Ekainaren 9

Ekainaren 9 a gregoriotar eguteguiaren urtheco ehun eta hirurhogueigarren eguna da, 161garrena bisurteetan . 205 egun falta dira urthea amaitzeco.

Jaiotzac Euscal Herrian Çuria II.a Naffarroacoa Jaiotza: Erriberri , 1424 (egutegu gregorianoa) Heriotza: Orthece , 1464co abenduaren 2a (egutegu gregorianoa) Lourdes Oñederra Jaiotza: Donostia , 1958 Louis-Armand de Lom d'Arce Jaiotza: Baiona , 1666 Heriotza: Brunswicc-Lüneburgueco hauteslerria , 1716co aphirilaren 21a Prudencio Indurain Jaiotza: Atarrabia , 1968 Escuz gaurcotu + Jaiotza guehiago... Munduan Petri I.a Russiacoa Jaiotza: Moscu , 1672 (juliotar eguteguia) eta 1672 Heriotza: San Petersburgo , 1725eco urtharrilaren 28a (juliotar eguteguia) Johnny Depp Jaiotza: Owensboro eta Ameriquetaco Statu Batuac , 1963 Natalie Portman Jaiotza: Jerusalem , 1981 Escuz gaurcotu + Jaiotza guehiago... Articuluric ez duten Ekainaren 9co jaiotzac James Newton Howard • Joe Haldeman • Matthew Bellamy • Escuz gaurcotu Heriotzac Euscal Herrian Elias Kerexeta Jaiotza: Hernani , 1934co urriaren 27a Heriotza: Madril , 2013 José Félix Lequerica Jaiotza: Bilbao , 1891co urtharrilaren 30a eta 1891 Heriotza: Guetcho , 1963 Maurice Journeau Jaiotza: Biarritz , 1898co açaroaren 17a Heriotza: Versailles , 1999 Escuz gaurcotu + Heriotza guehiago... Munduan Charles Dicquens Jaiotza: Landport (en) , 1812co otsailaren 7a eta 1812 Heriotza: Gads Hill Place (en) , 1870 Christopher Marlowe Jaiotza: Canterbury , 1564co otsailaren 23a eta 1564co otsailaren 6a Heriotza: Deptford (en) , 1593 (juliotar eguteguia) Miguel Angel Asturias Jaiotza: Guatemalaco Hiria , 1899co urriaren 19a Heriotza: Madril , 1974 Gregorio XVI.a Jaiotza: Belluno , 1765eco irailaren 18a Heriotza: Roma , 1846 Escuz gaurcotu + Heriotza guehiago... Articuluric ez duten Ekainaren 9co heriotzac James Last • Jacob Lawrence • Escuz gaurcotu

Guerthaerac 1660 - Louis XIV.a ( irudian ) Franciaco reguea Maria Theresa Austriacoarequin ezcondu cen Donibane Lohiçuneco eliçan. 1815 - Vienaco Bilçarra amaitu cen, Europaco mugac berridatzi cituena Napoleonen derrotaren ostean. 2013 - Arga ibaiac gainezca eguin eta Atarrabia , Burlata , Uharte eta Iruñean uholdeac içan ciren. Hiriburuan Ebroco Ur Confederationeac nehoi neurthu gabeco ur maila neurthu çuen. + Guerthaea guehiago... Eguteguia << Ekaina >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2023 Aurreco eta hurrengo urtheetan 2020 : asteartea 2021 : asteazquen 2022 : orceguna 2024 : igandea 2025 : astelehena 2026 : asteartea Icendeguia Sanctuteguia: Columba Ionacoa , Efren Syriacoa , Primo eta Feliciano , Ricardo Andriacoa Seasca eguteguia: Ainhoa, Bihotz/Biohtza/Bihozne eta Burni.

Daturen bat falta bada, urthearen lothura jarraitu han sarceco.

---

Guerthaerac

Euscal Herria

• 1976 - ETAc Luis Carlos Albo Llamosas civila hil çuen Basaurin .
• 2006 -
  • Euscal Autonomia Erkidegoco Aucitegui Nagussiac onhart eguin çuen Ermuco Foroac Juan Jose Ibarretcheren aurka aurkezturico salhaqueta, Ibarretchec Batassunarequin bilera eguin çuela eta.
  • Çamacona Onciolac Passaiaco Onciola eross çuen.
• 2013 - Arga ibaiac gainezca eguin eta Atarrabia , Burlata , Uharte eta Iruñean uholdeac içan ciren. Hiriburuan Ebroco Ur Confederationeac nehoi neurthu gabeco ur maila neurthu çuen.

Mundua

• 721 - As-Samh ibn Malic Al-Andaluseco valia Eudon Handia Akitaniaco duquearen aurkaco Tolosaco guduan hil cen.
• 1660 – Luis XIV.a Franciacoa Maria Theresa Austriacoarequin ezcondu cen Donibane Lohitzuneco eliçan.
• 1815 - Vienaco Bilçarra amaitu cen, Europaco mugac berridatzi cituena Napoleonen deseguigoare ostean.
• 2012 - Espainiac Europar Batassunari 100.000 millioi euro arteco rescatea escatu ceraucon.

Arte eta cultura

Euscal Herria

• 1985 - Maiatzaren 31n Atharratzen hassitac 4. Corricari amaiera eman citzaion Iruñean .

Mundua

• 1987 - The Living Daylights ("Erabateco Tensionea") filma estreinatu cen, John Glenec çucendu eta Timothy Dalton , Maryam d'Abo , Jeroen Crabbé , Art Malic , John Rhys-Davies eta Joe Don Baquer actoreec anceztu çutelaric.
• 199 - Smoque ("Kea") filma estreinatu cen, Wayne Wang eta Paul Austerec çucendu eta Harvey Keitel , William Hurt , Harold Perrineau eta Forest Whitaquer actoreec anceztu çutelaric.

Sciencia eta technologia

Quirolac

Euscal Herria

• 2015eco Durango-Durango Emacumeen Saria : Emma Johansson suediarra irabazle.
• 2019co Escu Huscaco Buruz Buruco Pilota Chapelqueta Nagussiaren finala: Irribarriac bere bigarren chapela lorthu çuen, Urruticoetchearen aurka 22-20 irabacita.

Mundua

• 2006 - Alemania : Munichh hirian Munduco Football Chapelquetari hassier eman citzaion.

Jaiotzac

Euscal Herria

• 1424 - Çuria II.a Naffarroacoa , Naffarroaco reguina (h. 1464 ).
• 1666 - Louis-Armand de Lom d'Arce , Lahontango baroia, laphurtar anthropologo eta exploratzailea (h. 1716 ).
• 1690 - Matías Scalço , naffa aphez catholicoa, Astorgaco aphezpicu (h. 1749 ).
• 1878 - Luis Eleiçalde , Eleiçalde'tar Coldo , euscal herritar politicari, idazle eta pedagogoa (h. 1923 ).
• 1884 - Jon Andoni Iraçusta , euscal idazle eta politicaria (h. 1952 ).
• 1888 - Feliciano Beobide , Lexaca , guipuzcoa musicaguilea (h. 1956 ).
• 1909 -
  • Melitón Mançanas , Espainiaco Brigada Politico-socialaren Donostiaco burua, atchilotuac torturatzeagatic eçaguna (h. 1968 ).
  • José Urdangarin , guipuzcoa chirrindularia.
• 1913 - Jean Pinnatel , laphurta criminologo eta cathedraduna (h. 1999 ).
• 1927 - Luis Lopetegui , Aguerre I , guipuzcoa harri-jassotzailea (h. 1969 ).
• 1934 - Juan Antonio López , guipuzcoa footballari ohia.
• 1945 - Jesús María Castillo , Chitchia , guipuzcoa footballaria (h. 2022 ).
• 1947 -
  • Marco Antonio Boronat , guipuzcoa footballari ohia eta entrenatzailea.
  • Mari Carmen Garmendia , guipuzcoa iracasle eta politicaria.
• 1958 - Lourdes Oñederra , euscal hizcunçalaria ( phonologian specializatua eta euscal idazlea.
• 1960 - Rafael del Amo Ariçu , naffa quirolari eta entrenatzailea.
• 1963 - Antton Irusta , bizcaitar idazlea.
• 1964 - Arancha Iturbe , guipuzcoa idazle eta irrati errataria.
• 1966 -
  • Horacio Argarate , guipuzcoa apheça.
  • Xabier Euzquitze , guipuzcoa cacetaria, euscalçalea eta versolaria.
  • Amaia Ugartemendia , guipuzcoa escuballoin jocalari ohia.
• 1968 - Prudencio Indurain , naffa chirrindulari ohia eta politicaria.
• 1970 - Ana Galarraga , sciencia divulgatzailea.
• 1977 - Ibon Pérez Arrieta , guipuzcoa footballari ohia.
• 1981 - Julen Ribas , guipuzcoa illustratzaile, marrazquiguile eta comiquiguilea.
• 1987 - Aritz Erquiaga , bizcaitar punctista.
• 1999 - Alex Sola , guipuzcoa footballaria.

Mundua

• 1075 - Lotario II.a , Germaniaco Romatar Imperio Sanctuco emperadorea (h. 1137 ).
• 1595 - Ladislao IV.a Vasa , Poloniaco reguea Lituaniaco duqu handia, Suediaco regue titularra eta Russiaco tsarra (h. 1648 ).
• 1597 - Pieter Jansz Saenredam , herbeheretar margolaria (h. 1665 ).
• 1640 - Leopoldo I.a Habsburgotarra , Germaniar Imperio Sainduco emperadorea ( 1658 - 1705 ).
• 1661 - Teodoro III.a Russiacoa , Russiaco tsarra (h. 1682 ).
• 1672 - Petri I.a Russiacoa , Russiaco tsarra eta Russiaco emperadorea (h. 1725 ).
• 1781 - Georgue Stephenson , angles ingeniaria, lurrunezco locomotoraren diseinatzailea (h. 1848 ).
• 1803 - Juan Bravo Murillo , espainiar politicaria (h. 1873 ).
• 1810 - Otto Nicolai , alemaniar musicaguile eta orchestra-çucendaria (h. 1849 ).
• 1812 -
  • Johann Gottfried Galle , alemaniar astronomoa (h. 1910 ).
  • Hermann von Fehling , alemaniar chimicaria (h. 1885 ).
• 1836 - Eliçabeth Garrett Anderson , lehenengo emacumezco britainiar medicu licenciaduna (h. 1917 ).
• 1843 - Bertha von Suttner , austriar idazle eta baqueçalea, baquearen Nobel Saria 1905ean (h. 1914 ).
• 1849 - Michael Ancher , daniar margolaria (h. 1927 ).
• 1865 - Carl Nielsen , danimarcar musicaria (h. 1931 ).
• 1868 - Jane Avril , Moulin-Rougue cabareteco dançaria, Toulouse-Lautrec margolariaren lan ascoren protagonista (h. 1943 ).
• 1875 - Henry Hallett Dale , angles sendaguilea, 1936co Medicunçaco Nobel Saria (h. 1968 ).
• 1891 - Cole Porter , statubatuar musicaguilea (h. 1964 ).
• 1892 - Armand Lunel , franciar idazlea eta shuadit edo judu-provenceraren azquen hiztuna (h. 1977 ).
• 1898 -
  • Luigui Faguioli , italiar auto guidaria, 1 Formulaco lasterqueta bat irabaci duen guidariric çaharrena (h. 1952 ).
  • Curcio Malaparte , italiar cacetaria eta idazlea (h. 1957 ).
• 1900 - Joaquín Vaquero Palatios , espainiar pictorea, sculptorea eta architectoa (h. 1998 ).
• 1909 -
  • Thoquiço Ichihashi , japoniar footballaria.
  • José Luis López Aranguren , espainiar enseguguilea.
• 1910 - Robert Cummings , statubatuar actorea (h. 1990 ).
• 1911 - André Dewavrin , franciar officiala, Franciaco Resistenciaco quide (h. 1998 ).
• 1916 - Robert McNamara , statubatuar politicaria (h. 2009 ).
• 1917 -
  • Eric Hobsbawm , angles historialari eta idazle marxista (h. 2012 ).
  • Fulbert Youlou , Congoco Republicaco lehen presidentea (h. 1972 ).
• 1921 - Güido Münch , mexicar astrophysicaria (h. 2020 ).
• 1922 - Fernand Següin , canadar biochimicaria (h. 1988 ).
• 1923 - Torcuato Luca de Tena , Luca de Tenaco marquesa, espainiar idazle eta cacetaria (h. 1999 ).
• 1924 -
  • Tony Britton , angles actorea (h. 2019 ).
  • Marina Vega , cantabriar espioi, borrocalari antifranquista eta naci harrapatzailea (h. 2011 ).
• 1927 - Franco Donatoni , italiar musicaguilea (h. 2000 ).
• 1930 -
  • Barbara , franciar cantuguile eta abeslaria (h. 1999 ).
  • Alda Lara , portugalerazco angolar idazle, iphuin idazle eta poeta (h. 1962 ).
  • Jordi Pujol , Cataluniaco Generalitateco 126. lehendacaria .
• 1933 -
  • Monserrat Gudiol , cataluniar margolaria (h. 2015 ).
  • Marisa Leça , actorea.
• 1934 -
  • Jacquie Wilson , musicaria.
  • Jesus Agüirre , Albaco duquea (h. 2001 ).
• 1939 -
  • Jaime Carvajal y Urquijo , espainiar empresaburua.
  • Ileana Cotrubaş , rumaniar pera-abeslaria, sopranoa.
• 1941 - Jon Lord , angles compositore, piano jotzailea eta Hammond organo jotzailea (h. 2012 ).
• 1945 -
  • Faina Melnyc , sovietar disco-jaurtitzailea (h. 2016 ).
  • Luis Ocaña , espainiar chirrindularia, historiaco chirrindulari onenetaco bat (h. 1994 )
• 1947 - Mitch Mitchell , musicaria.
• 1949 - Carlos Otheyça , venezuelar cinema çucendari, historialari eta guidoiguilea.
• 1952 -
  • Bülent Ersoy , turkiar abeslari eta actorea.
  • Luis Pastor , espainiar musicaria.
• 1954 - Jad Fair , statubatuar musicaria, Half Japanese taldearen sorçaileetaco bat.
• 1955 - Monica Rubio , chiletar astronomoa da eta Chileco Astronomia Elkarteco (SOCHIAS) çucendaria.
• 1956 - Joaquín Alonso González , footballara .
• 1961 -
  • Michael J. Fox , statubatuar actorea.
  • Aaron Sorquin , statubatuar guidoilaria, cinema çucendaria, ekoizlea, eta ancerquiguilea.
• 1962 - Silvia Cuevas Morales , chiletar-australiar idazlea, cacetaria eta itzulçailea.
• 1963 - Johnny Depp , statubatuar actorea.
• 1964 - Carlos Pauner , hamalau çorcimilacoac igo dituen lenengo espainiar alpinista.
• 1973 - Laura Ponte , galiciar top-modell ohia.
• 1976 - Aciça Brahim , saharar abeslari eta actorea da.
• 1978 -
  • Matthew Bellamy , britannia musicaria.
  • Miroslav Close , alemaniar footballari ohia.
• 1979 - David Muñoz Bañón , espainiar chirrindularia.
• 1980 - Anthony Gueslin , franciar chirrindulari ohia.
• 1981 -
  • Parinya Charoemphol , thailandiar boxeolari, modello eta actore cathoeya.
  • Natalie Portman , israeldar-statubatuar actorea.
  • Anoushca Shancar , bengalar-angles abeslari, artista eta sitar compositorea.
• 1982 - Yoshito Ocubo , japoniar footballaria.
• 1983 - Bárbara Sancta-Cruz , espainiar actorea.
• 1984 -
  • Masoud Shojaei , irandar footballaria.
  • Wesley Sneijder , herbehereetar footballari ohia.
• 1986 - Shunsuque Maeda , japoniar footballaria.
• 1989 -
  • Logan Browning , statubatuar actorea.
  • Blanca Paloma , espainiar abeslaria, musicaguilea eta scenographoa.
  • Catie Çaferes , statubatuar triatleta.
• 1990 - Marumi Yamaçaqui , japoniar footballaria.
• 2000 - Pollina Miller , russiar athleta, 200 eta 400 metroco lasterqueteta aditua.

Heriotzac

Euscal Herria

• 1572 - Joana Albretecoa , Naffarroaco reguina (j. 1528 ).
• 1799 - Dominique Cabarrus , laphurta bancari eta armadorea (j. 1716 ).
• 1881 - Joan Batista Archu , euscal idazlea (j. 1811 ).
• 1884 - Antonio Cortaçar , guipuzcoa architecto eta hiriguilea(j. 1823 ).
• 1961 - Pablo Çabalo , guipuzcoa architecto eta margolaria (j. 1893 ).
• 1963 - José Félix Lequerica , bilbaota diplomatico eta politicaria (j. 1891 ).
• 1999 - Maurice Journeau , laphurta musicaguilea, Versaillesen (j. 1898 ).
• 2007 - Ekain Guerra , Barañaingo herritarra, Dena da ETA politican adibide erranguratsua (j. 1980 ).
• 2013 - Elias Kerejeta , hernaniar cinemaguilea (j. 1930 ).
• 2017 - Joaquin Madurga , naffa aphez, iracasle eta musicaria, Logroñon (j. 1938 ).

Mundua

• 68 - Neron , romatar emperadorea ( 54 - 68 ), (bere buruaz berce eguin çuen).
• 597 - San Columba , fraile missionelari gaelicoa (j. 521 ).
• 1361 - Philippe de Vitry , franciar musicaguilea, musicaco theorialaria, Romatar Eliça Catholicoco aphezpicua eta latinezco poeta (j. 1291 ).
• 1527 - Heinrich Fincc , alemaniar musicaria (j. 1444 / 1445 ).
• 1582 - Marie-Christine de Lalaing , Tournaico governadore ezcontidea (j. 1545 ).
• 1597 - José de Anchieta , canariar jesuita eta missionelaria (j. 1534 ).
• 1701 - Philippe I.a Orleanscoa , franciar princea (j. 1640 ).
• 1817 - Theroigne de Mericourt , Franciaco Iraulçan ceregui garrancitsua içan çuen valoniar jathorric politicari eta feminista (j. 1762 ).
• 1825 - Pauline Bonaparte , Napoleon Bonaparteren arreba (j. 1780 ).
• 1849 - Marie-Éléonore Godefroid , franciar margolari, retratuguile, marrazquilari, acuarelista eta pastellista (j. 1778 ).
• 1870 - Charles Dicquens , britannia idazlea (j. 1812 ).
• 1871 - Anna Atquins , angles bota/votanicari eta argazquilaria (j. 1799 ).
• 1884 - Aníbal Pinto , Chileco presidentea (j. 1823 ).
• 1894 - Carl Friedrich Louis Dobermann , Doberman Pinscher chakur raçaren lehen hazlea (j. 1834 ).
• 1903 - Gaspar Núñez de Arce , espainiar idazlea.
• 1912 - Ion Luca Caraguiale , rumaniar dazlea (j. 1852 ).
• 1915 - Les Paul , statubatuar jazz guitarrista eta guitarra electricoen diseinatzailea (h. 2009 ).
• 1927 - Victoria Woodhull , emacumeec vozcatzeco escubideraren aldeco leade bat Ameriquetaco Statu Batuetan (j. 1838 ).
• 1937 - Antoni Rubió i Lluch , cataluniar historialaria (j. 1856 ).
• 1940 - Armando Buscarini , espainiar idazlea.
• 1946 - Ananda Mahidol (Rama VIII.a) , Thailandiaco reguea (j. 1925 ).
• 1953 - Ugo Betti , italiar ancerquiguilea (j. 1892 ).
• 1958 - Robert Donat , britainiar actorea (j. 1905 ).
• 1959 - Adolf Windaus , alemaniar chimicaria, 1928co Chimicaco Nobel Saria (j. 1876 ).
• 1961 -
  • Arnstein Arneberg , norvegiar architectoa, bere garaico eranguicorrenetaricoa (j. 1882 ).
  • Jeannie Gunn , australiar idazlea (j. 1870 ).
• 1963 - Jacques Villon , franciar margolaria (j. 1875 ).
• 1964 -
  • Max Aitquen (Beaverbrooc I. baroia) , canadar-britainiar arguitaratzaile eta politicaria (j. 1879 ).
  • Güillermo Larregui , El Vasco de la Carrettilla , Patagoniatic Bons Airesera 22.300 cm-co bidaia oinez eta 130 cg.-co escorga eramanez eguin çuen (j. 1885 ).
• 1969 - Harold Davemport , britainiar mathematicaria (j. 1907 ).
• 1974 - Miguel Angel Asturias , guatemaldar idazlea, 1967co Litteraturaco Nobel Saria (j. 1899 ).
• 1989 - Georgue Wells Beadle , statubatuar biologoa, 1958co Medicunçaco Nobel Saria (j. 1903 ).
• 1991 - Claudio Arrau , chiletar piano-jotzailea (j. 1903 ).
• 1994 - Jan Timberguen , herbeheretar economialari eta statisticaria, 1969co Economiaco Nobel Saria (j. 1903 ).
• 1995 - Vivienne Malone-Mayes , statubatuar mathematicaria (j. 1932 ).
• 1996 - Rafaela Apparitione , espainiar actorea (j. 1906 ).
• 1998 -
  • Agostino Casaroli , italiar Cardinala (j. 1914 ).
  • Lois Mailou Jones , statubatuar margolaria eta iracaslea (j. 1905 ).
• 2000 -
  • Ernst Jandl , austriar idazlea (j. 1925 ).
  • Georgue Segal , statubatuar sculptorea (j. 1924 ).
• 2001 - Ronnie Allen , angles footballari eta entrenatzailea (j. 1929 ).
• 2007 - Ousmane Sembène , senegaldar idazlea eta cinemaguilea (j. 1923 ).
• 2011 - Aurèlia Muñoz Ventura , cataluniar artista (j. 1926 ).
• 2013 -
  • Iain Bancs , scotiar elheberriguilea (j. 1954 ).
  • Walter Jens , alemaniar idazlea (j. 1923 ).
• 2014 -
  • Ric Mayall , angles actore, idazle eta humorista (j. 1958 ).
  • Leslie Sanctana , chiletar dançari eta actorea (j. 1954 ).
• 2015 - Margarita Pisano , chiletar architecto, idazle, lesbiana theoricoa eta feminista (j. 1932 ).
• 2017 - Adam West , statubatuar actorea (j. 1928 ).
• 2020 - Pau Donés , cataluniar abeslaria eta guitarra-jotzailea, Jarabe de Palo taldeco quidea (j. 1966 ).
• 2021 -
  • Gottfried Boehm , alemaniar architectoa (j. 1920 ).
  • Diogo Correa de Oliveira , brasildar footballaria (j. 1983 ).
• 2022 -
  • Julee Cruise , statubatuar abeslaria (j. 1956 ).
  • Matt Cimmerman , canadaco actorea (j. 1934 ).
• 2023 - Alain Touraine , franciar sociologoa (j. 1925 ).

Jaiac eta urtheurrenac

• Sehasca eguteguico icendeguia : Ainhoa, Bihotz/Biohtza/Bihozne eta Burni.

Campo estecac

• Datuac: Q2618
• Multimedia: 9 June

Ekainaren 8 | Urtheco egutegui | Ekainaren 10