Henrique I.a Naffarroacoa

Henrique I.a Naffarroacoa
	; Irudi guehiago
; Naffarroaco reguea	; 1271 - 1274
; Naffarroaco reguea
Vicitza
Jaiotza	1244 (egutegu gregorianoa)
Herrialdea	Naffarroaco Resuma
Heriotza	Iruñea , 1274co Uztailaren 22a (29/30 urthe)
Hobiratze lekua	Iruñeco cathedrala
Familia
Aita	Tibalt I.a Naffarroacoa
Ama	Margarita Borboicoa
Ezcontidea(c)	Blanca Arthoiscoa (1269 (egutegu gregorianoa) -
Seme-alabac	ikussi Joana I.a Naffarroacoa ; Johannes Enriquez Lacarracoa ; Tibalt Naffarroacoa ;
Anai-arrebac	ikussi Tibalt II.a Naffarroacoa ; Beatriz Naffarroacoa ; Margarita Naffarroacoa (1240-1307) ; Blanca Naffarroacoa ; Marquesa Gil de Rada (en) ;
Leinua	Champagnea leinua
Jarduerac
Jarduerac	aguintaria

Henrique I.a, Guicena ( 1244 - 1274co uztailaren 22a ) Naffarroaco regue içan cen ( 1270 - 1274 ); eta, Henrique III.a icenaz, Champagnea eta Brieco condea ere bai. ^[1]

Articulu hau Naffarroaco regueari buruzcoa da; beste erranahietaraco, ikus « Henrique I.a ».

Biographia Aldatu

Infantea Aldatu

Aita Tibalt I.a eta anaia Tibalt II.a cituen. ^[2] Petri anaia 1261ean hil celaric, Naffarroaco oinordeco bihurtu cen.

Tibalt II.a anaia haurric gabe cegoen eta ongui negociatu nahi çuen Henriqueren ezconça. Lehenic 1265an adostu cen Henrique ezconduco cela Biarnoco Gaston VII.aren alabarequin. Henrique gaztea, bitartean, maitemindu cen andereño noble batequin eta oldartu cen anaiaren projectuen aurka (haur bat içan çuten). ^[3] Bi anaien arteco desadostassuna luçatu cen 1269 arte, Henriquec onhartu çuelaco Çuria Arthoiscoarequin ezconcea

Anaiaren erreinaldian, regueordea içan cen hau campoan cegoena. Regue berri bihurtu cen azquena oinordecoric gabe hil cenean. 1270eco abenduan anaia hil bacitzaion ere, 1271co marchora arte ez cen aldarricatua eta 1273co maiatza arte ez cen koroatua.

Reguea Aldatu

Naffarroaco foruac cin eta guero, Francia aldera joan cen Champagnea eta Brieco bere lurraldeac cirela eta Philippe III.a omenceco ^[4]

Bere erreinaldian Naffarroaco economia asco haci cen. Hala ere, 1259co Parisco Itunac bere itsassoaren athea itchi çuen. Naffarroaco Resuma, Franciaco alliatu cena, Anglaterra içan çuen Gascoinian bere ipharraldeco mugan.

Regue baqueçalea içan cen eta ez çuen Philippe Gaztelaco infantearen proposamenac onhartu Philipperen anaia cen Alfonso X.a Gaztelacoaren aurka eguiteco. 1270. urthean Philipperen alde eguin çuen, Gaztelaco Resumac kendutaco cembait lurralde berrescuratzeco asmotan. Baina guero jarrera aldatu eta Tibalt semea Alfonsoren alaba batequin, Violante Gaztelacoarequin hain çucen ere, ezconcea adostu çuen. ^[5]

Bere erreinaldiaren hirurgarren urthean guicentassuna cela eta hil cenez, ecin da bere politicaz asco erran. Itchura denez, herri xumearequico joera eracutsi çuen. 1266an, Nabarreria San Cernin eta San Nicolasetic banatzea onhartu çuen (ikussi Iruñeco burguac ). Liçarra , Los Arcos eta Viana hiribilduei escubide eta foru eman cerauzten eta nobleequin harreman onac içan cituen.

Hil cenean (dirudienez, loditassunagatic ^[6] ), Joana iceneco urthebetheco alabatchoa utzi çuen. ^[7] 1273an bere lehensemea, Tibalt icenecoa Liçarraco gazteluco almena batetic eroria hil citzaiolaco. Iruñeco cathedralean lurperatuta dago.

Dante Alighieriren Jaincotiar comedia liburuan aguertu cen, Garbitoquico athee aurren XIII. mendeco Europaco berce regueequin batera. Henrique ez da çucenean aiphatua baina bai ceiharca "aurpegui ederretacoa" edo "Franciaco içurriaren aitaguinharreba" ( italieraz : Suocero della Peste di Francia ) ecicenez.

Familia Aldatu

Aitona Tibalt III.a Champagneiao conde	Amona Çuria Naffarroacoa	Aitona Archivalt VIII.a Borboico jauna	Amona Alix Forezcoa
Aita Tibalt I.a Naffarroac regue		Ama Margarita Borboicoa
Henriqu I.a Naffarroaco reguea

Ezconça eta seme-alabac Aldatu

Henrique ezcondu cen 1269an Arthoisc Roberto I.a condearen Çuria alabarequi . Bi seme-alaba içan cituzten:

Tibalt infantea (1270/1271-1273), haurçaroan hila.
Joana (1273-1305), Naffarroaco reguina.

Alhargundu eta guero Çuria berriz ezcondu cen Edmundo Lancastercoarequin (1275).

Berçalde ezcondu baino lehenago, Henriquec gaztaroco maitalearequin seme bat utzi çuen: ^[3]

Johannes Enriquez (1266-1321), Lacarraco jauna.

Referenciac Aldatu

↑ Suárez Fernández, Luis. (1970). Historia de España: Edad Media. Madril: Gredos .
↑ Colección diplomática de los reyes de Navarra de la dynastía de Champaña 3: Enrique I de Navarra (1270-74). Donostia: Eusco Ikascunça ISBN 84-89516-02-2) . .
↑ ^a ^b Jaurgain, J.-B.-E. de . (1885). Arnaud d'Oihenart et sa famille. Paris: H. Champion, Libraire Quai Malaquais .
↑ Gallego Gallego, Javier. (1994). De Enrique I a Carlos I (1270-1328). Iruñea: Minçoa ISBN 84-85891-57-0 . .
↑ González Jiménez, Manuel. (2004). "IX". Alfonso X el Sabio. (1. arguitaraldia) Barcelona: Editorial Ariel S. A., 248, 257 or. ISBN 84-344-6758-5 . .
↑ Güillaume de Nanguis. (1843). Chronique des rois de France et de Vies de Saint Louis et de ses frères, Philippe le Hardi et Robert. Géraud .
↑ Johnstone, Hilda. (1999). Francia: gli ultimi Cappetingui. in: Storia del mondo medievale . VI, 569–607 or. .

Ikus, gainera Aldatu

Campo estecac Aldatu

Datuac: Q366919
Multimedia: Henry I of Navarre

Aurrecoa Tibalt II.a	Naffarroaco reguea 1270-1274	Ondorengoa Joana I.a
Aurrecoa Tibalt V.a	Champagneiaco condea 1270-1274	Ondorengoa Joana I.a

[1] Suárez Fernández, Luis. (1970). Historia de España: Edad Media. Madril: Gredos .

[2] Colección diplomática de los reyes de Navarra de la dynastía de Champaña 3: Enrique I de Navarra (1270-74). Donostia: Eusco Ikascunça ISBN 84-89516-02-2) . .

[Jaurgain-3] Jaurgain, J.-B.-E. de . (1885). Arnaud d'Oihenart et sa famille. Paris: H. Champion, Libraire Quai Malaquais .

[4] Gallego Gallego, Javier. (1994). De Enrique I a Carlos I (1270-1328). Iruñea: Minçoa ISBN 84-85891-57-0 . .

[5] González Jiménez, Manuel. (2004). "IX". Alfonso X el Sabio. (1. arguitaraldia) Barcelona: Editorial Ariel S. A., 248, 257 or. ISBN 84-344-6758-5 . .

[6] Güillaume de Nanguis. (1843). Chronique des rois de France et de Vies de Saint Louis et de ses frères, Philippe le Hardi et Robert. Géraud .

[7] Johnstone, Hilda. (1999). Francia: gli ultimi Cappetingui. in: Storia del mondo medievale . VI, 569–607 or. .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]