Wikipedia

Gaztelania

hizcunça romanicoa, Iberiar peninsula ipharraldean sorthua

Gaztelania edo espainiera [2] ( castelllano, español ) hizcunça romanceetarico bat da, iberiar taldecoa. Erdi Aroco Gaztelaco Resuman sorth cen, latin arruntac bertaco hizcuncequin içandaco uquipen-egoeraren ondorioz. Horrela bada, euscararen haimbat eçaugarri phonetico bereganatu ditu (borz bocaleco systema, hassieraco f -a galcea...).

Gaztelania, espainiera
español — castellano
Hispanophone global world map language 2.svg
     Gaztelania hizcunça officialçat duten herrialdeac.

       Statu Batuetaco statuotan biztanleriaren %25 edo guehiago gaztelaniazco hiztunac dira.        Statu Batuetaco statuotan biztanleriaren % 10-20 artean gaztelaniazco hiztunac dira.

       Statu Batuetaco statuotan biztanleriaren % 5-9,9 artean gaztelaniazco hiztunac dira.
Datu orocorrac
Lurralde eremua Argentina , Bolivia , Chile , Colombia , Costa Rica , Cuba , Dominicar Republica , Equador , Equatore Guinea , Espainia , Guatemala , Honduras , Mexico , Nicaragua , Panama , Paraguai , Peru , Puerto Rico , El Salvador , Uruguay , Venezuela talde erranguratsuac non: Andorra , Aruba , Bellice , Brasil , Canada , Gibraltar , Israel , Marocco , Hollandar Antillac , Trinidad eta Tobago , Ameriquetaco Statu Batuac , Philippinac
Hiztunac 407 millioi, lehen hizcunçatzat ; [1] berce 90 millioi, bigarren hizcunçatzat
Ranquinga 2
Officialtassuna Argentina , Bolivia , Chile , Colombia , Costa Rica , Cuba , Dominicar Republica , Equador , Mendebaldeco Sahara , Equatore Guinea , Espainia , Guatemala , Honduras , Mexico , Mexico Berria ( AEB ), Nicaragua , Panama , Paraguai , Peru , Puerto Rico , El Salvador , Uruguay , Venezuela
Escualdea Europaco gune batzuc, Erdialdeco Americaco eta Hego Americaco guehiengo , Iphar Americaco gune batzuc eta Caribea ; halaber, ethorquinen taldeec hitz eguiten dute, continente guztietan
UNESCO sailcapena 1: ciurra
Arauguilea Associación de Academias de la Lengua Española
Hizcunça sailcapena
guiça hizcunça
hizcunça nostraticoac
euro-asiar hizcunçac
indoeuropar hizcunçac
Italiar hizcunçac
Hizcunça romanceac
italo-mendebaldeco hizcunçac
mendebaldeco hizcunça romanceac
Gallo-Iberian (en) Itzuli
Hizcunça ibero-romanceac
Iberia Mendebaldeco hizcunçac
Castilian languagues (en) Itzuli
Informatione philologicoa
Hizcunça-typologia subjectua aditza objectua , syllabadun hizcunça , place–manner–time (en) Itzuli eta pro-drop languague (en) Itzuli
Dembora grammaticalac orainaldia , compound past perfect (en) Itzuli , past imperfect (en) Itzuli , pluperfect (en) Itzuli , preterite (en) Itzuli , past anterior (en) Itzuli , simple future (en) Itzuli eta future perfect (en) Itzuli
Modu grammaticalac indicativoa , aguintera , subjunctivoa eta baldinçazco modua
Genero grammaticalac genero masculinoa eta genero femeninoa
Casu grammaticalac nominatiboa
Alphabetoa Spanish alphabet (en) Itzuli eta latindar alphabetoa
Hizcunça codeac
ISO 639-1 es
ISO 639-2 spa
ISO 639-3 spa
Ethnologüe spa
Glottolog stan1288
Wikipedia es
Linguasphere 51-AAA-b
ASCL 2303
IETF es

Munduan 407 millioi personac lehen hizcunça dute. [1] Espainian eta Hispanoamericaco ia statu guztietan officiala da. Ama hizcunça moduan, munduco bigarren hizcunça erabiliena da, chineraren atzetic. Bigarren hizcunçatzat dutenac ere contuan hartuta (guztira, 600 millioi persona), munduco laurgarrena da, chinera , anglesa eta hindiaren ondoren. Francesarequin batera, Euscal Herrico bi erdara nagussietac bat da.

Historia Aldatu

 
Europaco hego-mendebaldeco hizcuncen garapena, tartean gaztelaniarena, eracusten duen mappa chronologicoa.

Ancinaco gaztelania Erdi Aroan Cantabria aldeco latinaren aldaera içan cen. Berce hizcunça batzuen eraguina jasso çuen, batic bat arabierarena , baina baita visigothoen germaniar hizcunçarena eta aurreco iberiar sustraiarena ere. Euscarac ere eraguina içan omen çuen, phonologian batic bat (borz bocal içaitea, b eta v consonanteen arteco nahasqueta, hassieraco f -aren galera...), baina hori fincatzeque dago.

Erreconquistaren garaian, Iberiar peninsulan cehar çabaldu cen Gaztelaco Resuma bera hedatu ahala. Consonanteen birdoitze baten ondoren, egungo eguitura sorthu çuen. [3] XVI. mendetic aurrera, Espainiar Imperioa Ameriquetara eta Asiara hedatzean, gaztelania ere çabaldu cen. Hastapenean thoquian thoquico hizcunçac respectatu baciren ere, XVIII. mendetic aurrera gaztelaniaren erabilera imposatuz joan cen. XIX. mendean , Ameriquetac herrialdeec independencia lorthu çutenean, elite berriec gaztelania areago çabaldu çuten, herrialde bakoitzean natione batassuna indarcearren.

Lehen grammatica 1492coa da, Antonio de Nebrijac idatzia, Europaco hizcunça moderno bateraco aurrenecoa. Hizcunçaren Regue Academia 1713an sorth cen, "gaztelaniaren hitzac eta erranbideac eraric çucenenean, dotoreenean eta garbienean fincatzeco".

Egungo egoerari dagoquionez, gaztelania 21 herrialdetan officiala da, hirur continentetan (Europan: Espainia ; African : Equatore Guinea ; eta gaineracoac, American). Mundu ossoan, 407 millioi lagunec dute lehen hizcunçatzat . [1]

Gaztelaniaren lurralde eremua Aldatu

Hona hemen gaztelaniazco hiztun guehien dituzten statuen cerrenda:

Alphabeticoqui sailcatuta Lehen hizcunça duten hiztunen copuruaren arauera
  1. Alemania (410.000)
  2. Ameriquetaco Statu Batuac (41.000.000)
  3. Andorra (40.000)
  4. Argentina (41.248.000)
  5. Australia (150.000)
  6. Bellice (130.000)
  7. Bolivia (7.010.000)
  8. Brasil (19.700.000)
  9. Canada (272.000)
  10. Costa Rica (4.220.000)
  11. Dominicar Republica (8.850.000)
  12. Equador (10.946.000)
  13. Equatore Guinea (447.000)
  14. El Salvador (6.859.000)
  15. Resuma Batua (900.000)
  16. Rumania (7.000)
  17. Russia (1.200.000)
  18. Espainia (44.400.000 )
  19. Philippinac (2.658)
  20. Finlandia (17.200)
  21. Francia (2.100.000)
  22. Guatemala (8.163.000)
  23. Guyana (198.000)
  24. Haiti (1.650.000)
  25. Hego Corea (90.000)
  26. Honduras (7.267.000)
  27. Israel (160.000)
  28. Italia (455.000)
  29. Japonia (500.000)
  30. Colombia (45.600.000)
  31. Cuba (11.285.000)
  32. Libano (2.300)
  33. Marocco (86.000)
  34. Mendebaldeco Sahara (341.000)
  35. Mexico (106.255.000)
  36. Nicaragua (5.503.000)
  37. Panama (3.108.000)
  38. Paraguai (4.737.000)
  39. Peru (26.152.265)
  40. Puerto Rico (4.017.000)
  41. Suedia (39.700)
  42. Turkia (29.500)
  43. Chile (15.795.000)
  44. China (250.000)
  45. Uruguay (3.442.000)
  46. Venezuela (26.021.000)
  1. Mexico (106.255.000)
  2. Colombia (45.600.000)
  3. Espainia (44.400.000)
  4. Argentina (41.248.000)
  5. Ameriquetaco Statu Batuac (41.000.000)
  6. Peru (26.152.265)
  7. Venezuela (26.021.000)
  8. Brasil (19.700.000)
  9. Chile (15.795.000)
  10. Cuba (11.285.000)
  11. Equador (10.946.000)
  12. Dominicar Republica (8.850.000)
  13. Guatemala (8.163.000)
  14. Honduras (7.267.000)
  15. Bolivia (7.010.000)
  16. El Salvador (6.859.000)
  17. Nicaragua (5.503.000)
  18. Paraguai (4.737.000)
  19. Costa Rica (4.220.000)
  20. Puerto Rico (4.017.000)
  21. Uruguay (3.442.000)
  22. Panama (3.108.000)
  23. Philippinac (2.658)
  24. Francia (2.100.000)
  25. Haiti (1.650.000)
  26. Russia (1.200.000)
  27. Resuma Batua (900.000)
  28. Japonia (500.000)
  29. Italia (455.000)
  30. Equatore Guinea (447.000)
  31. Alemania (410.000)
  32. Mendebaldeco Sahara (341.000)
  33. Canada (272.000)
  34. China (250.000)
  35. Guyana (198.000)
  36. Israel (160.000)
  37. Australia (150.000)
  38. Bellice (130.000)
  39. Hego Corea (90.000)
  40. Marocco (86.000)
  41. Andorra (40.000)
  42. Suedia (39.700)
  43. Turkia (29.500)
  44. Finlandia (17.200)
  45. Rumania (7.000)
  46. Libano (2.300)


Hiztegui laburra Aldatu

  • derecha: escuin
  • izquierda: ezquer
  • abajo: behera
  • piedra: harri
  • bien: ongui
  • mal: gaizqui
  • al lado: ondoan
  • ¡Hola!: Caixo!
  • Bons días: Egun on
  • Buenas tardes: Arratsalde on
  • Buenas noches: Gabon
  • Adiós: Agur / Adio
  • Saludar: Agurtu
  • Despedirse: Agurtu
  • ¡Hasta la vista!: Hurren arte!
  • ¡Hasta luego!: Guero arte!
  • por favor: mesedez
  • ¿Qué tal?: Cer moduz?
  • Bien, ¿y tú?: Ondo/Ongui, eta çu?
  • Lo siento, perdón: Barkatu
  • ¿Qué hora es?: Cer ordu da?
  • Eres muy guapo/guapa: Osso ederra çara
  • Muchas gracias: Esquerric asco
  • De nada: Ez horregatic
  • Te quiero: Maite çaitut
  • feliz: phocic
  • triste: goibel
  • enfadado/a: hasserre
  • aburrido/a: aspertuta
  • sí: bai
  • no: ez
  • No entiendo: Ez dut ulercen
  • No fumar: Ez erre
  • agujero: çulho
  • caserío: baserri
  • ratón: sagu
  • perro: chakur
  • gato: catu
  • pan: ogui
  • panadería: oquindegui
  • comida: janhari
  • desayuno: gosari
  • almuerço: bazcari
  • cena: afari
  • calle: cale
  • fiesta: jai
  • parranda: parranda
  • boina: chapel
  • ¡Felicidades!: Çorionac! / Urthe ascotaraco!
  • amigo / amiga: adisquide
  • madre: ama
  • padre: aita
  • padres: gurhassoac
  • abuelo: aitona
  • abuela: amona
  • hijo: seme
  • hija: alaba
  • hermano: anaia edo neba
  • hermana: arreba edo ahizpa
  • casa: etche
  • dinero: diru
  • deporte: quirol
  • nuevo: berri
  • viejo: çahar
  • nombre: icen
  • apellido: deithura
  • pueblo: herri
  • ciudad: hiri
  • monte: mendi
  • llanada: lautada
  • valle: haran
  • mar: itsasso
  • río: ibai
  • sol: eguzqui
  • nube: hodei
  • viento: haice
  • cielo: ceru
  • estrella: içar
  • Marte: Marte
  • Venus: Artiçar
  • luna: ilhargui
  • lluvia: euri
  • nieve: elhur
  • graniço: chingor
  • flor: lore
  • çurrón: çorro
  • muchacho: muthil
  • muchacha: nesca

Ikus, gainera Aldatu

Referenciac Aldatu

  1. ↑ a b c Michael Parcvall, «Världens 100 största språc 2010» (munduco 100 hizcunça handienac, 2010ean), in Nationalencyclopedin .
  2. ↑ Euscalçaindia . 38. araua: Munduco statu-icenac, herritarren icenac, hizcunça officialac eta hiriburuac. .. Euscalçaindiac Hiztegui Batuan icen biac onharcen ditu. Synonymoac dira. Gaztelera hitza onhartu arren, gaztelania hobesten du.
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Cano, Rafael. (2005). Historia de la lengua española. Barcelona Ariel Lingüística .

Campo estecac Aldatu

Hizcunça honec bere Wikipedia du: Visita eçaçu .


" https://eu.wiquipedia.org/w/index.php?title=Gaztelania&oldid=8684901 "(e)tic escuratuta