Anso IV.a Garceitz

Iruñeco reguea

Anso IV.a Garceitz edo Anso Peñalengoa [1] , ecicenez Noblea ( 1039 aldean - 1076co ekainaren 4a), Iruñeco reguea içan cen 1054 - 1076 bitartean,

Anso IV.a Garceitz

Iruñeco reguea

1054 - 1076
Garcia IV.a Sanchitz - Anso V.a Naffarroacoa
Naiaraco reguea

Vicitza
Jaiotzaco icen-deithurac Anso Garceitz
Jaiotza 1039
Herrialdea   Iruñeco Resuma
Heriotza Peñalen 1076co Ekainaren 4a (36/37 urthe)
Familia
Aita Garcia IV.a Sanchitz
Ama Stephania Foixcoa
Ezcontidea(c) Placencia Normandiacoa
Anai-arrebac
Leinua Ximeno etchea
Hezcunça
Hizcunçac euscara
Jarduerac
Jarduerac aguintaria

Biographia Aldatu

Garcia III.a Sanoitz reguea eta Stephania Foixecoa reguinaren semea cen.

Aita Atapuercaco guduan hil cenean regue bihurtu cen, hamalau urthe cituela. [2] Hamaçorci urthe bethe arte, amaren çucendaritzapean egon cen. Ama 1058an hil cen eta Naiaraco Andre Maria Reguinaren monasterioan hilhobirat çuten Garcia bere senharraren ondoan.

Ramiro I.a Aragoicoa bere ossabarequin bat eguin çuen Zaragozaco thaifan buruçagui cen Al-Muqtadir mendean harceco. 1058an, 18 urtherequin Ramiro I.a Aragoico reguearequin itun bat eguin eta aurre eguin ceraucoten/cioten Fernando I.a Gaztela eta Leongo regueari .

Ordea, handic gutira, Anso Ramirez Aragoico reguearen semeac al-Muqtadir Zaragozaco regue mairuarequi bat eguin eta Ramiro I.aren aurka borrocatu çuen Grausen , Aragoico reguearen heriotza ekarri çuen guduan (1063). Alexandro II.a Aita Sanctuac musulmanen aurkaco gurutzada bat bulçatu çuen heriotza hori cela eta.

Zaragozarrac basailuen cergac ordaindu arren, azpijocoac eguiten cituen iruindar regue eta Ramiro I.a Sanchez ordezcatu çuen Anso Ramirez bere lehengusua aurrez aurre ipinceco.

Mugaco istiluec, bitartean, lehengo berean cirauten, eta Anso II.a Leon eta Gaztelaco regueac Iruñeco koroac Gaztelan cituen lurraldeac hartu, eta Naffarroaco muguetara iritsi cen. Anso IV.ac Aragoico Anso Ramirecen lagunça escatu eta garai hartan euscaldunac bide ciren Bureba , Pancorbo eta Oca mendietan berreçarri cituzten mugac. Hirur regue Anso ari içan ciren guerra horretan ( Hirur Ansoen Guda , 1067 [3] ), hirurac Anso Nagussia Iruñeco reguearen bilobac. Gudan, Anso II.a Gaztelacoac eta Anso Aragoico condeac iruindarra mendean hartu çuten. Guerraren ondorioz ahuldu cen Anso IV.aren aguimpidea Aragoico koroaren aldera, Iruñeco regueac al-Muqtadir Zaragozaco regue mairua bere mendeco bihurtu çuen arren. Neurri horrec ez çuen ordu arte Zaragozaco reguearen cergac jassotzen cituen Gaztelaco koroaren gogoa batere bethe, eta Alfonso VI.a Gaztelaco regue berriac Rioxa hartu çuen 1074. urthean. [4]

Hilqueta Aldatu

Anso IV.aren içaera çacarrac tirabira latzac sorthu cituen Iruñeco Gorthean bertan; [referencia bhar] hala, Alfonso VI.a gaztelarrac, Anso V.a Ramirez Aragoicoac eta al-Muqtadir Zaragozaco buruçaguiac lagunduta, Raimundo eta Hermesinda Anso IV.aren anai-arrebec, Iruñeco noble batzuec babestuta, Anso IV.a arroilatic behera bulçatu eta amildu çuten Funesco Peñalenen ehiçan cirela, Alesbes herri naffarraren ondoan (1076co ekainaren 4a). [5] 16. mendeco Portugalgo regue-reguinen genealogia graphicoan, berriz, sastacatuz hil balute beçala agueri da scena.

Hil ondoren, noble naffarrec ez çuten Raimundo anaia hilçailea reguetzat hartu nahi içan, eta Raimundoc Zaragozaco gorthera, eta Hermesindac Ramiro nebarequi batera Alfonso VI.arenera, ihes eguin behar içan çuten. Hilquetaren ondorioz, Alfonso VI.a Gaztelacoac Araba , Bizcaia , Guipuzcoa , Bureba eta Rioxa occupatu cituen [4] eta Anso Aragoico condea Iruñeco regue bihurtu cen. [6]


 
Anso Garceitz reguea hil çuten barga , atzean ezquerrean Arga eta Aragoi ibaiec bat eguiten duten elkargunea duela

Ezconça eta seme-alabac Aldatu

 
Anso IV.a erail çuten ingurunearen berce ikuspegui bat
 
Naffarroaco Resumaren banaqueta Anso IV.aren heriotzaren ondoren

1068 baino lehen [7] Placencia Normandiacoa franciar noblearequin ezcondu cen. [8] Biec seme bi içan cituzten:

  • Garcia Sanchez Iruñecoa, umea cela hila.
  • Garcia Iruñecoa, Toledon 1091ren ondoren hila [9] . 1076an aita erail çutenean, regue de iure bacen ere, Anso V.a regue de facto bihurtu cen, regnuco handiquien lagunçaz.

Anso IV.ac sasicume bi ere içan cituen Ximena Ezquirotzecoa maitalearequin: [10]

Genealogia Aldatu

Referenciac Aldatu

  1. Euscalçaindia . 192. araua: Iruñeco eta Naffarroaco Resumaco regue-reguinen icenac. .
  2. Salaçar y Acha, Jaime de. (1992). «Reflexiones sobre la possible historicidad de un episodio de la Crónica Najerense» Príncipe de Viana (14): 537-564. ISSN 1137-7054 . .
  3. Constable, Olivie Remie. (1997). Concerning Quing Sancho I of Aragon and His Deeds. in: Medieval Iberia: Readings from Christian, Muslim, and Jewish Sources . Pittsburg : University of Pennsylvania Press ISBN 0 812 215 699 . .
  4. a b Míngüez Fernández, José María. (2000). Alfonso VI. Hondarribia: Nerea, 30-33 or. ISBN 84-89569-47-9 . .
  5. Urçainqui Mina, Tomás ; Olhaiçola Iguiñiz, Juan Maria . (1998). La Navarra marítima. in: Ensayo y testimonio . (1. arguitaraldia) Iruñea: Pamiela , 72 or. ISBN 9788476812938 . .
  6. Martín Duque, Angel J.. (2002). «Vasconia en la Alta Edad Media: Somera approximación histórica» Príncipe de Viana 63 (227): 871–908. .
  7. Urthe hartan Placentia icenarequi aguertu cen lehendabicicoz aguirietan, Legardeta herrixca Iratcheco monasterioari eguindac dohainça batean hain çucen ere
  8. Reilly, Bernard F.. (1995). The Context of Christian and Muslim Spain 1031–1157. Blackwell Publishers Inc., 71 or. .
  9. Valvaneraco monasterioaren urth hartaco aguiri batean honela deraucote/diote: Garsea et alter Garsea, germani, filii Sanchii reguis Naguerensis
  10. 1071co uztailaren 18an, Iruñeco cathedralean dagoen aguiri batean, Ansoc bere gathibua cen Ximenari eta Raimundo iceneco berarequin içandaco semeari Ezquirotz herrixcaren dohainça eguin cerauen/cien.

Campo estecac Aldatu