Wikipedia

Guardia

Arabaco udalerria
Articulu hau Arabaco udalerriari buruzcoa da; beste erranahietaraco, ikus « Guardia (arguipena) ».

Guardia [4] Arabaco hegoaldeco udalerri bat da, Arabaco Rioxa escualdeco herriburua, Gasteiztic 64 bat kilometro hegoaldera cocatua.

Guardia
  Araba , Euscal Herria
Guardia hiribilduaren ikuspeguia airetic.

Guardiako armarria

Administrationea
Statua Espainia
Erkidegoa Euscal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea Araba
Escualdea Arabaco Rioxaco Quadrilla
Icen officiala Laguardia
Alcatea Lucio Castañeda Martinez de Treviño ( EAJ/PNV )
Posta codea 01300 / 01308 / 01309 / 01321
INE codea 01031
Herritarra guardiar
Cocapena
Coordenatuac 42°33′00″N 2°34′59″W  /  42.55°N 2.5830555555556°W  / 42.55; -2.5830555555556
Map
Açalera 81,08 cm 2
Garaiera 635 metro
Distancia 44 cm Gasteiça
Demographia
Biztanleria 1.483 (2022)
19 (2021)
alt_left   727 (%49)   (%51,7) 767   alt_right
Densitatea 19,12 biztanle/cm²
Hazcundea
(2003-2013) [1] 		% 4,44
Çaharce tasa [1] % 22,22
Ugalcortassun tasa [1] ‰ 23,39
Economia
Jarduera tasa [1] % 79,81 (2011)
Genero desoreca [1] % 18,19 (2011)
Langabecia registratua [1] % 7,85 (2013)
Euscara
Euscaldunac [1] % 21,78 (2010)
Caleco erabilera [2] %  (2016)
Etcheco erabilera [3] % 5.63 (2016)
Datu guehigarriac
Sorrera data 1164
Webgunea http://www.laguardia-alava.com
Guardiaco planoa, Francisco Coello geographoa 1840an eguin . Nabaria da hiribilduaren cocagune strategicoa muino lucearen gainean.
Guardiaco aincirac .

Hiribildua udalerrico erdialdean dago, eremu lauan nabarmencen den muino baten gainean. Haren inguruan, Naffarroaco regue Anso Azcarrac harrizco harresi bat eraiquiaraci çuen, eta çathi handi batec oraindic çutic dirau. Gaurdaino gorde dira harresico borz sarrera: Mercadal, Carnicerías, Páganos, San Juan eta Sancta Engracia atheac. Hirico caleec ere eusten deraucote/diote Erdi Aroco guiro berheciari. Economiaren aldetic, ardoa da inguru horretaco productu nagussia, eta mahasti eta ardandegui ugari ditu herriac.

Etymologia Aldatu

Garai batean, batez ere XX. mendeco azquen laurdenean, udalerriaren euscal icençat Biasteri erabili içan cen, icen çaharra hori celacoan. Areago, deithura hori icen officiala içaitera iritsi cen. [5] Henrique Knörr euscalçain eta philologoac gai hori ikertu ostean, ordea, Biasteri [5] hori Binasperi herriaren icen çaharra cela arguitu cen (egun Lanciegoco auçoa, ancina Guardiaren parte içana). [5] Ondorioz, Euscalçaindiac udalerriaren euscal icena Guardia dela arautu çuen. [4]

Geographia Aldatu

Cantabria mendilerroaren hegoaldean cocatzen da, Ebro ibaiaren ezquerraldean.

Ingurune naturala eta clima Aldatu

Hiribildutic guerthu Guardiaco Biotopo Babestua dago. Bertan, Guardiaco aincirac iceneco urmaelac daude, laur guztira ( Prao de la Paúl , Carralogroño , Musco eta Carravalseca ), hecegune-mulço garrancitsua ossatzen dutenac. Agui denez, ancina Ebro ibaiac sorthutaco lacu handi baten lehorcearen ondorioz sorthu ciren urmael horiec.

Udalerri mugaquideac Aldatu

Historia Aldatu

Aurreneco aztarnac Aldatu

Guardia inguruan Neolitho garaico aztarna ugari aurkitu dira. C.a. 3000 urthe inguruan Bilharco heçurren leicea populatua egon cen eta Bronche Aroa içan arte haimbat ehorzqueta tricuharri aurkitu dira inguruetan, ala Guardian, Cripanen nola Bilharren. Guardiacoac Hueseragana , Layaça , Sothillo eta San Martin dira. Guardiaren hegoaldean, herritic bi kilometro ingurura, Neolitho garaico (3035-3365) hobi handi bat aurkitu da, gutienez 298 hilhotz dituena [6] .

La Hoya deithuric muinoan, Guardiatic 500 bat metro ipharrera, Burdin Aroco aztarnategu bat aurkitu cen 1935ean , horrec Guardia herria ancinacoa dela frogatzen du. Adituec deraucoten/diotenez, 4 hectarea çabala den La Hoya ancinaco herrian duela 3.400 urthetic vici içan cen gendea. Celtiberiarrac iristearequin batera La Hoya mercartaritza eta lurralde antholacunça gune garrancitsua bihurtu cen. C.a. III. mendean ordea bertan behera utzia içan cen, horren raçoiric ez da eçagutzen. Gaur egun eremu archeologicoa visita daiteque, alboan eraiqui den museoarequin batera.

2008an Guardiaco alde çaharrean C. a. III. eta II. mende bitarteco aztarnac aurkitu cituzten, adituec celtiberiarrequin relationatu cituztenac [7] .

Romatarren garaico archeologi eremu bat ere aurkitu da, Las Pilas del Cammino de Logroño icena eman çaiona. 450 m²-co açalera harcen du indusqueta eremuac eta elceguinça lantegui baten aztarnac dira. Labe handi bat aurkitu da, bi metro luce eta metro bateco altuera duena. Teilac, peçuac eta ceramicazco harlauçac ere aurkitu dira inguruan. Elce lanteguiaren inguruan berce eguitura batzuc ere topatu dituzte [6] .

Erdi Aroa Aldatu

Guardia osso hiri çaharra da. X. mendearen hassiera (908. urthean dirudienez) Guardiaco muinoan gaztelua eraiqui çuen Naffarroaco Anso Abarcac , Naffarroaco Resuma Gaztelaren erassoetati babesteco. Hiri garrancitsua içan cen X-XII. mendeetan.

Naffarroaco Regue-reguinac vici içan ciren bertan tarteca eta Çuria Naffarroacoa Guardian jaio eta bertan ezcondu cen Gaztelaco Anso III.arequin. Çuriaren anaia cen Naffarroaco Anso VI.ac forua eman ceraucon hiribilduari 1164 . urthean. Anso VII.ac herria gothortu eguin çuen harresi sendo bat eraiquiz inguruan. Dorre garaiac eraiqui ciren eta almenaz ornitu ciren harresiac. Laur athe eraiqui ciren, Paganoseco athea (mendebaldean), Mercadal (hegoaldean), San Juan athea (hego-ekialdean) eta Sancta Engracia athea (ipha -ekialdean). XV. mendean borzgarren bat eguin cen ekialdean, Carnicerias athea icenaz eçagutzen dena. Harresiaren barruan hirur cale luce eçarri ciren iphar-hegoalde norabidean, eta erdialdean plaça errectangularra [8] .

Foruen jabe eguindacoan, Guardia haci eta hedatzen hassi cen, eta hori contuan hartuta, Fernando IV.ac haimbat escubide erabilceco baimena eman ceraucon merkataritza eta garapen economicoa erraztearren. 1351 . urthean, Naffarroaco resumaren eta Gaztelacoaren arteco guerrac ugariac cirenean aleguia, Guardiac naffarra içaiteco vorondatea berretsi çuen. Hala eta guztiz ere, urthe batzuc gueroago, Naffarroaco Carlos II.a regueac Gaztelaco Henrique II.aren escu utzi çuen Guardia ( 1367 ). 1386an Gaztelaco Joan I.ac berriro itzuli ceraucon Guardia Naffarroaco Carlos III.ari beaumontarren eta agaramontarren arteco guduen garaian Guardia Gaztelaren mende gueratu cen, nahiz eta 1469an Naffarroare escu egon.

Azquenic, Fernando catholicoaren aguintaldia (1486), Guardia Gaztelaren mende gueratu, eta Arabaco hiri bihurtu cen, nahiz dembora jaquin bateraco soilic onhartu bertaco biztanleec.

Aro modernoa Aldatu

Gaztelac Naffarroa conquistatu ondoren Guardiac mugan egoiteari utzi ceraucon. Hiriac militar içaera galdu çuen orduan eta garapen economicoa içan çuen, ardoguinça oinharri hartuta. Hiriaren azpialdea çulhatu eguin cen eta galeria horiec upategui familiar guisa erabilcen hassi ciren [6] . XVI eta XVIII mendeen artean jauregui ugari eraiqui ciren, beren armarri eta teilatu ornatuequin [8] .

XVI. eta XVII mendeetan haimbat içurrialdi jassan cituen eta hiriaren populationea hamarrenera jeitsi cen [6] .

Iberiar Peninsulaco guerran borroca latzac içan ciren Guardiaren inguruan: alde batetic francesac, eta bercetic Çurbanoren , Lecetaren ( Dos Pelos ) eta Minaren aguindupea ceuden guerrillariac. Lehen Carlistaldian (1836), Arabaco III. Battalioi carlistac hiria setiatu baçuen ere, ez çuen harceco auqueraric içan. Bigarren Carlistaldian , berriz, carlistec bitan hartu çuten hiria beren mende, eta liberalec bietan berrescuratu çuten. Hiria osso caltetua guelditu cen.

XX mendea Aldatu

XX. mendearen hassieran herriac haimbat azpieguitura sorthu cituen eta horrequin recuperatzen hassi cen. 1920. urthean Raimundo Deunaren Hospitalea inauguratu cen eta 1927an escola [6] .

Mendearen amaieran ardoguinçan oinharriturico tourismogunea bihurtu cen.

Economia Aldatu

Nekaçari herria da, batez ere. Dagoen industria nekaçaritzaren , eta berheciqui mahastien inguruan sorthuricoa da. Guardiaco economia, beraz, ardoguinçan eta haren inguruco tourismoan oinharritzen da. Arabar Rioxaco ardoaren ekoizle nagussietacoa da udalerria. Herrico upateguietan ikus daiteque ardoaren ekoizpena pausoz pauso.

Banaqueta administrativoa Aldatu

Guardiaco udalerria laur herriz ossatua dago:

Demographia Aldatu

Guardiaco biztanleria

Politica Aldatu

Egungo Guardiaco Udalbatza 2019co maiatzaren 26co hautescundeetan erabaqu cen. Hautescundeen ondoren, EAJ/PNV-c hiru cinegotzi escuratu cituen, aurreco urthean baino bat behiago. Eusco Alderdi Popularrac hiru cinegotzi lorthu cituen (aurrecoetan baino bat gutiago) eta Bildu coalitioneac bi lorthu cituen. PSOE alderdiac, berriz, cinegotzi bat escuratu çuen. EAJ/PNV alderdico Lucio Castañeda Martinez de Treviño hautatu çuten alcate.

Guardiaco udalbatza

Alderdia

2015eco maiatzaren 24

2011co maiatzaren 22

Cinegotziac Voto copurua Cinegotziac Voto copurua
Alderdi Popularra (PP)
4 / 9
375 (%   40,5)
5 / 9
519 (%   51,03)
Euzco Alderdi Jelçalea (EAJ)
2 / 9
225 (%   24,3)
3 / 9
311 (%   30,58)
Euscal Herria Bildu * (EHBILDU)
2 / 9
210 (%   22,7)
1 / 9
146 (%   14,36)
Herritarrac (C's)
1 / 9
78 (%   8,42)
*2011co hautescundeetan Bildu guis aurkeztu cen coalitionea.
Datuen ithurria: Hautescundeen emaitzac euscadi.net webgunean

Alcateac Aldatu

Hauec içan dira Guardiaco azquen alcateac:

Alcatea Aguintaldi hassiera Aguintaldi amaiera Alderdia [9]
Javier Sampedro Sampedro [9] [10] [11] 1979 1983 Centro Democraticoaren Batassuna
Javier Sampedro Sampedro [11] [12] 1983 1987 Alliança Popular / Alderdi Democrata Popularra /UL
Javier Sampedro Sampedro [12] [13] 1987 1991 Aggruppacion de Electores Independientes de Laguardia
Javier Sampedro Sampedro [12] 1991 1995 Alderdi Popularra
Javier Sampedro Sampedro [12] 1995 1999 Alderdi Popularra
Javier Sampedro Sampedro [12] 1999 2000 a Alderdi Popularra
2000 2003 Alderdi Popularra
Javier Sampedro Randez [14] 2003 2007 Alderdi Popularra
Maria Jesus Amelibia Argote [15] 2007 2011 Euzco Alderdi Jelçalea
Jose Manuel Ameçaga [16] [17] 2011 2015 Alderdi Popularra
Pedro Leon Garcia de Olhano [9] 2015 2019 Alderdi Popularra
Lucio Castañeda Martinez de Treviño [15] [18] [19] [20] [21] [22] 2019 2022 b Euzco Alderdi Jelçalea [23]
Raul Garcia Ezquerro [24] [25] 2022 2023 Euzco Alderdi Jelçalea
2023 Jardunean

a Alcateac ez çuen legueguinçaldia bucatu.

b 2022co aphirilean Lucio Castañeda Martinez de Treviño alcateac dimissionea aurkeztu çuen.

Garraioa Aldatu

Araba Bus sareco                   eta   lineec cerbitzua emaiten deraucote/diote herri honi:

    Araba Bus
  Cerbitzua     Hassiera     Ibilbidea     Amaiera ⁠
8 Logroño
(guelthoqia ) 		Logroño (Portales) • Oion (industrialdea) • Oion • Moreda Araba • Labraça • Gorrebusto • Ecora • Binasperi • Lanciego • Cripan • Bilhar Guardia ⁠
9 Gasteiz
(guelthoqia ) 		Gasteiz ( Bastiturri ) • Gasteiz (ephaiteguic ) • Gasteiz (Gaztelaco Athea) • Bastida • Donebiquendi Çuncerra • Abalose • Samaniego • Leça (hospitale ) • Guardia • Guardia (hotel-gasolindeguia) • Logroño (Portales) Logroño
(guelthoqia ) ⁠
9 Gasteiz
(guelthoqia ) 		Gasteiz ( Bastiturri ) • Gasteiz (ephaiteguic ) • Gasteiz ( universitatea ) • Armentia Trebiñu • Argote • Albaita • Baxauri • Obecuri • Navarrete • Bernedo • Meanuri • Meano • Ecora • Oion • Logroño (Portales)
Gasteiz ( Bastiturri ) • Gasteiz (ephaiteguic ) • Gasteiz ( universitatea ) • Armentia Trebiñu • Uriçaharra • Leça (hospitale ) • Guardia • Guardia (hotel-gasolindeguia) • Logroño (Portales) 		Logroño
(guelthoqia ) ⁠
10 Logroño
(guelthoqia ) 		Logroño (Portales) • Casablanca • Serna • Asa • Guardia (hotel-gasolindeguia) • Guardia • Paganos • Nabaridas • Leça • Leça (hospitale ) • Samaniego • Abalose • Donebiquendi Çuncerra • Bastida Haro ⁠
11 Logroño
(guelthoqia ) 		Logroño (Portales) • Casablanca • Serna • Asa • Campillar • Guardia (hotel-gasolindeguia) • Guardia • Lapuebla de Labarca (marquesin ) • Lapuebla de Labarca (Cale Nagussia) • Elciego • Mañueta Escuernaga ⁠
17 Bilbao Çambrana • Briñas • Haro • Bastida • Donebiquendi Çuncerra • Abalose • Samaniego • Leça (hospitale ) • Guardia • Asa Logroño
(guelthoqia )

Gainera, Escualdeco Garraioa sareac linea bat ditu udalerrian:

    Escualdeco Garraioa
  Cerbitzua     Hassiera     Ibilbidea     Amaiera ⁠
22 Guardia
Leça Osp. 		Oion • Ecora • Binasperi • Lanciego • Cripan • Bilhar • Serna • Asa • Campillar • Mañueta • Escuernaga • Samaniego • Lapuebla de Labarca • Elciego • Paganos • Nabaridas • Leça Guardia
Leça Osp.

Cultura Aldatu

Hizcunça Aldatu

Ez daquigu ciur noiz utzi citzaion euscaraz hitz eguiteari Guardian, baina nombait IX eta XVI. mendeen bitartean coca daiteque haren galera.

Gaztelaniaz hitz eguiten da nagussiqui. Euscaldunac %21,78 dira gaur egun (2010).

Jaiac [6] Aldatu

  • Gaiteroen eguna . Maiatzean içaiten da eta sona handico festa eguna da. Jesús Martínez Jimeleo -ri omenaldia eguiteco sorthu cen eta urthero ospatzen da.
  • San Isidro eguna maiatza erdialdera içaiten da eta necaçal machinaria eta productuen açoca eguiten da.
  • San Juan eta San Pedro jaiac dira Guardiaco festa nagussiac [8] . Ekainaren 23 eta 29 artean ospatzen dira. Jaiac hasteco dançariec eta catchimorroac aguintariei dança eguiten derauete eta jaiac amaitzeco "upelaren ehorzqueta" eguiten da.
  • Joan Lepamoztu Deunaren eguna abuztuaren 29an ospatzen da, udaren bucaera adiarazten duena.
  • Berberanaco romeria irailean içaiten da.
  • Paganosen haimbat jai ospatzen dira:
    • Urtharrilean Arabaco Rioxaco jairic goiztiarrenac eguiten dituzte. Ardo beroa edatea dute ohitura, hotz ikaragarria eguin ohi du eta.
    • San Blas eguna otsailaren 3an içaiten da. Chulalai dança traditionala eguiten da eta erliquiari musu emaiten çaio. Dança chaoticoa da, edonorc harcen du parte eta aldacadac eta iphurdicadac emaiten dira.

Religionearequin lothurico ohiturac Aldatu

Gabonetan jaiotza ikusgarria jarcen da Regueen Andre Mariaren eliçan . 73 personaiec ossatzen dute. Jaiotzaco irudiac muguicorrac dira eta Gabon eguneco meça nagussiaren ondoren Jesus haurchoaren jaiotza ancezten dute. Regue egunean umearen gurça da ancezten dutena. jaiotzaren aurreneco aiphamena 1749. urthecoa da eta 1767. urthean Domingo Busteroc berriztu eta handitu eguin çuen [6] .

Aste sanctuan processioac eguiten dira orcegun eta orciral sanctuetan [8] . Orciralean "ilce atheratzea" eguiten da; Jesuchristo gurutzetic ascatu eta hilhobian sarcen da.

Quirolac Aldatu

Ondassun nabarmenac Aldatu

Guardiac Erdi Aroco herrien eçaugarri guztiac ditu: harresia, dorretcheac, oinetcheac, eliça romanico-gothicoa, gaztelu-dorrea, etab.

Erdi Aroco herrien artetic, hauxe da traçaqueta eta hiriguinça çaharra hobequien gordetzen duena.
Spacioaren banaqueta ipharraldeco eta hegoaldeco ercetan dauden gothorleku-elicen inguruan dago eguina. Erdico calea da Cale Nagussia, eta horren inguruan mendixcaren topographiari eusten deraucoten/dioten berce cale perimetralac daude, aldeetan curvatzen direnac (Paganos, Sancta Engracia eta jadanic desaguertua dagoen horren luçapena, San Juan). Erdi Aroco typologia gordetzen duten ceharcaco cantoiac mozten dituzte horiec (batez ere Esquide eta Castillo calea).
Guardia herriaren Erdi Aroco hiriguinçac garbi mugatzen cituen hiriaren haimbat eremu functione berhecitaraco. Ipharraldearen functione garrancitsuena herria babestea cen, horretaraco ceuden gaztelua eta gothorleku-eliça. Hego-ekialdean juduen auçoa cegoen, inguruan harresiaren hego eta ekialdeco çathiac, Cale Nagussia (mendebaldean) eta plaça eta San Joan eliça (ipharraldea ). Berce hiri-eremuan bilcen cen genderic guehiena, guiçarte mailaren arauera hirur caletan banatuta, honelaxe: Cale Nagussian jaunchoac, eliçatic eta udal eracundeetatic hurbil. Paganosen merkatariac eta burguesac eta Esquide calean eta berce cantoietan herri xehea.

Ikus, gainera: Cerrenda:Guardiaco cultura ondassunac

Iruditeguia Aldatu

Guardiar ospetsuac Aldatu

 
Guardiaco hirigune historicoaren egungo oimplanoa.

Herri eta hiri senidetuac Aldatu

Guardia ondorengo herri eta hiriequin senidetuta dago:

Referenciac Aldatu

  1. ↑ a b c d e f g Euscal Herriari Beguira. Udalbilça .
  2. ↑ «Caleco erabilera herrialdez herrialde» Euscararen erabilera (Wikipedia) .
  3. ↑ «Etchec erabilera» Euscararen erabilera (Wikipedia) .
  4. ↑ a b Euscalçaindiaren onomastica datuteguia. Onomastica Batzordeac emandaco erizpen eta gommendioa (Noiz consultatua: 2010-08-07) .
  5. ↑ a b c Biasteri edo Guardia, nola erabili?. Sustatu.com , 2002co urriaren 31 (Noiz consultatua: 2010-08-07) .
  6. ↑ a b c d e f g «Hassier » www.laguardia-alava.com (Noiz consultatua: 2020-04-12) .
  7. ↑ (Gaztelaniaz) Aztarnen aurkicunçaren berria El Correo eguncarian
  8. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) «Conjunto monumental de Laguardia» Alava Tourismo (Noiz consultatua: 2020-04-12) .
  9. ↑ a b c «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz consultatua: 2020-03-21) .
  10. ↑ (Gaztelaniaz) «La ilusión de aquellos Alcaldes de hace 40 años» Blog Rioxa Alavesa (Noiz consultatua: 2020-03-09) .
  11. ↑ a b «Laguardia - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2020-04-13) .
  12. ↑ a b c d e «Sampedro Sampedro, Javier - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2020-03-14) .
  13. ↑ «Sampedro Sampedro, Javier - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2020-03-20) .
  14. ↑ «Sampedro Rández, Javier - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2020-03-14) .
  15. ↑ a b (Gaztelaniaz) «El PNV recupera el poder y promethe «otra manera de hacer las cosas»» El Correo 2019-06-15 (Noiz consultatua: 2020-03-15) .
  16. ↑ (Gaztelaniaz) «Fallece atropellado el exalcalde de Laguardia José Manuel Améçaga» Diario de Noticias de Álava 2023-05-26 (Noiz consultatua: 2023-06-08) .
  17. ↑ (Gaztelaniaz) «Fallece en Egypto el alcalde de la pequeña localidad alavesa de Lantarón Javier Uriarte» El Diario 2023-06-12 (Noiz consultatua: 2023-06-28) .
  18. ↑ (Gaztelaniaz) «Alcaldías en Álava: Labastida, Cigoitia y Laguardia para el PNV, Samaniego para EH Bildu» Gasteiz Hoy 2019-06-15 (Noiz consultatua: 2020-03-14) .
  19. ↑ «Guardiaco alcateac dimissionea eman du, governu barruco desadostassunac direla eta - Arabaco rioxa» Alea 2022-04-21 (Noiz consultatua: 2022-04-29) .
  20. ↑ (Gaztelaniaz) «Dimitt el alcalde de Laguardia» Gasteiz Hoy 2022-04-21 (Noiz consultatua: 2022-04-26) .
  21. ↑ (Gaztelaniaz) «Lucio Castañeda officialiça las discrepancias en Laguardia con su dimissionón como alcalde» Noticias de Alava 2022-04-21 (Noiz consultatua: 2022-04-26) .
  22. ↑ (Gaztelaniaz) «Dimitt el alcalde de Laguardia, Lucio Castañeda (PNV)» EITB 2022-04-21 (Noiz consultatua: 2022-04-26) .
  23. ↑ (Gaztelaniaz) SL, THAI GABE DIGITALA. (2019-06-14). «EH Bildu y PNV cierran un acuerdo para Bastida y Guardia» naiz: (Noiz consultatua: 2020-03-14) .
  24. ↑ «Raul Garcia Ezquerro Guardiaco alcate berria da, EAJ eta EH Bilduren accordioari esquer - Arabaco rioxa» Alea 2022-04-27 (Noiz consultatua: 2022-04-29) .
  25. ↑ «Aldaba jo dute Oionen - Arabaco rioxa» Alea.eus (Noiz consultatua: 2023-06-08) .
  26. ↑ Guardiaco hirigune historicoaren icendapena EHAAn [ Bethico hautsitaco esteca ]
  27. ↑ «Blanca de Navarra - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2020-04-12) .
  28. ↑ «Cardiel, Joseph - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2020-04-12) .
  29. ↑ «Samaniego Çabala, Félix María Sánchez de - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2020-04-12) .
  30. ↑ «Viana, Felipe de - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2020-04-12) .
  31. ↑ «Leçama y González del Campillo, Antonio de - Auñamendi Eusco Encyclopedia» aunamendi.eusco-ikascunça.eus (Noiz consultatua: 2020-04-12) .

Ikus, gainera Aldatu

Campo estecac Aldatu

Euscarazco Wikipedian bada athari bat, gai hau duena:
Euscal Wikiatlasa


" https://eu.wiquipedia.org/w/index.php?title=Guardia&oldid=9326553 "(e)tic escuratuta