Anso I.a Garceitz

Articulu hau Iruñeco regueari buruzcoa da; beste erranahietaraco, ikus « Anso I.a (arguipena) ».

Anso I.a Garceitz — latinez : Sanctione Garseanis — ( Rocaforte , 860 aldean - Resa , 925eco abenduaren 10a ) Iruñeco reguea içan cen 905 - 925 bitartean.

Anso I.a Garceitz
Irudi guehiago
Iruñeco reguea 905 - 925 ← Orti I.a Garceitz - Semeno Garceitz →
Vicitza
Jaiotza	Çangoça , 865
Herrialdea	Naffarroa Garaia , Euscal Herria
Lehen hizcunça	naffar-aragoiera
Heriotza	Resa ,  925eco Abenduaren 10a (59/60 urthe)
Hobiratze lekua	eceçaguna
Familia
Aita	Garcia Semenoitz Iruñecoa
Ama	Dadildis Pallarscoa
Ezcontidea(c)	Tota Iruñecoa
Seme-alabac	ikussi Urraca Iruñecoa Garcia II.a Sanchitz Oneca Sanchitz Ansa Sanchitz Berasquita Sanchitz Lloba of Pamplona (en)
Anai-arrebac	ikussi Enneco Garceitz Iruñecoa Semeno Garceitz Ansa Garceitz Iruñecoa
Leinua	Ximeno etchea
Hezcunça
Hizcunçac	naffar-aragoiera euscara
Jarduerac
Jarduerac	aguintaria
Sinhesmenac eta ideologia
Religionea	christautassuna

Biographia

Ximeno leinucoa , Garcia Ximenitz eta Dadildis Pallarscoa cituen gurhassoac. Garcia Ennecoitz 882an hil cenean, Valdonsella jauna cen, eta laster hassi cen inguruco lurraldeetan escua sarcen.

Orti I.a Garceitz reguea cela, thronua usurpatu çuen , Alfonso III.a Asturiascoa eta Ribagorçaco condearen lagunçari esquer. Regueen semeen escubideac kendu eta bere emaztea eta Ortiren iloba cen Totari esquer bere buruarençat aldarricatu çuen botherea.

Garindo II.a Aznaritz Aragoico condea hil cenean honen lurraldeac occupatu cituen. Huescaco wali a cen al-Tawilec ondoretza escubideac cituen lurraldean bere emaztea ancinaco condearen arreba cen Ansa celaco. Baina condearen alaba cen Andregoto Garindoitzec eta Garcia I.a Sanchitz bere semeac ezcon-hitza eman ondoren araçoa compondu çuten.

Iruñeco Resuma Rioxa aldera ( Naiara ) eta hegoaldera ( Ega harana eta Calahorra aldera) çabaldu çuen. Naiaran eçarri çuen bere Gorthea. Honela auquera economico berriac sorthu ciren regnuan lur berriengatic eta socialqui moçarabiarrac eta Naiara eta Calahorraco hiritar cultura barneratu cen. Bere erreinaldian champonac eguiteari ekin ceraucoten/cioten, hori eguiteco lehendabicico christau reguea içanic. Gainera feudalismo babestu çuen bere lurraldeetan.

917an Ordoño II.a Leongoa alliat eta cordobar armada menderatu çuen San Esteban de Gormacen . Cordobaco Abd ar-Rahman III.ac , 924an " Iruñeco campaina " egui çuen Anso cigorceco baina honec gudarostea mendi aldera eraman çuen lautadan gudu çabal bat equiditeco eta Iruñea eta berce herriac emirraren escu utzi cituen honec saquea citzan. Hala ere, ez çuen bere lurren botherea galdu, campaina bucatzean egoera lehengora itzuli baitzen .

Hurrengo urtheco abenduaren 10ean hil cen Resan , Ebrotic guertu . Deioco gazteluan lurperatu çuten. Bere semeac ordezcatu çuen; baina, gazteeguia cenez, haren anaia Ximeno Garceitz aritu cen regueorde.

Orduco leondar Chronicon Albeldense c honela describatu çuen:

«

In era DCCCCXLIIII surrexit in Pampilona rex nomine Sanctione Garseanis. Fidei Xpi inseparabiliterque uenerantissimus fuit, pius in omnibus fidefibus misericorsque oppressis catholicis. Quid multa? In omnibus operibus obtimus perstitit. Belliguerator aduersus guentes Ysmaelitarum multipficiter stragues guessit super Sarracenos. Idem cepit per Cantabriam a Naguerense urbe usque ad Tutelam omnia castra. Terram quidem Deguensem cum opidis cunctam possideuit. Arbam namque Pampilonensem suo iuri subdidit, necnon cum castris omne territorium Aragonense capit. Dehinc expulsis omnibus biotenatis XX' regni sue anno migrauit a seculo. Sepultus sancti Stephani portico regnat cum Xpo in polo (Obiit Sanctione Garseanis era DCCCCLXIIII (A marg.)) 944. eran ( A. D. 905 ) Anso Garceitz iceneco regue bat aguertu cen Iruñean. Christorengan devotioe aphurtecina çuen guiçona içan cen , fededunequin erruquiorra eta çaphaldutaco catholicoequin guphidatsua. Cer guehiago? Bethi gudari handi baten moduan aritu cen ismaeldarren aurka; sarracenoei sarrasqu asco eguinez. Bera cen Cantabrian gothorlek guztiac conquistatu çuena, Naiara hiritic Tuterara . Gainera Deioco escualde guztia eta bere herriac occupatu cituen. Iruñeco "Arba" bere leguearen azpian jarri cen, eta Aragoico contherria bere gothorlekuequin batera conquistatu cituen. Azquenecoz, fedegabe guztiac bota/vota ondoren, bere erreinaldiaren hogueigarren urthean mundu hau utzi çuen. San Esteban lurperatua, Ceruan Christorequin batera erreinatzen du (Anso Garceitz reguea 964. eran ( 925 ) hil cen (albo-oharra))

»

Ezconça eta seme-alabac

Anso I.a Tota Aznaritzequin ezcondu cen eta, Rodaco codexaren arauera, çazpi seme-alaba içan cituzten :

• Urraca , Ramiro II.a Leongoarequin ezcondu cena.
• Oneca , Alfonso IV.a Leongoaren emaztea. Leongo reguina 926 - 931 bitartean. 931an hila.
• Ansa , lehenic Ordoño II.a Leongoarequin , bigarrenez Arabaco conde Alvaro Herramelicequin , eta hirurgarrenez Fernán González Gaztelaco condearequin ezcondu cena.
• Garcia , Iruñeco reguea Andregoto Garindoitzequin eta Leongo Theresarequin ezcondu cena.
• Berasquita , lehenic Arabaco Munio Beilaitz condearequi , guero Ribagorçaco Garindorequi eta hirurgarrenez Orti Garindoitzequin ezcondu cena.
• Munia.
• Auribitaz, ciur asco al-Tawil, Huescaco governadorearequi ezcondu cena.

Sasico alaba bat ere içan çuen, Lupa icenecoa, Bigorreco conde içan cen Raimundo I.aren ama.

Campo estecac

• Datuac: Q914160
• Multimedia: Sancho I of Pamplona