harresiaz gain Barbaçan Aphezpicuaren ingurubidea du.

Historia

Cathedralaren aurretic

Egungo eraiquinac eremu çabala harcen du hirico alde çaharrean, cehazqui, Nabarreriaren goico aldean. Iruñeco gune honetan aurkitu dira aztarna archeologico çaharrenac, Burdin Aroan datatuac. Thoqui honetan bertan, hiri romatarraren gune nagussia cegoen, honen hondaquin ugari aurkitu direlaric eraiquinaren barnean eta campoan eguindaco indusqueta archeologico ezberdinetan, templuac harcen duen thoquia, cardoaren eta decumanoaren bidegurutzearequi bat cethorrela frogatzen dutenac, hiri romatar ororen erdigune neuralguicoa irudicatzen çuten bi caleac.

Iruñeco eliçaren berri içan cen lehen aldia 589an içan cen, Toledoco hirurgarren concilioan hiri horretaco gotzaina aiphatzen cen documentu batean . Eta gotzain bat bacegoen, cathedra bat içan behar çuen eta, beraz, cathedral bat cegoen. Hala ere, thoqui horretan eliz eraiquin baten existenciaren lehen froga physicoa, eraicunça romanicoaren cimenduetan cherthatua aurkitu cen, eta bere aurpeguietaco hiruc landutaco capitell bat da, IX. edo X. mendecoa, garai hartan eliça bat cegoela berretsico luqueena.

924an , Abd al-Rahman III.ac eraitsi çuen eliz ospetsu bat cegoen (lehen aiphatutaco capitella eliça horretacoa içanen cena), Iruñeco campainaren barnean Naffarroa erass çutenean. Anso Abarca regueac (970-994) Iruñeco hiribildua eman ceraucon Sancta Mariari. Anso Nagussiac elizbarrutico lehen templua berreraiqui çuen, eta bulçada erabaquigarria XII. mendean eman cen. 1086 . urthean, Petri Rodezcoa aphezpicua cannonigo secularren ordez calonje regularren ommunitate finco bat jarri çuen, San Agustinen Arauaren arauera, honela, 1100 eta 1127 artean eraiquitaco stylo romanicoco cabildoa sorthu çuen . Sagaratzea , 1127co aphirilaren 12an egui çuen Anso Larrosa gotzainac Alfonso I.a Naffarroacoa reguearen lagunçarequin .

Cathedralaren eraicunça phaseac

Cathedral romanicoaren planta, gaur egungo cathedralarequin alderatuta.

XIII. mendearen amaieran eta XIV.aren lehen erdian, gothico styloco claustro berria eraiqui cen, eta, XII. mendean cehar, eraiquin gothico batzuc eraiqui ciren, Barbaçana cappera eta janguela casu. 1390co uztailaren 1ean cathedra romanicoa erori cen coruaren aldetic, fachada eta burualdea uquitu gabe gueratuz. Haimbat escu-harce eguin ciren hurrengo mendeetan mulço ossoan, eta aiphagarriena da fachada romanicoaren ordez neoclasicoa jarri cela XII. mendearen amaieran.

1100 eta 1127 artean cathedral romanicoa eraiqui cen. 1276an Nabarreriaco Guerra içan cen Iruñeco burgüen artean. Nabarreria guztiz sunsituta gueratu cen, eta ez cen etche berriric eraiqui hurrengo 50 urthean . 1313an Luis I.a Naffarroacoac cathedralari atchiquitaco cabildoco etcheac berreraiquitzea baimendu çuen, guehienac gaur egungo San Jose plaçan eta Dormitaleria calean . Berreraicunça hassi cenean, gainera, Içurri Belça iritsi cen Iruñera. Epidemia honec, Euscal Herrian , eragui nabarmena içan çuen , baita cathedralean ere: 1348an ehun bat cannonigo cituen cathedralac, eta erdia baino ez ciren vici 1363an; 1372an hogueita hamarretic berce çorci hil ciren eta borz hildaco guehiago içan ciren 1378an . Hala ere, urthe horietan, Cathedralaren cabildoac burgua berriro gendez bethetzeco esforçua eguin çuen, higuiecinen cudeaqueta eguiten .

Cathedral romanicoaren çathiric handiena 1390ean erori cen. Fachadac eta burualdeac baino ez çuten çutic iraun . Berria eraiquitzeco lanac, ordea, berehala hassi eta XV. mende hassiera amaitu çuten. Claustro berria 1290 eta 1350 artean eraiqui cen. Claustro gainecoa 1472an bucatu çuten. Barbaçana cappera eta janguela, berriz, 1330ean . Sacristiac XVII. mendecoac dira. Gaur egungo fachada 1784 eta 1802 artean eraiqui cen, XVIII. mendera arte iraun çuen fachada romanicoa ordezcatzeco. Fachada berria Ventura Rodrígüez architectoare diseinuari jarraiquiz eguin cen, stylo neoclasicoan , Santos Angel Otchandategui durangarraren obra-çucendaritzapean.

Iruñeco cathedralean, Erdi Aroco peninsulaco architectura eta, oro har, arte- stylo bat baino guehiago bilcen dira. Alabaina, frances eraguimpeco gothicoa nagussitzen çaie gaineraco stylo guztiei. Obrac herritarrec beren vorondatez emandaco diruarequin hassi ciren; Iruñeco aphezpicu cen Arnaldo Barbaçangoac eman cerauen/cien jarraipena, eta evreuxtarrec bucatu cituzten.

Monumentu-mulço honen barnean hirur çathi nagussi berheici behar dira: cathedralaren beraren nabea, claustroa eta elementu ossagarri edo aphaingarriac. Cathedralaren nabearen berreraicunça 1394. urthean hassi cen, Carlos III.a Noblearen reguetzaren garaian. Ondoren, Martin Çalba prelatuac San Martinen capperaren eta Ebanjelioaren aldeco nabearen bi çathiren eraicunça ordaindu çuen. Lancelot aphezpicuare garaian, berriz, alde horretaco gurutzaduraren cimenduac bota/vota ciren. Anso Otheitzacoac , reguearequin erdi bana, Epistolaren nabea eraiqui çuen. Eta erdico nabearen obrac, Carlos III.a regueac hassi cituenac, Blanca II.a reguinaren garaian amaitu ciren. Agaramontar eta beaumontarren arteco guerra cela-eta, obrac gueldiric egon ciren, baina, ondoren, Joan Albretecoa regueac jarraipena eman cerauen/cien, eta Alessandro Cesarini Iruñeco arçapezpicu cela amaitu ciren erabat.

Eraicunçaren ondoren

1673 eta 1733an bi leherqueta egon ciren Bolboraren errotan , Arançadi inguruan cegoen bolbora fabrican. Honec calte handiac eguin cerauzquion cathedralaren decorationeari, berheciqui pinnaculei.. Cabildoac componquetac José Sufiri encargatu cituen, 1933co açaroaren 21ean jada amaituta cituena. Beirateac 1773an berritu ciren, baina pinnaculuac ez ciren nehoiz ere berritu .

Eliça

Eliçaren barnealdea.

Gaur egungo templu gothicoa eraiquitzeco raçoina aurreco templu romanicoa bat-batean erori cela içan cen. Honec, lanac azcar hastera behartu çuen, cathedrala Naffarroaco resumaco ekinçaric garrancitsuenetaraco esparru beçala balerauco/valio baitzuen, regueen koroatze eta bilerac, euren bathaioa edo euren lurpercea, hilcen cirenean. Raçoin honegatic, bere berreraicunça, Carlos III.a Noblea , Leonor Trastamaracoa eta bere oinordecoençat helburu nagussi bihurtu cen, osso ohicoa ez cena. Normalqui, cabildoac eta gotzainec cathedral mulçoetan eguiten ciren escu-harceen costuac ordaincen cituzten garai horretan eta, regueec, capperac, erretaulac edo urrheguinça pieçac soilic ordaincen cituzten garaian. Casu honetan, aurreco eraiquinaren hondamena ia erabatecoa cenez, eta cabildoac eta gotzainac eraicunça berriaren costuac bere gain harcea ecinezcoa cenez, regueec euren errenten çathi bat templu berria eraiquitzeco erabilico çuten, beranduago euren alaba Çuriac eguine çuen beçala .

XII. mendearen amaieran ceuden eta Europa ossoan nagussi cen styloa gothicoa cen. Naffarroan, Franciarequin muga çuelaco eta bertan leinu frances ezberdinac governatu cituelaco, Evreux (urth horietan governatzen çutenac) eta Champagnea casu, Franciaren eraguina osso garrancitsua eta ethengabea içan cen XII. eta XII. mendeetan cehar, eta, horregatic, eliça berria gothico francesean eraiqu cen.

1394co maiatzaren 27an jarri cen lehen harria, gurutzaduratic erdico nabearen bigarren çuthabeco erliebean iracur deçaquegun beçala, ebanjelioaren aldean, Virgina eseri baten aurrean belhaunicatutaco hirur calonje irudicatzen dituen erliebe baten azpian, non honaco hau jarcen duen: Capi(tu)l(u)m eccl(esie) Pampilon(ensis) an(no) M.CCC.LXXXX.IIII. .

Barnealdea

Cathedralaren oimplanoa , ohi denez, habearteac , gurutzadurac eta burualdeac ossatze dute. Habearteac hirur habearte ditu: erdico habearte bat handiagoa da (12,2 m çabal eta 25,3 m garai), eta bi alboco ditu (7 m çabal eta 12,8 m garai). Habearteac sei çathitan banatzen dira, baina azquena, fachadatic hurbilen dagoena, fachadarequin batera eraiqui cen XVIII. mendearen amaieran .

Alboco habearteetan cehar atchiquita, cappera batzuc daude, epistolaren aldetic gurutzaduratic hurbilen dauden bi tarteac içan ecic. Horiec spacio cehaztugabe bati emaiten deraucote/diote bide, eta hori eliça jada amaituta cegoen claustroaren sarrerarequin lotzeco beharrarequin açalcen da. Nahiz eta cappera guehienac contrahormen artean gueratzen den habeartearen çathi bati dagozquion, mendebaldeco fachadatic hurbilen dauden bi capperec bi athali dagoquien spacioa harcen dute. Guztiac lauquiçucenac dira eta 5,2 metroco çabalera eta 6,5 metroco lucera dute, lucera hori bikoizten duten bikoitzac içan ecic, eta casu guztietan altuera alboco habearteen berdina da .

Habearte nagussiaren euscarriac forma rhomboidaleco çuthabe salvuetsiec ossatzen dituzte, moldura ahurrez berheicitaco hamabi çuthabetcho finequin. Horiec parpain-arcu eta arcu formeroen pisua eusten dute, baita nervio diagonalena ere. Alboco habeartearen eta capperen artean dauden pilareac ez dira salvuetsiac; beraz, aurrecoen ancecoac içan arren, eguitura aldatu eguiten dute neurri batean. Berçalde, cappera bikoitzec çuthabe salvuetsi bat dute, barrutic eta campotic baquetoiric ez duena, circuluerdi-formaco sectionea baicic. Arcuac çorrotzac dira, erlaitz oss marcatucoac eta profil molduratucoac.

Leihoac

Habearte nagussian dagoen beirate bat.

Nabarmencecoa da alboco habearteetaco arcuen eta erdico habearteco leihoen artean gueratzen den horma-spacioa. Içan ere, leihoac ecin dira luceagoac içan, campoaldetic daude alboco habearteen estalquiarequin eta capperequin, azquen horiec aurrecoen altuera berecoac baitira. Ez da harritzecoa casu hau ikustea, baina bai, ordea, horma huts hori ez cela traceria edo triforio batequi componduco, eta horrec horma astun baten itchura eta impressione negativoa emaiten du.

Erdico nabeco leihoac dira handienac. Tarte bakoitzeco bi daude, altuera handian, chandaca handiagoac eta chiquiagoac direnac, eta, aldi berean, diseinu alternativoa dutenac. Arcu çorrotz charambeldu batez ossatuta daude, bi arquiboltaz ossatu , alde banatan berce haimberce çuthabetchotan çurcaiztuac. Behealdea, ezpondan dagoen isurqui batez rematatua dago, eta, bere barnealdea, erpinean traceria bat eusten duten bi mainelec banatzen dute. Repicatzen diren bi diseinuac, tarte bakoitietan, arcu osso çorrotz, secanteac eta tanguenteac dira, barnealdea circuluetan inscribatutaco lauquiequin bethetzen dutenac. Tarte bikoitietan, traceria hirur circulu handiz ossatuta dago, eta circulu horiec hirur carratu dituzte, alde okerrac eta lauquiçucen inscribatuac dituztenac.

Capperetaco leihoac ancecoac dira, baina chiquiagoac, eta mainel batez bakarric banatuta daude. Traceriac desberdinac dira, baina oinharrizco elementu berberec ossatzen dituzte.

Sabaia

Cathedralaren sabaia.

Cathedraleco nabe guztiac ojiba-gangaz estalita daude. Erdico habearteac gurutze-ganga bakunac ditu, barlonga c, bat athal bakoitzean, parpain-arcuen bidez banatuta, eta gangaren guilçarriac fajoi-arcuarequin lotzen dituzten lucetaraco lothuren bidez sendotuta. Ojiba-arcua fajoia baino altuagoa da. Nervioec eta fajoiec sectione triangueluarra, acutua eta molduratua dute. Horma-bulharrac hormatic jaisten den çuthabetcho batean bermatzen dira, nabearen çuthabean cehar.

Ganguen eta fajoien guilçarriac motivo heraldicoz , cicelcatuz eta polychromatuz aphaindut daude, eta, aldi berean, nervio eta lothurec armarri chiqui bat dute guilçarriaren ondoan, baina polychromatua bakarric. Gurutzaduratic hassita, honaco armarriequin eguinen dugu topo: Carlos III.a Noble, Çuria reguina, Naffarroa-Evreux, Çuriaren hassieracoa, eta, borzgarren athalean, Martin Peraltacoa gotzainaren armarria. Seigarren athalac, garai neoclasicoan eraiquia içan cenez, ez çuen polychromiaric, ezta armarri heraldicoric ere, eta, beraz, azquen çaharberritzean (1992-1994), birsorce hypothetico bat eguin cen, eliçaren gaineracoan conservatutaco adibideetatic abiatuta, bai baitira jathorrizcoac eta architecturaren garaiquideac. Guilçarrien decorationeari dagoquionez, azpimarragarriena da polychromia ez cela guilçarrietan eta armarrietan bakarric applicatu, baicic eta horien inguruan laur metroco diametroa harcen duela, eta, beraz, gangaren çathi bat polychromatuta dagoela. Deigarria bada ere, hau ohicoa cen Erdi Aroan , non harri leuna cein cicelcatua polychromatzen cen.

Alboetaco habearteetaco ganguec anceco eguitura dute, baina guilçarriac ez daude fajoiarequin lothuraren bidez lothuta. Erdico habearteac, fajoiec, guilçarriec eta nervioec beçala, regue eta gotzainen armarri heraldicoac dituzte, eta guilçarriaren inguruan, gangaren çathi bat ere polychromatuta dago .

Capperac

Johannes Bathaiatzailearen capperaco errataula.

Capperac gurutzeria simpleco ganguez estalita daude, eta guilçarriac armarri heraldicoz aphainduta daude, baina ez bethi. Ohitura den beçala, capperac sanctu baten edo guehiagoren icenean daude, eta mendeetan cehar batzuec titulartassuna aldatu dute. Gaur egun icen hauequin eçagutzen dira (nabearen oinetatic hassita, Ebanjelioaren aldean):

• Johannes Bathaiatzailearen capper , mendez mende icen bereco parochia içan dena, cathedralari guztiz lothua baina, aldi berean, Nabarreriaco eliça guisa functionatu çuena. Ancinaco eraiquia, cathedralari itsatsia, guztiz barnean gueratu cen 1394-1501 artean eguin ciren hedapenen ondorioz, eta cappera guisa barneratu cen. Horregatic, Iruñeco parochiaric çaharrena da. Jesusen Lagundiaren camporaquetaren ostean, 1767an , Compañia calean dagoen Jesus eta Mariaren eliça libre gueratu cen; bertara muguitu cen parochia 1951n .
• Sancta Christinaren capper .
• San Joseph eta San Thomasen capper .
• San Andresen capper .
• Sandoval capper (guirolan).
• Santisimoaren capper .
• San Joan ebanjelariaren capper .
• Sancta Catalinaren capper .

Gurutzadura

Gurutzadura carratua da, eta bi bessoac bi athalez ossatuta daude; lehenengoa angeluçucena da, alboco habeartearen çabaleracoa, eta hurrengoa ia carratua. Ganga erdico habeartearen altuera berean dago, eta habeartearen anceco pilareec eusten deraucote/diote; baina, casu honetan, hamasei çuthabetchoc ossatzen dute, eta ez hamabic.

Bi bessoec bi leiho dituzte, bata bercearen parean, gurutzaduratic hurbilen dagoen çathian. Eguitura leihoen ancecoa da, baina traceria flamigueroa da. Bi arrosa-leiho chiqui horma picoac çulhatzen dituzte, traceria flamigueroarequin, claustroaren ipharraldeco hegalaren ancecoa.

Gurutzaduraren estalquia, bere borz guilçarriac dituen terceletedun ganga batez ossatuta dago. Bessoetatic hurbilen dauden tarteec gurutzeria simplea dute, barlonga, lucetaraco lothuraz sendotua, eta campoaldecoec gurutze-ganga soilac dituzte, carratuac eta lucetaraco eta ceharcaco lothurac dituztenac. Nervioec nabecoec baino profil çorrotzagoa eta complexuagoa dute, eta horren raçoina da gueroco eraicunça phase batecoa dela. Gueroago eraiqui cela eracusten duen berce eguitate bat guilçarrietan thailuric ez egoitea da, nahiz eta hori dissimulatuta ikusten den, urrhe-coloreco çurezco atzeco guilçarri handiequin estalita baitaude. Guilçarrien inguruco gangac berriz polychromatuta daude.

Burualdea

Presbyterioco baldaquinoa neogoticoa da. Barruan duen Ama Virginaren sculptura, XII. mendecoa, ordea.

Iruñeco cathedralaren burualdea presbyterioac eta capperac eguiten dituen guirola batec ossatzen dute. Presbyterioaren oimplanoa pentagono irregularra da. Guirolac, bere aldetic, laur çathi ditu, erdico biac hexagono regular erdinac dira, eta berce biac, pentagono irregularrac eta elkarren artean ezberdinac.

Presbyterioa erdico habeartearen eta gurutzaduraren altuera berecoa da. Arcu çorrotz çabal batez lothuta dago. Guirola aldera, osso çorrotzac diren laur arcu chiqui daude, hirur çuthabe biribiletan çutic, gangaco arcuen pisua jassotzeco çuthabetcho bat atchiquita dutela. Leihoac nabearen ancecoac dira, baina mainel bakarrecoac, chiquiagoac eta traceria flamigueroac dituztenac.

Estalquia pentagono irregularrera egoquitutaco içar-formaco nervio-ganga bat da. Borz nervio nagussi ditu, borz elementu ossatzen dituztenac, gurutzaduraren ondocoa gainoncecoa baino ascoz çabalagoa delaric garhaipen arcuarequin moztuta. Nervio nagussiac elkarren artean binaca lothuta daude terceleteen bidez, gurutzaduratic hurbil daudenac içan ecic, berez terceleteac ez direnac eta garhaipen arcuarequin ebaquitzen dituztenac. Aldi berean, terceleteac nervio nagussiei lothuz elkarcen dira, honela, sei punctaco içar bat ossatuz. Punctu horien junturec hostoz landutaco guilçarriac dituzte. Nervioen profila gurutzaduraren berdina da.

Guirolaren alderic nabarmenena sacristia banataraco sarreraco bi atheac dira . Biec anceco eguitura dute, hostotza naturalistaz aphaindutaco arcu conopial batez ossatua, intradosarequin aphaindu , hostotza duen arcu conopial batez gainjarria eta lore handi batez rematatua, hori guztia alboetara pinnaculu caxeatuez mugatua. Dirudienez, XIV. mendearen amaieran datatu daitezque, eta, jathorrian, hilhobiac harceco ciren, baina eçabatu eguin ciren, guirolaren ondoren sorthutaco sacristietara iristeco.

Guirolan hirur leiho chiqui baino ez daude. Bata mainel batean oinharritutaco jathorrizco traceria gordetzen duena, bercea mainelic ez duena, eta hirurgarrena, traceria modernoa dirudiena.

Estalquiac, nervioen bidez, sei edo borz çathitan banatuta daude, tartearen arauera. Guilçarriac armarri heraldicoa içaiteco prestatuta badaude ere, bakarra dago cicelcatuta, eta gaineracoac gurutzaduran beçala, egurrezco guilçarriec ezcutatzen dituzte.

Cathedral gothicoetan osso ohicoac ez diren bi elementu batzen ditu. Alde batetic, capperequin bat eguiten duen guirola, eta, bercetic, presbyterioan alboco paramentu pare bat dituena, honen hondoan bao bat jarri beharrean çuthabe bat egoitea eraguiten duena .

Campoaldea

• Hegoaldea, claustroaren aldea

• Ekialdea, burualdea

• Ipharraldea, XV. mendeco San Jose plaçatchoco athea

Nabeen gorphutzac bi paramentu desberdin ditu campoaldean. Behecoa capperei dagoquie eta goicoa erdico habeartearen goico aldeari. Leihoec barrualdeco schema bera dute, baina arcuaren gainean hauts-babes bat dago, ipharraldean guiça buruen mensulec eta hegoaldean animalienec eusten deraucoten/diotena. Çathi bakoitza, laur angeluco forma duen contrahorma simple batec banatzen du, borz ipharraldean eta hirur hegoaldean. Contrahorma honetatic, laur angeluco berce contrahorma batean bermatuta dagoen circulu laurden formaco ostico-arcu soil bat irteten da. Ez dago ciur pinnaculuric ez dagoen, nehoiz existitu ez direlaco edo desaguertu eguin direlaco. Hegoaldean, hormatutaco athe çorrotz bat dago.

San Jose plaçatchoco athe gothicoa.

Gurutzadura eta nabeen gorphutza bat dathoz altueran eta çabaleran. Hegoaldeco fachada çathi batean bakarric ikus daiteque, claustroari atchiquita baitago. Ipharraldea, berriz, bere ossotassunean ikus daiteque. Goico aldean arrosa-leiho bat ikussico dugu, eta beheco aldean San Jose plaçatchoco ath gothicoa.

Athe hau, 1425 ingurucoa, Janin Lomme Tournaicoa eta bere tallerrari egozten çaio . Jambetan hirur baquetoi eta bi arquibolta çabal dituen arcu çorrotz batez ossatua dago. Loroi bikoitz batez koroatutaco arcu conopiala, pinnaculuetan amaitzen diren bi contrahormaz marcoztatua eta landare-motivoac dituen hauts-babes batez babestua. Tympanoan, Virginaren koroatzea irudicatzen da.

Contrahormac lauac dira, azquen tartera iristen diren arte. Bai hemen, bai burualdean, badaquigu pinnaculuen existencia, horietaco bat gorabehera ezberdinetatic viciric athera baitzen eta bere lekutic eraitsi 1990eco hamarcadan , erorcearen beldur. Beraz, berce guztiac erori eguin ciren, 1733an Bolboraren errotaren leherqueta seguruenic , cathedra ossoa haimberce caltetu çuena eta, berheciqui, bere aphaingarriac, hala nola, beirateac, traceriac eta pinnaculuac .

Cathedralean lurperatutacoac

Carlos III.a Naffarroacoaren eta Leonor Trastamaracoaren hilhobi .

Naffarroaco regueac eta familiacoac:

• Garcia V.a Naffarroacoa († 1150 )
• Anso VI.a Naffarroacoa († 1194 ) , Ansa emaztea († 1175 ) eta Remiguio semea († 1229 )
• Tibalt I.a Naffarroacoa († 1253 )
• Henrique I.a Naffarroacoa († 1274 )
• Philippe III.a Naffarroacoa († 1343 )
• Carlos II.a Naffarroacoa († 1387 )
• Carlos III.a Naffarroacoa († 1425 ) , Leonor Trastamaracoa emaztea († 1415 ) eta Carlos , Luis , Maria , Elisabeth eta Margarita seme-alabac.
• Lancelot Naffarroacoa , princea Alexandriaco patriarch .
• Ines Clevesecoa , Vianaco princessa († 1448 ) .
• Gaston I.a, Vianaco princea († 1470 ) .

Museoa

Saconceco, iracurri: « Iruñeco Elizbarrutico Museoa »

Cathedrala eta bere alboco eraiquinec ossatzen duten mulçoan Iruñeco Elizbarrutico Museoa dago. Honetan mulçoa ikusteaz gain elizquiçunetan erabili ohi diren religione elementuac ikusgai daude.

Bibliographia

• Haimbat Eguile. (1990). Gran encyclopedia navarra. Iruñea: Caja de Ahorros de Navarra ISBN 84-87120-10-5 . .
• Haimbat Eguile. (1994a). La Cathedral de Pamplona. Tomo I. Iruñea: Caja de Ahorros de Navarra ISBN 84-87120-22-9 . .
• Haimbat Eguile. (1994b). La Cathedral de Pamplona. Tomo II. Iruñea: Caja de Ahorros de Navarra ISBN 84-87120-23-7 . .
• Martínez de Agüirre, Javier. (1987). Arte y monarquía en Navarra 1328-1425.. Pamplona: Institución Príncipe de Viana ISBN 84-235-0794-7 . .

Ikus, gainera

• Iruñeco Elizbarrutico Museoa
• Iruñea eta Tuteraco archidiocesia
• Iruñeco Cultura Ondassun cerrenda

Campo estecac

Euscarazco Wikipedian bada athari bat, gai hau duena: Iruñea

• Iruñeco cathedralaren webgunea

• Datuac: Q389210
• Multimedia: Cathedral of Pamplona