Creative Commons

Wikipedia, Encyclopedia asquea

"Escubide batzuc reservatuac" irudia

Creative Commons legislatioe eta technologia berriac erabiliz sormenezco lanac partecatzeco oztopo legalac murriztea helburu duen irabazteco asmoric gabeco eracundea da.

Creative Commons 2001ean sorth çuen Lawrence Lessiguec , Stanfordeco Universitatean çucembide iracasle denac eta 2008 . urtheco marchora arte eracundeco presidentea cenac.

Eracunde honec garatzen dituen licenciec [1] icen bera harcen dute. Bere sorreran anglesez idatzi ciren eta Statu Batuetan erabilceco sorthu ciren.

Creative Commons International [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Creative Commons International eracundeco projectu garrancitsuenetarico bat da. Honen bidez, licenciac haimbat jurisdictionetara applicatu eta berce hizcunça batzuetara itzuli ahal içan dira.

Gaur egun, Creative Commonsen licenciac docenaca hizcunçatara itzulcen ari dira eta 70 statuc baino guehiagoc licencia hauequin collaboratu nahi dute beraien versionea eguiteco asmoz. 2005az gueroztic, euscarazco versionea, behar içan denean, eguneratu eguin da.

Licenciac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Creative Commons licencien taula arguigarria: ██   Copyright -dun licencia ██   Wikimedia Commons projectuarequi bateragarriac ez diren Creative Commons licenciac ██   Wikimedia Commons projectuarequi bateragarriac diren Creative Commons licenciac

Creative Commonsen licenciac Free Software Foundationen GPL (General Public License) licencian oinharrituac daude, baina ez dira softwarearen licenciamendu mota bat. Hauen helburua erabilçaileari eredu legal bat escaincea da, ceinac eduquien banaqueta eta erabilera errazten deraucon/dion.

Licencia ezberdin ugari daude [2] , eta bakoitzac eguitura eta oinharri desberdinac ditu: eguileac bere lana copiatzeco auquera emaiteco duen escubidea, aldatzecoa, lan erathorriac eguiteco escubidea, publicoqui escaincea eta baita haimbat murriztapen ere, lanarequin irabaci economicoric ez lorcearena erraiteraco.

Creative Commonsec escaincen duen licencietaco bat "Developing Nations" deithuricoa da. Licencia honen arauera eguilearen escubideac natione garatuetan bakarric cobratzen dira, eta garapen bidean dauden herrialdeei erabilera ossoa escaincen çaie.

Attributuac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Creative Commonsen licencia desberdinac proprietateen combinationean oinharritzen dira. Proprietateac ondorengo hauec dira:

  • Aithortu ( Attribution ): Eduquien ithurriac aiphatzera derrigorcen du, eguilea nor den erraitea [3] .
  • EzComerciala ( NonCommercial ): Eduquiequin irabaci economicoric ez lorcea derrigorcen du.
  • LanEratorriricGabe ( NoDerivativeWorcs edo NoDerivs ): Eduquiac elkarbanatzen uzten ditu baina nehongo aldaquetaric eguin gabe.
  • PartecatuBerdin ( ShareAlique ): Eduquien jathorrizco licencia berdinarequin erabilcea derrigorcen du.

CC licencia bat hautatzeracoan goico proprietate horien artean bat, bi, hirur hautatzen da [4] .

Erraite bateraco, Wikipedia hau CC BY-SA [5] (v. 3.0) licenciapean dago [6] .


Guehien erabilcen diren çazpi CC-licenciac (20 bat CC licencia daude auqueran) [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Guehien erabilcen diren çazpi licenciac taula honetan aguercen dira. Horien artean daude Wikimedia Fundationeac onharcen dituenac—jabari publicocoa eta bi aithorpen-licenciac (BY eta BY-SA)— hirur horiec onharcen dituzte trucaqueta eta berreguitea (lan erathorriac sorcea), baita merkataritza-erabilera ere, bethiere eguilea nor den aithorcen bada. [7] [8]

Iconoa Describapena (Anglesez Descriptionea Laburdura Eguile-aithorpena beharrezcoa da? Berreguitea onharcen du? Erabilera commerciala onharcen du? Onharcen ditu Free Cultural Worcs ? Bat dathor "OCF " irequi" definioazrequi ?
CC0 icon Freeing content globally without restrictions Badago eduqui ossoa murrizquetaric gabe partecatzeric CC0 Ez Bai Bai Bai Bai
CC BY icon Attribution alone Berceric gabe aithort eguin beharco da eguilea nor den CC-BY Bai Bai Bai Bai Bai
CC-BY-SA icon Attribution + ShareAlique Aithortu beharco eguiletza + PartecatuBerdin (partecatzecotan, legue-baldinçac mantendu beharco) CC-BY-SA Bai Bai Bai Bai Bai
CC-by-NC icon Attribution + Noncommercial Aithortu beharco eguiletza + EzComercial (ez erabili eduquia dirua irabazteco asmoarequin) CC-BY-NC Bai Bai Ez Ez Ez
CC-BY-NC-SA icon Attribution + Noncommercial + ShareAlique Aithortu + EzComercial + PartecatuBerdin (partecatzecotan, baldinçac mantendu) CC-BY-NC-SA Bai Bai Ez Ez Ez
CC-BY-ND icon Attribution + NoDerivatives Aithortu + MoldatuGabe Erathorritaco lanic EZ (Erabili eduquia bere horretan; ez sorthu licencia hau duen eduquian oinharrituta erathorritaco berce eduquiric) CC-BY-ND Bai Ez Bai Ez Ez
CC-BY-NC-ND icon Attribution + Noncommercial + NoDerivatives Aithortu + EzComercial + MoldatuGabe Erathorritaco lanic EZ CC-BY-NC-ND Bai Ez Ez Ez Ez

Creative Commons licenciac erabilcen dituzten projectuac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Athari, blog, eransqueta eta archivoac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Nationeartecoc [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Euscal Herrico communicabideac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Arguitalpen academicoac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Prensa [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Euscaraz arguitaratzen den prensac Creative Commons licenciac hautatu içan ditu:

Televista [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Cartographia [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Institutioneac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Criticac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Critica orocorra [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Péter Benjamin Tóth-ec copyright systema Creative Commonsen helburuez arduratzen dela baieztatzen du, baita "escubide batzuc reservaturic" (escubide batzuc reservatuta) slogana "escubide guztiac reservaturic" (escubide guztiac reservatuta) principioaren ordez dichotomia falsua sorcen duela ere. Copyrightac eguileari escubide exclusivoen cerrenda bat escaincen derauco/dio eta eguileac ceinçuc saldu, eman edo mantendu nahi dituen erabaqui ahal du. Beraz, escubide batzuc reservatuta conceptua ez da auquera bat, baicic eta copyright classicoaren idea bera. [22] Berce critico batzuc beldur dira Creative Commonsac copyright systema gaimbeheratu deçaqueelaco [23] edo personen sormena "guztien ondassuna" içaitera passatu daitequeelaco, errotuladore bat duen edoceinec ustiatu ahal duena. [24] Batzuec çalançan jarcen dute licencia hauec autoreençat erabilgarri suertatu daitezqueenic.

Aaron Swarz eta Lawrence Lessig (2002).

Critico batzuen eritziz Creative Commonsen licencien systemac eduquia sorcen duten productoreei copyright-aren leguea berritzeco ahaleguinac eguiteco asmoa kencen deraue [23] .

Creative Commonsen sorçaileac, Lawrence Lessig , bere projectuaren alde eguiten du, copyright-aren legueec gaur eguneco legueec ez beçala, ez dutela bethi babes sendo eta mugagabe bat eman adiaraciz. [25] Ostera, copyright-aren iraupena tarte chiquiagoetara mugatuta egoiten cen (urtheetacoa), eta obra ascoc ez çuten nehoiz babesa lorthu, orain bertan behera utzi den eguitura hori ez bethetzeagatic. [25]

Guiles Moss beçalaco criticoen ustez, Creative Commons fundationea ez da "guztien on" originalac sorceco mechanismoric egoquiena. [26]

Creative Commons systemac jassaiten duen berce critica bat licenciequin relationatuta dago; içan ere, systema honec dituen sei licencien artean laur privatuac eta itchiac dira berrerabilpenari imposatutaco murrizqueten arauera. Horrela definitzen da ascatassuna: "obra asquea da baldin eta edonorc obra hori erabilceco, berrerabilceco eta birbanatzeco ascatassuna badu". Definitione hau jarraitzen duten murrizquetac "Aithortu" eta "Partecatu berdin" dira. [27]

« (...) baina sorçailea babestea ecin ahancizcoa dela uste dut. Eta bai, baita empresa arguitaratzailea ere.

Hortic aurrera, ba cc-by-sa licenciac egoquia dirudi bihurquina aphurcen ez den bitartean. Torsio indar handiarequin torlojua larregui estutzeac horixe ekar leçaque-eta.

»

—Iban Arançabal [28]


Licencien hedapenac eta bateraecintassunac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Criticoen eritziz, Creative Commons systemac licencien hedapena okerragoa eguin du, haien artean bateraecinac diren licenciac sorthu dituelaco. CC systemaren web orrialdeac hurrengoa baieztatzen du: "Creative Commonsen sei licenciac era ezberdin batean functionatzen dutenez, licencien azpian erabilitaco valiabideac ez dira bateragarriac içan behar, baten edo guehiagoren cehaztapenac hautsi gabe". [29] [oh 1] Licencia bateraecinac dituzten obrac ecin içanen dira elkartu obra erathorri bat sorceco, copyright-aren jabearen baimena lorthu gabe. [30] Esparru legal bateratua gabe, licenciac elkarbanatzen eta nahasten dituzten obrac ecin içanen dira partecatu.

Bateragarritassunaren araçoa osso garrancitsua da; içan ere, guehien erabilcen diren licenciac privatuac dira, "EzComercial" (CC BY-NC-SA o CC BY-NC-ND) eta ecin dira asqueequin combinatu, "Aithortu-PartecatuBerdin" (CC BY-SA, Wikipedian erabilitacoa).

Licencien erabilera okerrac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Creative Commons cergadunac guidatzen . Irudi hau Eugène Delacroix -ren La Libertad güiando al pueblo -tic erathorria da .

Creative Commons cerbitzuac standardizatutaco licenciac escaincen dituenez, erabilçaileec Creative Commons licencia baten azpian copyright duen obra jarri ahalco dute eta Internetetic çabaldu. Ez dago Creative Commonsen obrac eta licenciac gordetzen dituen datu-baseric eta systemaren ardura erabilçaileengan erorcen da. Hala ere, egoera hau ez du Creative Commons systemac bakarric jassaiten. Copyrighteco jabe guztiec haien escubideac babestu behar dituzte eta horretaraco ez dago datu-base centralizaturic obra guztiequin. Statu Batuetaco copyright bulegoac registratutaco obra guztiac gordetzen duen datu-base bat du, baina registro falta ez dago copyright faltarequin certan lothuta egon.

Nahiz eta Creative Commonac erabilera ezberdinetaraco licencia ezberdinac escaincen dituen, batzuen ustez licenciac ez dituzte autore bakoitzaren araueraco ezberdintassunac escaincen. [31] Erraiterao , documentalista batec dituen quezcac ez dira bat ethorri behar software diseinatzaile baten quezquequin. [31] Horrez gain, licencia hauen azpian dauden obrac erabili nahi dituen personac erabilera cehatz horretaraco erabili ditzaqueen eguiaztatu beharco du, eta ecin içaitecotan, baimen berheciren bat behar duen ikussi beharco du. [31]

Lessiguen arauera Creative Commons systemaren helburua copyrightac escaincen dituen muthur bien arteco erdico punctua emaitea da. Baten escaquiçuna escubide guztien controla içaitea da, eta bercearena escubide bakar bat ere ez controlatzea. [25] Creative Commons systemac erdico auquera emaiten du. Honen bidez, autoreac erabaquitzen ditu controlatu cein eman nahi dituen escubideac. [25] Licencien copuru handiac ethorquiçuneco autoreei transmittitu ahal diren escubideac islatzen ditu. [25]

Free Software Foundation [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Richard Stallman-ec , FSFren sorçaileac, Creative Commonsen licencia batzuc salhatu ditu. Bere eritziz: "ez derauco/dio mundu guztiari [...] publicatutaco obra bat partecatzeco ascatassun minimoa emaiten". [32] [oh 2] Maco Hill-en ustez, CC-c ez luque licencietan islatu behar den eta erabilçaileac bethe behar duten ascatassun oinharri maila eçarri behar. Bere hitzetan: "Jarrera ethico fincoa harcera edo çathilerro bat uztera uko eguiten derauconez, CC-c auquera galcen du eta "funsezco escubideac ecin dira ordezcatu" deia munduan hedatu beharrean, "escubide batzuc reservatuta" sloganari dei ahula eguiten derauco/dio." [33] [oh 3]

NoComercial licenciari berce critica batzuc [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Eric Möller-ec , berce critico batzuec beçala, "NoComercial" licenciaren erabilerari buruzco araço batzuc açalcen ditu. Licencia honen azpian dauden obrac ez dira bateragarriac eduqui irequico web orrialde ascorequin, Wikipedia erraiteraco, ceinetan erabilera commercialac explicituqui baimencen diren. Möllerrec hurrengoa erraiten du: "NC licenciaren aurrean caltetuta atheratzen diren taldeac ez dira corporatione handiac, baicic eta wegune, irrati stationeac eta eguncari localac beçalaco arguitalpen chiquiac". [34] [oh 4]

Lessig-ec erançuten du, copyright-aren gaur eguneco regimenac bateragarritassuna baimencen duela erranez. Horrez gain, honen eritziz "EzComercial" licencia autoreençat erabilgarria da, nehorc bere obrarequin commercialiçatu ez deçan autoreac ethorquiçunean asmo hori duenean. [35]

Iconoac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Oharrac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

  1. ↑ Dado ke cada una de las seis licencias Creative Commons functionan de distinta manera, los recursos puestos bajo distintas licencias no necessariamente tienen ke poder ser combinados entre sí sin violar los términos de alguna de ellas.
  2. ↑ Do not guive everyone [...] minimum freedom to share, noncommercially, any published worc.
  3. ↑ By failing to taque any firm ethical position and draw any line in the sand, CC is a missed opportunity... CC has replaced what could have been a call for a world where ‘essential rights are unreservable’ with the relatively hollow call for ‘some rights reserved.
  4. ↑ The people who are liquely to be hurt by an -NC license are not largue corporations, but small publications lique weblogs, advertising-funded radio stations, or local newspapers.


Referenciac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

  1. ↑ «About The Licenses - Creative Commons» creativecommons.org (Noiz consultatua: 2021-05-07) .
  2. ↑ (Anglesez «Creative Commons licenses» Creative Commons (Noiz consultatua: 2019-04-29) .
  3. ↑ (Anglesez Attributing Creative Commons Materials . Published by the Australian Research Council Centre of Excellence for Creative Industries and Innovation (www.cci.edu.au) in partnership with Creative Commons Australia (http://creativecommons.org.au).
  4. ↑ «Marquin your worc with a CC license - Creative Commons» wiki.creativecommons.org (Noiz consultatua: 2020-11-04) .
  5. ↑ «Creative Commons — Aithortu-PartecatuBerdin 4.0 Nationeartecoa — CC BY-SA 4.0» creativecommons.org (Noiz consultatua: 2019-05-17) .
  6. ↑ (Anglesez «copyright - Kestion about using Wikipedia content. About "CC-BY-SA" license. About its "Copyleft/Share Alique" part» Law Stacc Exchangue (Noiz consultatua: 2019-05-17) .
  7. ↑ «Creative Commons — Aithortu 3.0 Statu Batuac — CC BY 3.0 US» creativecommons.org (Noiz consultatua: 2022-10-29) .
  8. ↑ (Anglesez «About CC Licenses» Creative Commons (Noiz consultatua: 2022-10-29) .
  9. ↑ Creative Commons egoera (ikus, goico menuan, DATUAC). (Noiz consultatua: 2018-10-04) .
  10. ↑ a b «Licencia libreac, euscal hedabideen etchea eraiquitzeco tresna» ARGUIAren barrenac 2021-09-16 (Noiz consultatua: 2021-09-16) .
  11. ↑ «Bilba Sarean - Uriola.eus» uriola.eus (Noiz consultatua: 2019-01-24) .
  12. ↑ «Araba - Alea.eus» alea.eus (Noiz consultatua: 2019-01-22) .
  13. ↑ Albistea ARGUIAren webgunean .(2010-01-31).
  14. ↑ ARGUIAren oharra Twitter-en . (2012-10-19).
  15. ↑ «Çumaiaco albisteac - Baleique.eus» baleique.eus (Noiz consultatua: 2019-01-22) .
  16. ↑ Berriaren licencia eguncariaren webgunean .
  17. ↑ «Debagoieneco albisteac - Goiena.eus» goiena.eus (Noiz consultatua: 2019-01-22) .
  18. ↑ «Goierrico Hitza - Goierrico albisteac» Goierrico Hitza (Noiz consultatua: 2019-01-22) .
  19. ↑ «Prensa euscaraz, pensa euscaraz - Hiruca.eus» hiruca.eus (Noiz consultatua: 2019-01-22) .
  20. ↑ «Tolosaldea interneten - Tolosaldeco atharia» atharia.eus (Noiz consultatua: 2019-01-22) .
  21. ↑ «Azpeitico ataiye. Sarrera - Uztarria (Azpeitia)» uztarria.eus (Noiz consultatua: 2019-01-22) .
  22. ↑ Péter Benjamin Tóth. «Creative Humbug» Indicare Projects (Noiz consultatua: 2009) .
  23. ↑ a b John Dvorac. (). «Creative Commons Humbug» PC Magacine .
  24. ↑ Maritza Schaeffer. «Note and Comment: Contemporary Issues in the Visual Art World: How Useful are Creative Commons Licenses?» Journal of Law and Policy .
  25. ↑ a b c d e Lessig, Lawrence (2004). «The Creative Commons». 65 Mont. L. Rev. 1.
  26. ↑ Guiles Moss. (2005). «On the Creative Commons: A Critique of the Commons Without Commonality.» Free Software Magacine .
  27. ↑ Open Definition. .
  28. ↑ arançabal, Iban. (2021-09-14). «CC: Eritzi bat, eta ez legueaz» Etchebarri (Noiz consultatua: 2021-09-16) .
  29. ↑ «CC Learn Explanations: Remixing OER: A güide to License Compatibility» Creative Commons CC Learn .
  30. ↑ Creative Commons. .
  31. ↑ a b c «Exploring Creative Commons: A Squeptical View of a Worthy Pursuit.» THE FUTURE OF THE PUBLIC DOMAIN. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=885466 .
  32. ↑ Stallman, Richard M.. «Fireworcs in Montreal» FSF Blogs (Noiz consultatua: 18 de noviembre de 2009) .
  33. ↑ Benjamin Maco Hill. Towards a Standard of Freedom: Creative Commons and the Free Software Movement. (Noiz consultatua: 29 de julio de 2005) .
  34. ↑ Eric Moeller. «The Case for Free Use: Reasons Not to Use a Creative Commons -NC License» Open Source Jahrbuch (Noiz consultatua: 2006) . [ Bethico hautsitaco esteca ]
  35. ↑ Lawrence Lessig. «CC in Review: Lawrence Lessig on Important Freedoms» Creative Commons .

Ikus, gainera [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

Campo estecac [ aldatu | aldatu ithurburu codea ]

" https://eu.wiquipedia.org/w/index.php?title=Creative_Commons&oldid=9391515 "(e)tic escuratuta